Υποχρεώσεις μελών εφορευτικής επιτροπής στις βουλευτικές εκλογές

Γράφει η Δικηγόρος Αναστασία Χρ. Μήλιου*

Στις 25 Ιανουαρίου 2015, οι περισσότεροι από μας θα κληθούμε να προσέλθουμε στα εκλογικά τμήματα για να  ψηφίσουμε. Κάποιοι όμως θα κληθούν να παρουσιαστούν στα εκλογικά τμήματα από την έναρξη της ψηφοφορίας μέχρι το τέλος της καταμέτρησης  των ψήφων και των σταυρών και να συμμετάσχουν με τον τρόπο τους στην ανάδειξη των αποτελεσμάτων των βουλευτικών εκλογών ως μέλη της εφορευτικής επιτροπής. Η εφορευτική επιτροπή υπάρχει όπου γίνονται εκλογές. Από τις βασικές βουλευτικές εκλογές μέχρι τις εκλογές για την ανάδειξη των μελών ενός σωματείου. Είναι οι άνθρωποι εκείνοι που επιβλέπουν  φροντίζουν και φέρουν την ευθύνη για την σωστή και ανόθευτη διεξαγωγή της ψηφοφορίας και του εκλογικού αποτελέσματος. Στις συγκεκριμένες βουλευτικές εκλογές, η κλήτευση της εφορευτικής επιτροπής γίνεται τουλάχιστον πέντε μέρες πριν την ημέρα των εκλογών. Τα μέλη της εφορευτικής επιτροπής κάθε τμήματος είναι 4 τακτικά και 4 αναπληρωματικά.

Όσα από τα τακτικά μέλη κωλύονται αναπληρώνονται από τα αναπληρωματικά. Εάν η αναπλήρωση είναι αδύνατη για τους ίδιους λόγους, η εκλογή διεξάγεται μόνο από τα παρόντα μέλη της εφο­ρευτικής επιτροπής, καθώς και από μόνο τον πρόεδρό της, αντιπρόσωπο της δικαστικής αρχής. Φυσικά στην περίπτωση αυτή ο δικαστικός αντιπρόσωπος έχει το δικαίωμα να κρατήσει ως μέλος της εφορευτικής επιτροπής οποιοδήποτε ψηφοφόρο που είναι εγγεγραμμένος στον εκλογικό κατάλογο του τμήματος του. Επίσης έχει δικαίωμα να δώσει εντολή στην Αστυνομία να πάει στα σπίτια των μελών της εφορευτικής επιτροπής και να τα αναζητήσει, με ό,τι αυτό συνεπάγεται από ποινές.

Πρακτικά οι περισσότεροι δικαστικοί αντιπρόσωποι διενεργούν την διαδικασία των εκλογών με όσα μέλη της εφορευτικής έχουν στην διάθεσή τους. Λόγοι κωλύματος μπορεί να είναι ασθένεια και  επαγγελματικές υποχρεώσεις Αυτοί θα πρέπει να προσκομίσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά, αλλιώς κινδυνεύουν με ποινές. Η άσκηση των καθηκόντων του μέλους εφορευτικής επιτροπής, είναι υποχρεωτική.

 Ο διορισμός  των εφορευτικών επιτροπών γίνεται ως εξής:

Τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών και οι ανα­πληρωτές τους κληρώνονται, μέσα σε δεκαπέντε (15) ημέρες από την έναρξη της προεκλογικής περιόδου, από το οικείο Πρωτοδικείο. Στην κλήρωση, κατά την οποία μπορούν να παρίστανται οι υποψήφιοι, οι αντιπρόσωποι και πληρεξούσιοι των κομμάτων περιλαμβάνονται οι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους του οικείου εκλογικού διαμε­ρίσματος που φέρονται στους καταλόγους αυτούς ως κάτοικοι της περιοχής.

