Eπιβολή υποχρέωσης σε πάροχο διαδικτύου να αποκλείσει την πρόσβαση των πελατών του σε ιστότοπο που θίγει τα δικαιώματα του δημιουργού

«Κατά τον γενικό εισαγγελέα Pedro Cruz Villalón, μπορεί να επιβληθεί σε φορέα παροχής πρόσβασης στο διαδίκτυο η υποχρέωση να αποκλείσει την πρόσβαση των πελατών του σε ιστότοπο που θίγει τα δικαιώματα του δημιουργού. Η σχετική δικαστική διάταξη πρέπει να περιλαμβάνει συγκεκριμένα μέτρα αποκλεισμού και να εξασφαλίζει τη δέουσα ισορροπία μεταξύ των αντικρουομένων συμφερόντων που προστατεύονται δυνάμει θεμελιωδών δικαιωμάτων. Κατά το δίκαιο της Ένωσης, τα κράτη μέλη πρέπει να μεριμνούν ώστε οι δικαιούχοι δικαιωμάτων του δημιουργού ή συγγενικών δικαιωμάτων να μπορούν να ζητούν τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων κατά των διαμεσολαβητών οι υπηρεσίες των οποίων χρησιμοποιούνται από τρίτο για την προσβολή των δικαιωμάτων τους . Έχει διευκρινισθεί ήδη ότι οι φορείς παροχής πρόσβασης στο διαδίκτυο  θεωρούνται καταρχήν ως διαμεσολαβητές κατά την έννοια αυτή και επομένως, μπορούν να καταστούν αποδέκτες της σχετικής δικαστικής διατάξεως για την παύση ήδη γενομένων προσβολών δικαιωμάτων, αλλά και για την αποτροπή νέων προσβολών.

Στην πράξη, οι διαχειριστές παράνομων ιστότοπων και οι φορείς που τους παρέχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο δρουν συνήθως σε μη ευρωπαϊκές χώρες ή αποκρύπτουν την ταυτότητά τους με αποτέλεσμα η έγερση νομικών αξιώσεων κατά αυτών να καθίσταται αδύνατη. Το αυστριακό Oberster Gerichtshof ζητεί από το Δικαστήριο να διευκρινίσει αν ο φορέας ο οποίος παρέχει διαδικτυακή πρόσβαση μόνο στους χρήστες παράνομου ιστότοπου, μπορεί και αυτός να θεωρηθεί ως διαμεσολαβητής κατά την ανωτέρω έννοια, δηλαδή ως διαμεσολαβητής οι υπηρεσίες του οποίου χρησιμοποιούνται από τρίτο ‒όπως τον διαχειριστή παράνομου ιστότοπου‒ για την προσβολή δικαιώματος του δημιουργού, ώστε να είναι δυνατή η λήψη ασφαλιστικών μέτρων και κατά αυτού του φορέα. Επίσης, ζητεί να αποσαφηνισθούν οι επιταγές του δικαίου της Ένωσης ως προς το περιεχόμενο και τη διαδικασία εκδόσεως της σχετικής δικαστικής διατάξεως. Το Oberster Gerichtshof καλείται να κρίνει σε τρίτο βαθμό διαφορά μεταξύ της UPC Telekabel Wien, βασικού αυστριακού φορέα παροχής πρόσβασης στο διαδίκτυο, και της Constantin Film Verleih, καθώς και της Wega Filmproduktionsgesellschaft. Στους προηγούμενους βαθμούς δικαιοδοσίας, κατόπιν αιτήσεως των Constantin Film και Wega, εκδόθηκαν δικαστικές διατάξεις για τη λήψη ασφαλιστικών μετρων ‒στον δεύτερο βαθμό, χωρίς να επιβάλλεται η λήψη συγκεκριμένων μέτρων‒ διά των οποίων απαγορεύθηκε στην UPC να παρέχει στους πελάτες της πρόσβαση στον ιστότοπο kino.to. Αυτός ο ιστότοπος καθιστά δυνατή την παρακολούθηση ταινιών μέσω streaming ή τη μεταφόρτωση τους από τους χρήστες, χωρίς τη συγκατάθεση των δικαιούχων δικαιωμάτων εκμεταλλεύσεως αυτών των ταινιών, στους οποίους συγκαταλέγονται και οι Constantin Film και Wega.  Η UPC δεν έχει καμία έννομη σχέση με τους διαχειριστές του εν λόγω ιστότοπου και δεν παρείχε σε αυτούς ούτε διαδικτυακή πρόσβαση ούτε χώρο αποθηκεύσεως δεδομένων. Ωστόσο,  κατά τις διαπιστώσεις του Oberster Gerichtshof, πρέπει να θεωρηθεί σχεδόν βέβαιο ότι ορισμένοι πελάτες της UPC χρησιμοποιούσαν τις υπηρεσίες του kino.to. Στις σημερινές προτάσεις του, ο γενικός εισαγγελέας Pedro Cruz Villalón εκτιμά ότι ο φορέας ο οποίος παρέχει διαδικτυακή πρόσβαση στον χρήστη ιστότοπου που θίγει το δικαίωμα του δημιουργού πρέπει και αυτός να θεωρείται ως διαμεσολαβητής οι υπηρεσίες του οποίου χρησιμοποιούνται από τρίτο ‒δηλαδή τον διαχειριστή του ιστότοπου‒ για την προσβολή δικαιώματος του δημιουργού και επομένως, ο φορέας αυτός μπορεί να καταστεί αποδέκτης σχετικής δικαστικής διατάξεως. Τούτο προκύπτει από το γράμμα, το πλαίσιο εντάξεως και το πνεύμα και τον σκοπό της ρυθμίσεως του δικαίου της Ένωσης.

