Η συμμετοχή δικηγόρου σε εμπορικές εταιρίες

Της Έφης Θωμά, δικηγόρου*

Σύμφωνα με το άρθρο 7 περ.δ’ του Νέου Κώδικα Δικηγόρων (Ν 4194/2013) για την αυτοδίκαιη απώλεια και αποβολή  της ιδιότητας του δικηγόρου προβλέπεται ότι: «1. Αποβάλλει αυτοδίκαια την ιδιότητα του δικηγόρου και διαγράφεται από το μητρώο του συλλόγου του οποίου είναι μέλος: δ) Εκείνος που αποκτά την εμπορική ιδιότητα με βάση τον εμπορικό νόμο ή ασκεί έργα ή καθήκοντα διευθύνοντος ή εντεταλμένου συμβούλου, διοικητή, διαχειριστή ή εκπροσώπου σε οποιαδήποτε κεφαλαιουχική ή προσωπική εμπορική επιχείρηση ή κοινοπραξία (εκτός αν στην τελευταία περίπτωση άλλος ειδικός νόμος ορίζει διαφορετικά).

Σύμφωνα με το άρθρο 8 του νέου Κώδικα Δικηγόρων επιτρέπεται στον δικηγόρο, ύστερα από έγγραφη γνωστοποίηση στο δικηγορικό σύλλογο στον οποίο ανήκει:

θ) Να είναι μέλος ή να ασκεί καθήκοντα διαχειριστή σε αστική μη κερδοσκοπική Εταιρεία.

ι) Κάθε άλλη δραστηριότητα που δεν υπάγεται στις διατάξεις για την αυτοδίκαιη απώλεια και αποβολή της δικηγορικής ιδιότητας και για την πλήρη ή μερική αναστολή της άσκησης του λειτουργήματος του δικηγόρου.

Σύμφωνα με την Αιτιολογική Έκθεση του ν.4194/2013 «προβλέπεται αυτοδίκαιη απώλεια και αποβολή της ιδιότητας του δικηγόρου για µια σειρά καταστάσεων ή γεγονότων που περιγράφονται µε ξεχωριστή ακρίβεια. Ο δικηγόρος δεν µπορεί να είναι έµπορος. Ούτε µεσίτης, ούτε υπάλληλος».

Όπως είναι γνωστό σύμφωνα με τον Εμπορικό Νόμο "έμποροι είναι όσοι μετέρχονται πράξεις εμπορικάς και κύριον επάγγελμα έχουν την εμπορία". Στις προσωπικές εταιρίες που έχουν αντικείμενο τη διενέργεια εμπορικών πράξεων, οι εταίροι θεωρούνται έμποροι.

Αξίζει να αναφερθεί ότι σύμφωνα με το κείμενο του νέου κώδικα δικηγόρων που είχε τεθεί σε διαβούλευση πριν ψηφιστεί (αρ.8) προβλεπόταν ότι «ο Δικηγόρος μπορεί (ε) να μετέχει σε εταιρία περιορισμένης ευθύνης χωρίς να ασκεί τα καθήκοντα του διαχειριστή ή να είναι ετερόρρυθμος εταίρος ή μέλος διοικητικού συμβουλίου νομικού προσώπου δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, δημόσιας επιχείρησης ή ανώνυμης εταιρίας ή συνεταιρισμού ή οικονομικός σύμβουλος».

Επομένως δικηγόρος δεν μπορεί να είναι διαχειριστής ή εκπρόσωπος σε οποιαδήποτε κεφαλαιουχική ή προσωπική εμπορική επιχείρηση. Μπορεί  να είναι μέλος σε κεφαλαιουχική εταιρία. Κατά την ορθότερη γνώμη μπορεί να είναι ετερόρρυθμος εταίρος αρκεί να μην ασκεί ο ίδιος κατ επάγγελμα εμπορικές πράξεις. Το ασυμβίβαστο έχει συνέπεια μόνο την αναστολή της δικηγορικής ιδιότητας και δεν επηρεάζει την εγκυρότητα των πράξεων που διενεργήθηκαν.

Υπό το καθεστώς του προηγούμενου κώδικα δικηγόρων (ν.δ.3026/1954) είχε εκδοθεί η υπ αρ. 2861/1991 απόφαση του Εφετείου Θεσσαλονίκης, σύμφωνα με την οποία «κατά την διάταξη του άρθρου 63 παρ. 2 εδ. α' του ν.δ. 3026/1954 "περί του Κώδικος των Δικηγόρων", είναι ασυμβίβαστα προς το δικηγορικόν λειτούργημα τα έργα διοικητού, διαχειριστού ή εκπροσώπου παρ΄ οιαδήποτε ανωνύμω ή άλλη εταιρία εμπορικής ή πιστωτικής μορφής". Ετσι η διενέργεια διαχειριστικών και λοιπών πράξεων για τη διεξαγωγή και πρόοδο των εργασιών μιας εμπορικής εταιρίας είναι πράγματι ασυμβίβαστη με το λειτούργημα του δικηγόρου (βλ. ολ. ΣτΕ 1458/1956 ΕΕΝ 24, 269), τούτο όμως δεν σημαίνει ότι είναι άκυρη η σχετική συμφωνία για την ανάθεση των εργασιών αυτών σε δικηγόρο, παρά μόνο συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα και επάγεται αναστολή άσκησης του λειτουργήματος τούτου (ΑΠ 548/1976 ΕΕΝ 43, 754, ΑΠ 1357/1977 ΕΕμπΔ 37, 244 και ΑΠ 41/1988 ΕΕμπΔ 48, 409)".

* Η Έφη Θωμά είναι δικηγόρος LL.M., τηλ. 6972409138, email: efi_thoma@hotmail.com