Μαχητής της αλήθειας

«Στην άμμο τα έργα στήνονται μεγάλα των ανθρώπων,
και σαν παιδάκι τα γκρεμίζει ο Χρόνος με το πόδι».   

85 χρόνια από το θάνατο του ποιητή και νομικού Κ.Γ.Καρυωτάκη

Οι λέξεις, οι σκέψεις και τα γραπτά του, όσο απομακρύνονται από τη χρονική πηγή τους, τόσο πιο σημερινά και ζωντανά γίνονται στον παρόντα χρόνο. Φαίνεται παράξενο, όμως δεν είναι, όταν πρόκειται για τον μεγάλο ποιητή και διανοητή Κώστα Καρυωτάκη που κέρδισε ολοκληρωτικά το στοίχημα της αθανασίας, περισσότερο από κάθε άλλο δημιουργό προγενέστερο ή μεταγενέστερο του. Το έργο του, παρότι μικρό σε έκταση, διαβάζεται όλο και περισσότερο, σε αντίθεση με αυτό άλλων προβεβλημένων συγγραφέων που ξεθωριάζει και παραμερίζεται. Το έργο του Καρυωτάκη βασίζεται στην αλήθεια και την συνειδητοποίηση και είχε σκοπό να φτάσει εκεί. Είναι επίκαιρο και διαχρονικό γιατί εκφράζει διαχρονικά θέματα, εξωτερικεύει ανησυχίες και σκέψεις που είναι κρυμμένες μέσα σε πολλές ανθρώπινες ψυχές. Γι αυτό οι αναγνώστες καταφεύγουν σε αυτό και είναι σίγουρο ότι θα το κάνουν και οι γενιές που έρχονται.

Ο Καρυωτάκης υπήρξε ένας μαχητής της αλήθειας. Η τελευταία του μάχη ήταν η αυτοκτονία του. Και με αυτή κέρδισε τον πόλεμο οριστικά και αμετάκλητα. Αντιστάθηκε με το σθένος ενός ευαίσθητου ανθρώπου απέναντι στην ανθρώπινη μικρότητα και μικροπρέπεια, απέναντι στην φαύλη καθημερινότητα και τον μικρόψυχο φθόνο που αναπαράγουν οι μάζες των ανθρώπων για να ξεγελιούνται και να ξεγελούν το χρόνο, να ρίχνουν χαμηλά το βλέμμα ή να λοξοκοιτάνε όταν τους κοιτάζει κατάματα το άλυτο πρόβλημα της ύπαρξης.

Ο Καρυωτάκης υπήρξε πραγματικός επαναστάτης. Όχι  με την έννοια του αριστερού δήθεν αγωνιστή ή συνδικαλιστή που φωνάζει στην πραγματικότητα για να μην αλλάξει τίποτα στα φαύλα κεκτημένα του. Ήταν αυτόνομος, μια κατηγορία μόνος του, επαναστάτης ενάντια στη συμβιβασμένη ζωή με τα ανόητα κοινωνικά στερεότυπα και την εκφυλισμένη αντίληψη της ευτυχίας. Η επανάστασή του ήταν ηθική και αγνή, κάτι που του το επέτρεπε η αγνή ψυχή του.

Η πράξη της αυτοκτονίας του ήταν η ολοκληρωτική επικράτησή του απέναντι στο μικροαστισμό της κοινωνίας που λειτούργησε καταδυναστευτικά γι’αυτόν, όλα αυτά τα «ανυποψίαστα μηδενικά» που έγραψε και ο ίδιος. Τα ανυποψίαστα μηδενικά που δυστυχώς παραμένουν παντού και πάντοτε και ανυποψίαστα και μηδενικά. Και που φυσικά δεν είναι σε θέση να αναγνωρίσουν τη γενναιότητα της πράξης του. Είναι έτσι άλλωστε μαθημένος και κατασκευασμένος ο κόσμος, να δίνει πάντα βολικές εξηγήσεις και ερμηνείες σε ό,τι δεν καταλαβαίνει. «Ήταν άρρωστος, είχε ψυχολογικά προβλήματα», έτσι είπαν για εκείνον αλλά και όλους που κάνουν κάτι τέτοιο. Δεν θέλει να σκεφτεί, να προβληματιστεί για το λόγο, την αιτία. Χτυπάει την πλάτη με λύπηση στο οικογενειακό περιβάλλον που πασχίζει να κουκουλώσει το γεγονός, όπως έγινε και στον Καρυωτάκη, και συνεχίζει τη συμβιβασμένη και αδιάφορη ζωή του.

Όμως ο Καρυωτάκης μίλησε με φωνή δυνατή και διαπεραστική. Τα γραπτά του ξεχειλίζουν από ουσία και συνειδητοποίηση, ταξιδεύουν από γενιά σε γενιά, από σελίδες βιβλίων σε οθόνες υπολογιστών. Αγγίζουν τον ανήσυχο, ασυμβίβαστο και ελεύθερο άνθρωπο, ιδίως τώρα στην εποχή της οικονομικής κρίσης, που το τραγούδι των σειρήνων του υλισμού ακούγεται όλο και πιο αποδυναμωμένο, όλο και πιο ισχνό, οι αξίες επαναπροσδιορίζονται και η προσδοκία της ευτυχίας στην υλική απόλαυση ματαιώνεται με εμφατικό τρόπο.