 Μέσα στην προθεσμία της προηγούμενης παραγρά­φου το αρμόδιο δικαστήριο, μπορεί, κατά την κρίση του, να διορίζει, με απόφασή του που λαμβάνει σε συμβούλιο, τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών από τους καταλό­γους της προηγούμενης παραγράφου. Στην περίπτωση αυτή μέλη εφορευτικών επιτροπών ορίζονται αυτοί που κατά την κρίση του συμβουλίου πρωτοδικών παρέχουν στοιχεία επάρκειας γι' αυτά τα καθήκοντα. Οι οριζόμενοι πρέπει να έχουν τουλάχιστον απολυτήριο δημοτικού σχολείου και να μην έχουν υπερβεί το 65ο έτος της ηλικίας τους.

Για το σκοπό αυτό είναι δυνατόν ο αρμόδιος πρόε­δρος πρωτοδικών να ζητήσει πληροφορίες και στοιχεία από τους ειρηνοδίκες του τόπου και τις δημοτικές ή κοινοτικές αρχές.

Μ' αυτές τις προϋποθέσεις το συμβούλιο πρωτοδι­κών μπορεί ν' αποκλείσει μέλη που κληρώθηκαν και που τα κρίνει ανεπαρκή για το έργο της εφορευτικής επιτροπής.

 Όσοι σύμφωνα με τα παραπάνω ορίστηκαν μέλη των εφορευτικών επιτροπών, ειδοποιούνται με απόδει­ξη για το διορισμό τους πέντε (5) τουλάχιστον ημέρες πριν από την ψηφοφορία με φροντίδα του Εισαγγελέα Πρωτοδικών, στον οποίο διαβιβάζεται από τον Πρόεδρο Πρωτοδικών αντίγραφο της πράξης του πρωτοδικείου για το διορισμό τους.

 Τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών είναι υποχρε­ωμένα να εκτελούν τα καθήκοντά τους ανεξαρτήτως αν ειδοποιήθηκαν εγκαίρως.

Δημόσιοι και δημοτικοί ή κοινοτικοί υπάλληλοι ή έμμισθοι υπάλληλοι δημοτικών ή κοινοτικών νομικών προσώπων και ιδρυμάτων και όσοι μ' αυτές τις ιδι­ότητες υπηρέτησαν την τελευταία τριετία προ της εκλογής, δεν μπορούν να κληρωθούν ή διοριστούν μέλη εφορευτικών επιτροπών και αν τυχόν κληρωθούν ή διοριστούν δεν μπορούν να λάβουν μέρος στη συ­γκρότηση των επιτροπών. Το κώλυμα ισχύει και για τους αποστρατευθέντες αξιωματικούς, τα όργανα των σωμάτων ασφαλείας, καθώς και γι' αυτούς που διετέ­λεσαν δήμαρχοι και πρόεδροι κοινοτήτων κατά την τελευταία τριετία.

 Η επιτροπή που καταρτίστηκε σύμφωνα με τις πιο πάνω διατάξεις διευθύνει την εκλογή και τηρεί τα εξής βιβλία:

α) βιβλίο πρακτικών,

β) πρωτόκολλο ψηφοφορίας και

γ) βιβλίο διαλογής ψήφων.

 Η επιτροπή αποφασίζει κατά πλειοψηφία. Σε ισο­ψηφία νικάει η ψήφος του προέδρου.

 Τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών, ψηφίζουν στα τμήματα που εκπληρώνουν τα καθήκοντά τους. Για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος γί­νεται μνεία στο βιβλίο πρακτικών και αναγράφονται τα στοιχεία τους ιδιαίτερα στο πρωτόκολλο ψηφο­φορίας.

 Με φυλάκιση από τρεις μήνες μέχρι τρία χρόνια και με χρηματική ποινή τιμωρούνται:

α) Τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών που διευθύνουν την εκλογή καθώς και αυτός που τη διευθύνει ή λαμβάνει μέρος στη διεύθυνση αντιπρόσωπος της δικαστικής αρχής:

αα) Αν εν γνώσει τους δεχτούν ν' ασκήσει το εκλογικό δικαίωμα πρόσωπο που, ή δεν είναι γραμμένο στους εκλογικούς καταλόγους ή ψευδώς εμφανίζεται αντ' άλλου που είναι γραμμένο σ' αυτούς, ή άσκησε ήδη αυτό το δικαίωμα.

