AΠ
249/2014: Αθέμιτος ανταγωνισμός-Παραποίηση και απομίμηση σήματος: «…Από τις
διατάξεις των άρθρων 1, 2, 4§1 εδ.α`, β` και γ`, 18§1 και 26 του Ν.2239/1994
συνάγονται τα εξής: α) Σήμα θεωρείται κάθε σημείο, επιδεικτικό γραφικής
παραστάσεως, ικανό να διακρίνει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες μιας επιχειρήσεως
από εκείνα άλλων επιχειρήσεων. β) Με την καταχώριση του σήματος, η οποία
γίνεται σύμφωνα με όσα ορίζουν τα άρθρα 6 επ. του ίδιου νόμου, παρέχεται στον
καταθέτη το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσεως του σήματος στα προϊόντα ή
εμπορεύματα για την διάκριση των οποίων αυτό προορίζεται, όποιος δε
χρησιμοποιεί ή παραποιεί ή απομιμείται σήμα που ανήκει σε άλλο μπορεί να
εναχθεί για παράλειψη ή αποζημίωση ή και για τα δύο.
γ) Παραποίηση του σήματος
συνιστά η ακριβής ή κατά τα κύρια αυτού μέρη αντιγραφή ή αναπαράστασή του, ενώ
απομίμηση αποτελεί η ιδιαίτερη προσέγγιση προς το ξένο σήμα, η οποία όμως λόγω
οπτικής ή και ηχητικής εντυπώσεως, που προκαλεί η όλη παράσταση και ανεξάρτητα
από τις επί μέρους ομοιότητες και διαφορές των δύο σημάτων, είναι δυνατόν να
προκαλέσει για το κοινό, με λήψη υπόψη, ως μέτρου, του άπειρου μέσου ατόμου και
όχι του εξειδικευμένου χρήστη, σύγχυση υπό την έννοια θεωρήσεως, εκ πλάνης, του
προϊόντος στο οποίο χρησιμοποιείται, ως προερχομένου από την επιχείρηση του
δικαιούχου του σήματος ή από επιχείρηση διάφορη μεν, σχετιζομένη όμως
οργανικώς, προς την επιχείρηση του δικαιούχου, κατά την παραγωγή ή τη διάθεση
του προϊόντος. Στην περίπτωση δε σύνθετου σήματος, αποτελουμένου από λέξεις,
σχηματικές απεικονίσεις και χρωματισμούς, κρίσιμη για τη συναγωγή συμπεράσματος
περί υπάρξεως ή μη απομιμήσεώς του, είναι η συνολική εντύπωση που προκαλεί το
καθένα από τα παραβαλλόμενα, στο μέσο, μη έμπειρο, άτομο του καταναλωτικού
κοινού. Σε ένα τέτοιο σύνθετο σήμα ιδιαίτερη σημασία για το σχηματισμό
συνολικής εντυπώσεως έχει το λεκτικό μέρος του σήματος, χωρίς όμως να
αποκλείεται στη συγκεκριμένη περίπτωση κρίσιμο να είναι το εικαστικό μέρος,
ιδιαίτερα όταν το καταναλωτικό κοινό συνδέει τη σχηματική απεικόνιση με την
επιχείρηση και η απεικόνιση έχει καθιερωθεί στις συναλλαγές ως διακριτικό
γνώρισμα, ώστε στους καταναλωτές να υφίσταται ο κίνδυνος συνειρμικής
συσχετίσεως. Όσο δε μεγαλύτερος είναι ο βαθμός καθιερώσεως μιας ενδείξεως στις
συναλλαγές τόσο μεγαλύτερη διακριτική δύναμη διαθέτει και επομένως οι
προϋποθέσεις για τον αποκλεισμό της παραποιήσεως ή απομιμήσεως πρέπει να είναι
αυστηρότερες. Η συνδρομή ή όχι του κινδύνου σύγχυσης που έχει παραποιηθεί ή του
οποίου έχει γίνει απομίμηση, υπόκειται ως αόριστη νομική έννοια στον αναιρετικό
έλεγχο, για την εξειδίκευσή της δε κρίσιμα μπορεί να είναι και τα διδάγματα της
κοινής πείρας. δ) Ιδιαίτερη κατηγορία σημάτων αποτελούν τα "σήματα
φήμης", σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 4 παρ.1γ του ανωτέρω νόμου. Στα
σήματα αυτά ο νομοθέτης παρέχει διευρυμένη νομική προστασία πέραν της δια τα
