Αναγκαστική απαλλοτρίωση. Προσδιορισμός ιδιαίτερης αποζημίωσης για το τμήμα του απαλλοτριωθέντος που απέμεινε

Γράφει η Αναστασία Μήλιου, Δικηγόρος*

Κατά τη διάταξη της παραγρ. 4 του άρθρου 13 του ν.2882/2001 (Κώδικας Αναγκαστικής Απαλλοτρίωσης), εάν  απαλλοτριωθεί τμήμα του ακινήτου, με αποτέλεσμα η αξία του τμήματος που απομένει στον ιδιοκτήτη να μειωθεί ή το τμήμα αυτό να γίνει άχρηστο για τη χρήση που προορίζεται, με την απόφαση προσδιορισμού της αποζημίωσης για το απαλλοτριούμενο τμήμα προσδιορίζεται και ιδιαίτερη αποζημίωση για το τμήμα που απομένει στον ιδιοκτήτη, η οποία καταβάλλεται μαζί με την αποζημίωση για το απαλλοτριούμενο.
Από τη διάταξη αυτή συνάγεται, ότι όταν καθορισθεί δικαστικά η οριστική αποζημίωση για το αναγκαστικώς απαλλοτριούμενο τμήμα ακινήτου, είναι απαράδεκτη η, με ιδιαίτερη αίτηση, επιδίωξη δικαστικού προσδιορισμού αποζημιώσεως για την, από την απαλλοτρίωση, επερχόμενη μείωση της αξίας του απομένοντος στον ιδιοκτήτη τμήματος ή της αχρήστευσης του τμήματος αυτού.

Σκοπός της παραπάνω διάταξης, με την οποία ορίζεται, ότι η παρεχόμενη στον ιδιοκτήτη απαλλοτριούμενου ακινήτου ιδιαίτερη αποζημίωση καθορίζεται με την ίδια απόφαση που καθορίζει την αποζημίωση για το κτήμα που απαλλοτριώθηκε, είναι αφενός το να έχει εκείνος υπέρ του οποίου έγινε η απαλλοτρίωση σαφή αντίληψη της έκτασης των υποχρεώσεών του από αυτή και αφετέρου το να περατώνεται με ταχύτητα η όλη διαδικασία της απαλλοτρίωσης και να εκκαθαρίζεται η κατάσταση που δημιουργείται απ`αυτή, ώστε να συντελείται η απαλλοτρίωση με την καταβολή ή την παρακατάθεση της αποζημίωσης και να μη τίθεται σε αμφιβολία με την προβολή νέων αξιώσεων.

Το αρθ. 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ ορίζει ότι κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο δικαιούται σεβασμού της περιουσίας του και κανένας δεν μπορεί να στερηθεί της περιουσίας του παρά μόνο για λόγους δημόσιας ωφέλειας και υπό τους όρους που προβλέπονται από τον νόμο και τις γενικές αρχές του διεθνούς δικαίου.

Με την διάταξη αυτή προστατεύονται τα ενοχικά περιουσιακά δικαιώματα του προσώπου όπως και το δικαίωμα αποζημίωσης για την προσγενόμενη ζημία στην περιουσία του.  Έλλειψη δε σεβασμού της περιουσίας του στην περίπτωση αυτή υπάρχει κι όταν η συνεπεία του λόγου της αποζημίωσης μείωση της περιουσιακής δυναμικότητας του προσώπου  δεν αποκαθίσταται πλήρως.  

Συνεπώς στην περίπτωση που λόγω απαλλοτρίωσης μέρους του ακινήτου το απομένον τμήμα αυτού που εξακολουθεί να αποτελεί στοιχείο της περιουσίας του ιδιοκτήτου, υφίσταται σημαντική υποτίμηση της αξίας του ή καθίσταται άχρηστο για την χρήση που προοριζόταν, το αναγνωριζόμενο δικαίωμα αποζημίωσης ικανοποιείται πλήρως και εντεύθεν διασφαλίζεται ο σεβασμός στην περιουσία του ιδιοκτήτου όταν η αποζημίωση καλύπτει και εκείνη που επήλθε από την αποτίμηση και την εκτέλεση του έργου για το οποίο κηρύχθηκε η απαλλοτρίωση του μέρους του ακινήτου. Διότι άλλως το παραμένον στον ιδιοκτήτη μέρος του ακινήτου και επομένως η περιουσία του θα παρέμενε χωρίς αποκατάσταση.

* H ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ  ΧΡ.  ΜΗΛΙΟΥ είναι ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΠΑΡ’ΕΦΕΤΑΙΣ ΑΘΗΝΩΝ, Τηλ. 6945-028153, e-mail: natmil@otenet.gr, info@legalaction.gr,  www.legalaction.gr,  fb: Αναστασία Μήλιου