Κοινός τραπεζικός λογαριασμός- Ευθύνη της τράπεζας για καθυστέρηση εκτέλεσης της εντολής για μεταφορά σε προσωπικό λογαριασμό

Γράφει η δικηγόρος Αναστασία Χρ. Μήλιου*

Κοινός Τραπεζικός λογαριασμός - Εντολή από συνδικαιούχο για τραπεζική μεταφορά ποσού χρημάτων από κοινό λογαριασμό σε προσωπικό λογαριασμό του σε άλλη τράπεζα. Μέχρι τη συντέλεση της καταβολής το υπό μεταφορά ποσό εξακολουθεί να παραμένει στον τηρούμενο από την εντολοδόχο τράπεζα κοινό λογαριασμό και στη διάθεση κάθε δικαιούχου που μπορεί να επιτύχει την ανάληψή του. Ευθύνη της τράπεζας για μη εκπλήρωση μέσα σε εύλογο χρόνο της εντολής για τραπεζική μεταφορά ποσού από κοινό λογαριασμό.

Ενδεχόμενο θεμελίωσης ενδοσυμβατικής ή και αδικοπρακτικής ευθύνης έναντι του εντολέα εφόσον συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις. Η ευθύνη του δικαιούχου που ανέλαβε ολόκληρο το ποσό απέναντι στους συνδικαιούχους ρυθμίζεται από το άρθρο 493 ΑΚ, εκτός αν από τη μεταξύ τους εσωτερική σχέση προκύπτει άλλη αναλογία.

Kατάθεση σε κοινό λογαριασμό (CompteJoint, JointAccount) συνιστάται είτε από περισσότερους μαζί στο όνομά τους κοινώς, είτε από ένα ή περισσότερους μαζί στο όνομα των καταθετών κοινώς αλλά και τρίτων προσώπων, εφόσον περιέχει τον όρο ότι χρήση του λογαριασμού αυτού μπορεί να γίνει είτε από όλους μαζί, είτε και από έναν, στο όνομα του οποίου ανοίχθηκε, χωρίς τη σύμπραξη των λοιπών δικαιούχων, αδιάφορα αν τα χρήματα της κατάθεσης ανήκουν σε όλους εκείνους υπέρ των οποίων ο λογαριασμός ανοίχθηκε ή σε ένα ή σε μερικούς από αυτούς.

Με την κατάθεση των χρημάτων η κυριότητά τους περιέρχεται στην Τράπεζα και αποκτάται ξανά με την ανάληψη αυτών από οποιοδήποτε δικαιούχο, ο οποίος έτσι γίνεται κύριος των χρημάτων, έστω και αν δεν ήταν καταθέτης, χωρίς βέβαια να διαπράττει υπεξαίρεση, σε περίπτωση δε χρηματικής κατάθεσης σε κοινό λογαριασμό στο όνομα του ίδιου του καταθέτη και τρίτου προσώπου, παράγεται μεταξύ του καταθέτη και του τρίτου από τη μια πλευρά και του δέκτη της κατάθεσης νομικού προσώπου από την άλλη, ενεργητική εις ολόκληρον ενοχή.