κοινά διακριτικά γνωρίσματα προβλεπομένης, προς τον σκοπό αφενός της αποτροπής
του παρασιτικού ανταγωνισμού από τρίτους, πλην του δικαιούχου, συνισταμένου
στην εμπορική αξιοποίηση της φήμης του σήματος προς ίδιο, αθέμιτο όφελος, και
αφετέρου του κινδύνου υπονομεύσεως της ιδιαιτέρας των σημάτων αυτών διακριτικής
δυνάμεως. Η έννοια του "σήματος φήμης", μη προσδιοριζομένη υπό του
νομοθέτου, δύναται να καθοριστεί με βάση ποσοτικά και ποιοτικά κριτήρια, όπως
α) ο αυξημένος βαθμός καθιερώσεως του σήματος στις συναλλαγές, υπό την έννοια
ότι η ανταγωνιστική δύναμη της ενδείξεως να εκδηλώνεται σε μεγάλο βαθμό, να
έγινε δηλαδή γνωστή πέραν από τον σχετικό κύκλο των καταναλωτών, β) η
μοναδικότητα του σήματος, υπό την έννοια ότι αυτό δεν έχει φθαρεί,
χρησιμοποιούμενο κατά τρόπο ευρύ από τρίτους σε ανόμοια προϊόντα, γ) η
ιδιοτυπία στην εν γένει εμφάνιση και την εκφραστική του δύναμη, δ) η ύπαρξη
ιδιαιτέρας θετικής εκτιμήσεως του καταναλωτικού κοινού, αναφορικώς με τα
προϊόντα που διακρίνει, ε) το καλυπτόμενο από το σήμα μερίδιο αγοράς, η χρονική
διάρκεια της χρησιμοποιήσεώς του, στ) το μέγεθος των επενδύσεων που έχει
πραγματοποιήσει η επιχείρηση για την προβολή του, ζ) η γεωγραφική έκταση, εντός
της οποίας το σήμα χαίρει φήμης (βλ. και ΔΕΚ Υπόθ. G. 375/97). Εάν πρόκειται
περί σήματος φήμης η χρησιμοποίηση του μεταγενεστέρου σήματος είναι
απαγορευμένη, εάν θα προσπόριζε στον χρήστη αυτού, χωρίς εύλογη αιτία, αθέμιτο
όφελος από το διακριτικό χαρακτήρα ή τη φήμη του προγενεστέρου σήματος. Επί
ενός τέτοιου σήματος δεν είναι απαραίτητο να δημιουργείται κίνδυνος συγχύσεως.
Αρκεί ότι η χρήση του θα βλάψει τον διακριτικό χαρακτήρα ή την φήμη του σήματος
φήμης ή θα προσπορίσει χωρίς εύλογη αιτία, αθέμιτο όφελος στον μεταγενέστερο μη
δικαιούχο. Ειδικότερα, ενόψει της ανωτέρω διευρυμένης νομικής προστασίας του
σήματος φήμης, η προστασία του έναντι του κινδύνου της υποσκάψεως δεν
συναρτάται οπωσδήποτε από την διαπίστωση τέτοιου βαθμού ομοιότητος μεταξύ του
φημισμένου σήματος και του υπό του μη δικαιούχου χρησιμοποιημένου σημείου, ώστε
να υφίσταται κίνδυνος συγχύσεώς τους από το ενδιαφερόμενο κοινό. Αρκεί η ύπαρξη
για την προστασία του σήματος φήμης κάποιου βαθμού ομοιότητος μεταξύ των δύο
σημάτων, ώστε να είναι δυνατή υπό του καταναλωτικού κοινού συνειρμική
διασύνδεση του υπό του μη σηματούχου χρησιμοποιουμένου σημείου και του σήματος
φήμης. Αθέμιτο δε όφελος προσπορίζεται ο τρίτος, όταν, χρησιμοποιώντας το ξένο
σήμα φήμης, μεταφέρει στα προϊόντα που παράγει ή εμπορεύματα ή υπηρεσίες που
προσφέρει την καλή εντύπωση που έχουν για το σήμα οι συναλλαγές, δημιουργώντας
την εντύπωση ότι ο δικαιούχος του σήματος φήμης βρίσκεται σε οικονομικό και εν
γένει οργανωτικό δεσμό με τον τρίτο ή ότι επεξέτεινε τη δραστηριότητά του και
στα προϊόντα ή τις υπηρεσίες του τρίτου και εφόσον αυτός ο (τρίτος) καρπώνεται
χωρίς αντάλλαγμα την προσπάθεια του σηματούχου να καθιερώσει το σήμα του στην
