Διαζύγιο: Είδη και προϋποθέσεις

Γράφει η Αναστασία Μήλιου,  Δικηγόρος*

Ακούμε την λέξη διαζύγιο, σχεδόν καθημερινά γύρω μας. Κάποιοι έχουν βιώσει την διαδικασία του διαζυγίου, άλλοι πιο τυχεροί, όχι. Τι πραγματικά ξέρετε όμως για τα διαζύγια και το πώς χορηγούνται; Ποια είναι η διαδικασία για να βγει ένα διαζύγιο και πόσο χρονοβόρα είναι; Υπάρχουν τρία διαφορετικά είδη διαζυγίου: α) Το συναινετικό, β) της διετούς διάστασης και γ) του ισχυρού κλονισμού. Το διαζύγιο βγαίνει με δικαστική απόφαση.

Αν ο γάμος είναι θρησκευτικός μετά την έκδοση της απόφασης, απαιτείται και η πνευματική λύση του γάμου, από την Εκκλησία και ακολουθεί η καταχώρησή του στον κατά τόπο αρμόδιο Δήμο.

Α) ΣΥΝΑΙΝΕΤΙΚΟ ΔΙΑΖΥΓΙΟ: Απαραίτητη προϋπόθεση του συναινετικού διαζυγίου, είναι η κοινή συμφωνία των δύο συζύγων ότι επιθυμούν να λύσουν τον γάμο τους ειρηνικά και ...αναίμακτα. Το μόνο που χρειάζεται για να εκδοθεί ένα συναινετικό διαζύγιο για αρχή, είναι η ληξιαρχική πράξη γάμου και το πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης. Για να γίνει αίτηση συναινετικού διαζυγίου, πρέπει ο γάμος να έχει διαρκέσει τουλάχιστον ένα χρόνο. Ο δικηγόρος καταθέτει αίτηση στο δικαστήριο, παίρνει δικάσιμο για την συζήτηση της υπόθεσης και κατά την ημερομηνία εκείνη οι δύο σύζυγοι πρέπει να έχουν υπογράψει ένα συμφωνητικό τυπικό που επιβεβαιώνουν ότι επιθυμούν να λύσουν το γάμο και ένα ακόμα που κανονίζουν τα θέματα της επιμέλειας και διατροφής των ανήλικων τέκνων τους, αν αυτά υπάρχουν. Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν ανήλικα τέκνα, υπογράφεται μόνο το πρώτο συμφωνητικό. Κατά την συζήτηση στο ακροατήριο, εκφωνούνται μόνο τα ονόματα των αιτούντων και δεν ειπώνεται τίποτα άλλο σχετικά με το γάμο ή την λύση του. Λίγους μήνες μετά,το δικαστήριο εκδίδει την απόφαση για την λύση του γάμου. Μέση διάρκεια έκδοσης διαζυγίου 7 μήνες.

Β) ΑΓΩΓΗ ΔΙΕΤΟΥΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗΣ : Η αγωγή αυτή ασκείται από τον έναν από τους δύο συζύγους κατά του άλλου, και προϋποθέτει ότι είτε αυτός που ασκεί την αγωγή είτε αυτός εις βάρος του οποίου ασκείται, έχει αποχωρήσει από την συζυγική στέγη και ζει μόνος του τουλάχιστον δύο χρόνια. Εφόσον αποδειχθεί η εγκατάλειψη της συζυγικής στέγης για διετία, το δικαστήριο με απόφασή  του, χορηγεί το διαζύγιο. Η απόδειξη της διετούς διάστασης μπορεί να γίνει με μάρτυρες, με μισθωτήριο άλλης κατοικίας  κ.τ.λ.  Το θετικό με την αγωγή αυτή είναι  ότι πρακτικά είναι αδιάφορο αν  ο αντίδικος σύζυγος θα παρασταθεί στο δικαστήριο ή όχι. Το αρνητικό είναι ότι είναι τακτικό δικαστήριο και αφ’ενός αργεί να συζητηθεί η υπόθεση αφ’ετέρου αργεί να εκδοθεί απόφαση. Μέση διάρκεια έκδοσης διαζυγίου 1 ½ χρόνος περίπου.