Επίσης, ο γενικός εισαγγελέας έχει την άποψη ότι η επιβολή γενικής απαγορεύσεως σε φορέα παροχής πρόσβασης στο διαδίκτυο, χωρίς διαταγή λήψης συγκεκριμένων μέτρων, ώστε αυτός να μην επιτρέπεται να καθιστά δυνατή την πρόσβαση των πελατών του σε συγκεκριμένο ιστότοπο που θίγει το δικαίωμα του δημιουργού, δεν συνάδει με την υποχρέωση σταθμίσεως των δικαιωμάτων των εμπλεκομένων. Τούτο ισχύει ακόμη και όταν οι ποινές που προβλέπονται σε περίπτωση παραβιάσεως της εν λόγω απαγορεύσεως δεν επιβάλλονται στον φορέα παροχής πρόσβασης στο διαδίκτυο εφόσον αυτός αποδείξει ότι έλαβε κάθε εύλογο μέτρο με σκοπό την εφαρμογή της απαγορεύσεως. Ο γενικός εισαγγελέας Cruz Villalón τονίζει, συναφώς, ότι ο φορέας που παρέχει διαδικτυακή πρόσβαση στον χρήστη ουδόλως συνδέεται με τους διαχειριστές του ιστότοπου που θίγει το δικαίωμα του δημιουργού και ο ίδιος δεν έχει προσβάλει αυτό το δικαίωμα.

Αντιθέτως, η επιβολή σε φορέα παροχής πρόσβασης στο διαδίκτυο συγκεκριμένου μέτρου αποκλεισμού για συγκεκριμένο ιστότοπο δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας για τον λόγο και μόνον ότι το μέτρο αυτό απαιτεί σημαντική δαπάνη, ενώ υφίσταται ταυτόχρονα δυνατότητα καταστρατηγήσεώς του χωρίς ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις. Απόκειται στα εθνικά δικαστήρια να σταθμίσουν, κατά περίπτωση, τα θεμελιώδη δικαιώματα των εμπλεκομένων, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις σημαντικές περιστάσεις, ώστε να εξασφαλίσουν τη δέουσα ισορροπία μεταξύ αυτών των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Πάντως, κατά τη στάθμιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων, επιβάλλεται να ληφθεί υπόψη ότι στο μέλλον τα εθνικά δικαστήρια ενδέχεται να κρίνουν πολυάριθμες παρόμοιες περιπτώσεις κατά οποιουδήποτε φορέα παροχής πρόσβασης στο διαδίκτυο. Επιπλέον, ο γενικός εισαγγελέας Cruz Villalón επισημαίνει ότι ο δικαιούχος οφείλει να στραφεί άμεσα, στον βαθμό που αυτό είναι δυνατό, κατά των διαχειριστών του παράνομου ιστότοπου ή κατά του φορέα που τους παρέχει πρόσβαση στο διαδίκτυο». (Προτάσεις του γενικού εισαγγελέα του ΔΕΕ στην υπόθεση C-314/12 UPC Telekabel Wien GmbH κατά Constantin Film Verleih GmbH και Wega Filmproduktionsgesellschaft GmbH) [curia.europa.eu]