Σ τον κοινό λογαριασμό,  υπάρχει το δικαίωμα κάθε δικαιούχου του λογαριασμού να αποσύρει (ολικά ή εν μέρει) το ποσό της κατάθεσης και αντίστοιχα η υποχρέωση της Τράπεζας να το καταβάλει σ’αυτόν που ζήτησε πρώτος την ανάληψή του, χωρίς να μπορεί να επιλέξει για  την πληρωμή άλλο δανειστή και αν ακόμη δεν έχει ασκηθεί εναντίον της αγωγή. Περαιτέρω προκύπτει ότι η συνδρομή στο πρόσωπο ενός από τους εις ολόκληρον δανειστές κάποιου αποσβεστικού λόγου της απαίτησης, ενεργεί αντικειμενικά, δηλαδή επιφέρει την απόσβεση της οφειλής της Τράπεζας και έναντι των λοιπών δικαιούχων του λογαριασμού. Ειδικότερα αυτό συμβαίνει κατ’εξοχήν όταν ολόκληρο το ποσό του λογαριασμού αναλήφθηκε από ένα μόνο δικαιούχο ή καταβλήθηκε σε εξουσιοδοτημένο από αυτόν πρόσωπο. Βέβαια η ευθύνη του δικαιούχου που ανέλαβε ολόκληρο το ποσό απέναντι στους άλλους παραμένει ακέραια, ρυθμίζεται δε από το άρθρ. 493 ΑΚ που προβλέπει την ισομερή κατανομή της απαίτησης μεταξύ όλων των συνδικαιούχων, εκτός εάν από τη μεταξύ τους εσωτερική σχέση που μπορεί να είναι εντολή, δάνειο, δωρεά κ.λπ. προκύπτει άλλη αναλογία ή δικαίωμα ενός στο σύνολο του ποσού της κατάθεσης ή έλλειψη δικαιώματος αναγωγής. Περίπτωση καταβολής σε εξουσιοδοτημένο τρίτο πρόσωπο μπορεί να ειπωθεί ότι αποτελεί και η μεταφορά ύστερα από εντολή ενός δικαιούχου του κοινού λογαριασμού, ολόκληρου ή ενός μέρους του ποσού αυτού, από την Τράπεζα που τηρεί τον κοινό αυτό λογαριασμό σε λογαριασμό δικό του ή τρίτου σε άλλη Τράπεζα (καταβολή με τραπεζική μεταφορά), η οποία και αν δεν έχει ειδική εξουσιοδότηση για την είσπραξη, θεωρείται με βάση του γενικούς όρους των συναλλαγών ότι είναι εξουσιοδοτημένη να δέχεται καταθέσεις ή εμβάσματα για τους πελάτες της, όταν υπάρχει λογαριασμός τους σ’αυτή. Για να επέλθει όμως η απόσβεση της βασικής ενοχής από τον κοινό λογαριασμό, τόσο απέναντι στο δικαιούχο εντολέα όσο και απέναντι στους λοιπούς συνδικαιούχους του λογαριασμού, θα πρέπει να εκτελεστεί η σχετική εντολή, δηλαδή να λάβει η δεύτερη Τράπεζα το μεταφερόμενο χρηματικό ποσό, το οποίο εγγράφει στον τηρούμενο σ’αυτή λογαριασμό. Μέχρι τον κρίσιμο αυτό χρόνο συντέλεσης της εν λόγω «καταβολής με τραπεζική μεταφορά» το υπό μεταφορά χρηματικό ποσό εξακολουθεί να παραμένει στον τηρούμενο στην εντολοδόχο Τράπεζα κοινό λογαριασμό και συνακολούθως στη διάθεση κάθε δικαιούχου του λογαριασμού αυτού, ο οποίος μπορεί να επιτύχει την ανάληψή του. Η εκδοχή ότι από το χρόνο που δίνεται από ένα δικαιούχο η εντολή τραπεζικής μεταφοράς (και όχι από το χρόνο που συντελείται αυτή) δεσμεύεται η εντολοδόχος Τράπεζα και δεν μπορεί να καταβάλει το ποσό του κοινού λογαριασμού (αν αυτό εξαντλεί την τραπεζική μεταφορά) σε άλλο δικαιούχο του λογαριασμού, ο οποίος μέχρι τη συντέλεση της μεταφοράς θα ήθελε να αναλάβει μέρος ή όλο το ποσό του κοινού λογαριασμού, είναι αντίθετη προς την έννοια και τη λειτουργία του λογαριασμού αυτού. Και τούτο, αφενός γιατί η εντολή τραπεζικής μεταφοράς δεν ισοδυναμεί προς ανάληψη (παρά μόνο από τη συντέλεσή της) ώστε να καταχωρείται ευθύς εξαρχής στον κοινό λογαριασμό και να διακωλύει την ανάληψη άλλου δικαιούχου και αφετέρου γιατί μια τέτοια εκδοχή θα καθιστούσε ανενεργό τον κοινό λογαριασμό, αφού θα έδινε τη δυνατότητα σε έναν από τους δικαιούχους, με εντολή τραπεζικής μεταφοράς που θα ζητούσε να εκτελεσθεί ύστερα από την παρέλευση ορισμένου χρόνου (λ.χ. 6 ή 8 μηνών), να παρεμποδίζει τους λοιπούς συνδικαιούχους να κάνουν ανάληψη από τον κοινό λογαριασμό. Ενδεχόμενη πάντως παράβαση των υποχρεώσεων της εντολοδόχου Τράπεζας ως προς την εκτέλεση της πιο πάνω εντολής για τραπεζική μεταφορά χρηματικού ποσού (Virement) που φέρει κατά την κρίση του Δικαστηρίου το χαρακτήρα εμπορικής εντολής (παραγγελίας).

*Η  ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ  ΧΡ.  ΜΗΛΙΟΥ είναι ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΠΑΡ’ΕΦΕΤΑΙΣ ΑΘΗΝΩΝ, Τηλ. 6945-028153, e-mail: natmil@otenet.gr, info@legalaction.gr, www.legalaction.gr, fb: Αναστασία Μήλιου