Γ) ΙΣΧΥΡΟΣ ΚΛΟΝΙΣΜΟΣ : Η αγωγή αυτή διαζυγίου μπορεί να ασκηθεί και την επόμενη ημέρα του γάμου. Δεν υπάρχει χρονικός περιορισμός στην διάρκεια του γάμου ή του χωρισμού, όπως στις προηγούμενες δύο περιπτώσεις αντίστοιχα. Η διαφορά όμως έγκειται στο γεγονός ότι ο ενάγων καλείται να αποδείξει με λεπτομέρειες και να εκθέσει τα γεγονότα εκείνα μέσα στο γάμο που οδήγησαν στον ισχυρό κλονισμό της σχέσης. Π.χ. πρέπει να επικαλεστεί μοιχεία, κακοποίηση, αλκοολισμό, ναρκωτικά, άσωτο βίο κ.τ.λ. Εκτός από το δικόγραφο, τα περιστατικά αυτά θα πρέπει να εκτεθούν  με μάρτυρες στο ακροατήριο του δικαστηρίου που θα δικάσει την υπόθεση. Μέση διάρκεια έκδοσης διαζυγίου και σε αυτήν την περίπτωση  1 ½ χρόνος περίπου.

Σε αντίθεση με το τι ίσχυε μέχρι την δεκαετία του ’80, δεν εξετάζεται πλέον από το δικαστήριο ποιος από τους δύο είναι υπαίτιος για τον διαζύγιο  άρα ούτε εις βάρος ποιου από τους δύο συζύγους θα εκδοθεί . Παλαιότερα μόνο εφόσον ο «απατημένος» σύζυγος επιθυμούσε να λυθεί ο γάμος, μπορούσε να εκδοθεί διαζύγιο. Στην σημερινή εποχή,  γίνεται φανερό ότι το διαζύγιο εκδίδεται  είτε και από τους δύο μαζί είτε από τον έναν εφ’όσον πληρούνται οι ανωτέρω προϋποθέσεις.

Η ανάγκη εύκολης και ταχύτερης έκδοσης διαζυγίου προκύπτει και από τις εξής αλλαγές στην διαδικασία.

Στα συναινετικά διαζύγια παλαιότερα ο νόμος υποχρέωνε τα ζευγάρια μετά την πρώτη συζήτηση της αίτησης του συναινετικού να παρέλθει χρόνος τουλάχιστον 6 μηνών και να γίνει επανάληψη της συζήτησης για να επιβεβαιωθεί ότι όντως επιθυμούν την λύση του γάμου. Δινόταν δηλαδή από το νόμο ένα χρονικό περιθώριο για δεύτερη σκέψη και δικαίωμα αλλαγής γνώμης.

Η διετής διάσταση ήταν τετραετής. Δηλαδή η εγκατάλειψη της κοινής στέγης έπρεπε να είναι για συνεχές  χρονικό διάστημα άνω των 4 ετών και όχι των 2, που είναι σήμερα.

Μαζί με την λύση του γάμου, μπορεί να ενσωματωθεί και αίτημα για την επιμέλεια και διατροφή των ανήλικων τέκνων εφόσον υπάρχουν και  της μετοίκησης του αντιδίκου από την οικογενειακή στέγη. 

 Σε περίπτωση που το διαζύγιο έχει εκδοθεί από Δικαστήριο του εξωτερικού και έστω ένας από τους δύο είναι Έλληνας πολίτης, για να καταχωρηθεί στην μερίδα του στο Δήμο το διαζύγιο θα πρέπει να εκδοθεί απόφαση του Ελληνικού Δικαστηρίου που θα αναγνωρίζει την απόφαση του διαζυγίου που έγινε από το ξένο δικαστήριο. Αν δεν γίνει αυτή η διαδικασία, τότε δεν μπορεί να καταχωρηθεί  ο επόμενος γάμος στο Δημοτολόγιο καθώς και η εγγραφή των παιδιών από τον επόμενο γάμο.

* H ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ  ΧΡ.  ΜΗΛΙΟΥ είναι ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΠΑΡ’ΕΦΕΤΑΙΣ ΑΘΗΝΩΝ, Τηλ. 6945-028153, e-mail: natmil@otenet.gr, info@legalaction.gr, www.legalaction.gr, fb: Αναστασία Μήλιου