ββ) Αν εν γνώσει τους αποκλείσουν κάποιον από τους γραμμένους στον εκλογικό κατάλογο εκλογείς, ν' ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα.

γγ) Αν αδικαιολόγητα περιορίσουν οπωσδήποτε τη χρονική διάρκεια της ψηφοφορίας ή τη διακόψουν ή την αναβάλουν.

δδ) Αν αδικαιολόγητα μεταβάλουν τον τόπο της διεξαγωγής της ψηφοφορίας που νόμιμα έχει οριστεί, και

εε) Αν αδικαιολόγητα διώξουν από τον τόπο της ψηφοφορίας υποψήφιο ή αντιπρόσωπο ή αναπληρωτή του ή δεν αναγνωρίσουν αυτούς που έχουν διοριστεί νόμιμα αντιπρόσωποι, ή αναπληρωτές υποψηφίου.

β) Αυτός που δεν έχει κατά το χρόνο της ψηφοφορίας τα προσόντα που ορίζονται με το παρόν και δεν απέχει από την εκτέλεση των καθηκόντων του ως μέλος της εφορευτικής επιτροπής, αν αποδεικνύεται από τα πρακτικά της εκλογής ότι με παρατήρηση ή ένσταση ζητήθηκε η αποχή αυτού.

 Κάθε άλλη παράβαση των διατάξεων του παρόντος, που ειδικά δεν προβλέπεται απ' αυτό ή τον Ποινικό Κώδικα ή απ' άλλο ποινικό νόμο, τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι έξι μήνες ή με χρηματική ποινή.

Τόσο η άσκηση των καθηκόντων της εφορευτικής επιτροπής όσο και του δικαιώματος της ψήφου  είναι υποχρεωτικά κατά το κοινωνικό, ιδεολογικό και λειτουργικό μέρος της κοινωνίας στην οποία ζούμε. Ιδιαίτερα για την υποχρέωση της ψήφου, ας μην ξεχνάμε ότι η λέξη «ιδιώτης»της Ελληνικής γλώσσας έχει  πολλές και ιδιαίτερες σημασίες, διαχρονικά.  Μια σημερινή της σημασία της είναι αυτή που έχει κάποιος που δεν ασκεί δημόσιο λειτούργημα ή δεν είναι δημόσιος ή κρατικός υπάλληλος. Μια άλλη είναι της αρχαίας Ελληνικής που σημαίνει αυτόν που ζει απομονωμένος και δεν ενδιαφέρεται για τα κοινά, άρα κατ΄επέκταση και αμόρφωτος. Και τέλος με την επιστημονική (ιατρική) έννοια του όρου που σημαίνει αυτόν που πάσχει από ιδιωτεία, είναι δηλαδή πνευματικά ανάπηρος, ηλίθιος (ιατρική).

Η λέξη προέρχεται από το επίθετο της αρχαίας Ελληνικής  ίδιος (=ατομικός) και την παραγωγική κατάληξη –ώτης. 

Μέσω της Λατινικής (idiota και idioticus) πέρασε στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές γλώσσες και η λέξη ιδιώτης και (idiot, idiotic, idiocy στην Αγγλική, idiot, idiotie στη Γαλλική, Idiot, idiotisch, Idiotie στην Γερμανική, Идиот στη Ρωσική και ανάλογα στις υπόλοιπες.

Στη Νέα Ελληνική χρησιμοποιούμε τη λέξη κυρίως με τις αρχικές της σημασίες,  ενώ η σημασία πνευματικά ανάπηρος, ηλίθιος αποτελεί σημασιολογικό δάνειο από τη γαλλική και χρησιμοποιείται κυρίως στην ιατρική.

*Η ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ  ΧΡ.  ΜΗΛΙΟΥ είναι ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΠΑΡ’ΕΦΕΤΑΙΣ ΑΘΗΝΩΝ, Τηλ. 6945-028153, e-mail: natmil@otenet.gr, info@legalaction.gr, www.legalaction.gr, fb: Αναστασία Μήλιου