 |
| o Πασκάλ Μπρυκνέρ |
«Δούλεψε για να κάνεις λεφτά. Ποιος πιστεύει πια σ’ αυτό το
παραμύθι; Ο κόσμος δεν πλουτίζει παρά με τη δουλειά των άλλων. Ποιος μπορεί να
πιστέψει ότι η οικονομική άνεση επιτυγχάνεται με τον κόπο και την καλή θέληση,
όταν τόσες περιουσίες δημιουργούνται μέσα σε ελάχιστους μήνες χάρη στον
κατάλληλο χειρισμό υπηρεσιών ή μη-υλικών αγαθών; Υπάρχει επομένως από τη μια
μεριά ο κόσμος των εθελοντών κερατάδων, των καθυστερημένων πληβείων που κοπιάζουν
καθημερινά κι από την άλλη ο κόσμος των κερδισμένων, των ξύπνιων, των
κομπιναδόρων που παρελαύνουν επιδεικτικά μπροστά στους άλλους. Εύκολο είναι να
καταλάβουμε την επιτυχία που έχουν τα τυχερά παιχνίδια σε ένα κόσμο όπου οι
πιθανότητες να πετύχει κανείς με προοδευτική άνοδο είναι περιορισμένες.
Αφού ο
καθένας τρέφει τον ευσεβή πόθο να ανεβεί κοινωνικά και εμποδίζεται από το
γεγονός ότι δεν υπάρχει θέση για όλους στην κορυφή, η σωτηρία πρέπει να έρθει
από έναν απίθανο μαθηματικό συνδυασμό, από ένα λαχείο.
Στον Μεσαίωνα όταν υπόβοσκε κάποια εξέγερση, η Εκκλησία
σύσταινε στο λαό να κάνει υπομονή περιμένοντας τη θεία θέληση. Σήμερα τι απαντούν
στους μισθωτούς; Σε κατάσταση κρίσης: λιτότητα και συμπίεση των εισοδημάτων. Σε
φάση ανάπτυξης: προσοχή, μια πολύ έντονη άνοδος θα επαναφέρει την κρίση. Και στις
δύο περιπτώσεις πρόκειται για το ίδιο μήνυμα: περιμένετε το αύριο. Όπως και
παλιότερα, προσφέρουν την παρηγοριά του μέλλοντος απέναντι στη θλίψη του
παρόντος. Αν η διαφορά των αμοιβών παραμένει αμείωτη παρά τις μεταρρυθμίσεις,
αυτό σημαίνει ότι η ανισότητα βρίσκεται στη βάση του συστήματος, όχι σαν τυχαίο
ελάττωμα αλλά σαν έμφυτη ιδιότητα (και ο καπιταλισμός θα μπορούσε να αποτελέσει
το αντικείμενο μιας αμφισβήτησης ακόμη πιο βίαιης από το γεγονός ότι έχει
μείνει μόνος του στο στίβο). Στις κοινωνίες μας που βασίζονται στο κέρδος, οι
διαφορές μισθού αποτελούν το αντίστοιχο των διαφορών καταγωγής στις κοινωνίες
που βασίζονται στις κάστες: ένας μεταφυσικός φραγμός». (από τη «Μελαγχολική
Δημοκρατία» (1990) του Πασκάλ Μπρυκνέρ –εκδόσεις Ασταρτη)
Σχόλια