αγορά. Βλάβη του διακριτικού χαρακτήρα του σήματος φήμης επέρχεται, κυρίως,
όταν αυτό χάνει την ελκτική του δύναμη. Το τελευταίο επέρχεται ακόμη και όταν
το διακριτικό γνώρισμα του τρίτου χρησιμοποιείται σε ανόμοια προϊόντα ή
υπηρεσίες. Παρά δε την γραμματική διατύπωση της διατάξεως του εδαφίου γ του
άρθρου 4 παρ. 1 του Ν. 2239/1994, στην οποία γίνεται μνεία περί μη παρομοίων
προϊόντων ή υπηρεσιών η διάταξη αυτή, τελολογικώς ερμηνευομένη πρέπει να
ερμηνευθεί διασταλτικώς, καταλαμβάνουσα και τις περιπτώσεις που το προγενέστερο
σήμα φήμης χρησιμοποιείται από τον μη δικαιούχο προς διάκριση παρομοίων
προϊόντων ή υπηρεσιών. Tούτο δε γιατί η ανωτέρω μνεία έχει ως σκοπό μόνο να
υπογραμμίσει ότι οι κανόνες αυτοί έχουν εφαρμογή και όταν δεν είναι παρόμοια τα
προϊόντα ή οι υπηρεσίες (βλ. Απόφαση ΔΕΚ στην υπόθεση G-408/01 ως προς την
ερμηνεία του άρθρου 5§2 της οδηγίας 89/104/ΕΟΚ για την προσέγγιση των
νομοθεσιών των κρατών μελών περί σημάτων που είναι ταυτόσημο με το άρθρο 4§1γ
του Ν.2239/94). Έτσι, ακόμη και αν το κοινό στο οποίο απευθύνονται τα προϊόντα
ή οι υπηρεσίες τις οποίες διακρίνει καθένα από τα συγκρουόμενα σημεία είναι
ακριβώς το ίδιο ή συμπίπτει σε ορισμένο βαθμό, τα επίμαχα προϊόντα ή οι
υπηρεσίες ενδέχεται να είναι τόσο ανόμοια, ώστε το οικείο κοινό να μην ανακαλεί
συνειρμικά στη μνήμη του το προγενέστερο σήμα. Περαιτέρω, κατά το άρθρο 1 του
νόμου 146/1914 περί αθεμίτου ανταγωνισμού, "απαγορεύεται κατά τας
εμπορικάς, βιομηχανικάς ή γεωργικάς συναλλαγάς πάσα προς τον σκοπόν
ανταγωνισμού γενομένη πράξις αντικειμένη εις τα χρηστά ήθη. Ο παραβάτης δύναται
να εναχθεί προς παράλειψη και προς ανόρθωσιν της προσγενομένης ζημίας"
και, κατά το άρθρο 13 παρ.1 και 4 του ιδίου νόμου, "όστις κατά τας
συναλλαγάς ποιείται χρήσιν ονόματος τινός, εμπορικής επωνυμίας ή ιδιαιτέρου
διακριτικού γνωρίσματος καταστήματος ή βιομηχανικής επιχειρήσεως ή εντύπου
τινός κατά τρόπον δυνάμενον να προκαλέσει σύγχυσιν με το όνομα, την εμπορικήν
επωνυμίαν ή το ιδιαίτερον διακριτικό γνώρισμα, άτινα έτερος νομίμως
μεταχειρίζεται, δύναται να υποχρεωθή υπό του τελευταίου εις παράλειψιν της
χρήσεως. Ως ιδιαίτερον διακριτικόν γνώρισμα θεωρείται και ο ιδιαίτερος
διασχηματισμός ή η ιδιαιτέρα διακόσμηση των εμπορευμάτων, της συσκευής ή του
περικαλύμματος αυτών, εφόσον είναι γνωστά εις τους σχετικούς κύκλους των
συναλλαγών ως διακριτικά σημεία των ομοίων εμπορευμάτων άλλου τινός". Από
τις διατάξεις αυτές προκύπτει 1) ότι για την εφαρμογή του άρθρου 1 απαιτείται η
πράξη αφενός να έγινε προς το σκοπό ανταγωνισμού και εφετέρου να αντίκειται στα
χρηστά ήθη, ως κριτήριο των οποίων χρησιμεύουν οι ιδέες του κοινωνικού ανθρώπου
που κατά την γενική αντίληψη σκέπτεται με χρηστότητα και φρόνηση και 2) ότι για
την ύπαρξη αθεμίτου ανταγωνισμού με τη χρήση ξένου διακριτικού γνωρίσματος
απαιτείται δυνατότητα να προκληθεί σύγχυση, χωρίς την οποία αθέμιτος
ανταγωνισμός δεν υπάρχει». (areiospagos.gr)
Σχόλια