Ναρκωτικά: Εφαρμογή του επιεικέστερου για τον τοξικομανή νόμου 4139/2013. Παύση ποινικής δίωξης λόγω παραγραφής

ΑΠ 813/2014 (Ποιν): Ναρκωτικά: Εφαρμογή του επιεικέστερου για τον τοξικομανή νόμου 4139/2013. Παύση ποινικής δίωξης λόγω παραγραφής. «Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 514 και 511 εδ. τελ. ΚΠοινΔ, προκύπτει ότι στην περίπτωση που μετά τη δημοσίευση της αποφάσεως που προσβάλλεται, μεταβλήθηκε το νομοθετικό καθεστώς, όσον αφορά την αξιόποινη πράξη ή και την επιβληθείσα ποινή, το δικαστήριο εφαρμόζει αυτεπάγγελτα, κατ' άρθρο 2 απρ 1 του ΠΚ, τον επιεικέστερο νόμο παρά την ερημοδικία του αναιρεσείοντος κατηγορουμένου, αν η αναίρεση είναι παραδεκτή και αφού προχωρήσει στην εκδίκαση της υποθέσεως, εφαρμόζει

τον επιεικέστερο νόμο. Κατά την έννοια δε του άρθρου 2 παρ 1 του ΠΚ, που προβλέπει την αναδρομική ισχύ του ηπιότερου νόμου, όταν από την τέλεση της πράξεως έως την αμετάκλητη εκδίκασή της ίσχυσαν δύο ή περισσότεροι νόμοι, ως ηπιότερος νόμος θεωρείται εκείνος, ο οποίος, όπως ίσχυσε, περιέχει τις ευμενέστερες για τον κατηγορούμενο διατάξεις, δηλαδή με την εφαρμογή, με βάση τις προβλεπόμενες στη συγκεκριμένη περίπτωση προϋποθέσεις, επέρχεται ευνοϊκότερη για τον κατηγορούμενο ποινική μεταχείριση. Προς τούτο γίνεται σύγκριση των περισσοτέρων αυτών διατάξεων στο σύνολο των προϋποθέσεων που προβλέπονται από καθεμιά απ' αυτές. Εάν από τη σύγκριση προκύψει ότι ο κατηγορούμενος, όπως κατηγορείται, επιβαρύνεται το ίδιο από όλους τους νόμους, τότε εφαρμοστέος είναι ο νόμος που ίσχυσε κατά το χρόνο τέλεσης της πράξης, διαφορετικά ο νεότερος επιεικέστερος νόμος.

Περαιτέρω, κατά το άρθρο 23 του προϊσχύσαντος νόμου 1729/1987, οι διατάξεις του οποίου κωδικοποιήθηκαν με το ν. 3459/2006 (ΚΝΝ), ως υπότροπος εθεωρείτο όποιος είχε καταδικασθεί αμετάκλητα για παράβαση του νόμου περί ναρκωτικών σε βαθμό κακουργήματος εντός της προηγούμενης δεκαετίας ή σε βαθμό πλημμελήματος εντός της προηγούμενης πενταετίας, ανεξάρτητα αν συνέτρεχε στο πρόσωπό του η ιδιότητα του τοξικομανούς, καθόσον η ιδιότητα του δράστη ως εξαρτημένου χρήστη ναρκωτικών, δεν εμπόδιζε την εφαρμογή της περί υποτροπής διατάξεως του άρθρου 23 του ΚΝΝ 3459/2006. Στην περίπτωση δε του υπότροπου τοξικομανούς, ο υπαίτιος ετιμωρείτο κατά το άρθρο 30 παρ 4 περ β του ΚΝΝ 3459/2006 με την ποινή της πρόσκαιρης κάθειρξης έως δέκα (10) ετών και με χρηματική ποινή οκτακοσίων ογδόντα (880) έως εκατό πενήντα χιλιάδων (150.000) ευρώ. Με τις διατάξεις όμως των άρθρων 20 και 22 παρ 1 και 2 εδ γ του νεότερου νόμου 4139/2013, ο οποίος άρχισε να ισχύει από 20-3-2013, υπότροπος του εγκλήματος διακίνησης ναρκωτικών, στην έννοια της οποίας εμπίπτει οποιαδήποτε πράξη με την οποία συντελείται η κυκλοφορία ναρκωτικών ή πρόδρομων ουσιών και ιδίως η πώληση, η κατοχή ή μεταφορά ουσιών, θεωρείται όποιος χωρίς να έχει κριθεί ως εξαρτημένος έχει ήδη καταδικασθεί αμετάκλητα για κακούργημα διακίνησης ναρκωτικών μέσα στην προηγούμενη δεκαετία. Δηλαδή ο νέος νόμος 4139/2013 αξιώνει ως προϋπόθεση για την κατάφαση της υποτροπής, ο δράστης να μη έχει κριθεί εξαρτημένος.
Συνεπώς, ο αυτουργός των εγκλημάτων του άρθρου 20, όταν φέρει την ιδιότητα του τοξικομανούς δεν δύναται να καταδικαστεί και ως υπότροπος και στην περίπτωση αυτή τιμωρείται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 30 παρ 4 περ β του νέου νόμου 4139/2013, σε βαθμό πλημμελήματος με φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους. Από την αντιπαραβολή των προαναφερομένων διατάξεων καθίσταται πρόδηλο ότι ο νόμος 4139/2013 ενσωματώνει επιεικέστερες διατάξεις για τον κατηγορούμενο που στο πρόσωπό του συντρέχει η ιδιότητα του τοξικομανούς, αφού σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί πλέον και υπότροπος και να τιμωρηθεί με τις αντίστοιχες περί υπότροπων δραστών, διατάξεις.

Στην προκειμένη περίπτωση με την προσβαλλόμενη υπ' αριθμ 205-206/2013 απόφαση του Πενταμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης, η αναιρεσείουσα καταδικάστηκε ως τοξικομανής για τις αξιόποινες πράξεις πώλησης ναρκωτικών ουσιών από κοινού, της κατοχής ναρκωτικών ουσιών και της ηθικής αυτουργίας σε μεταφορά ναρκωτικών ουσιών με την επιβαρυντική περίσταση ότι ήταν υπότροπος, καθόσον αυτή εντός της προηγούμενης πενταετίας είχε καταδικασθεί αμετάκλητα με την 1089/2001 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης για παράβαση του νόμου περί ναρκωτικών σε βαθμό πλημμελήματος και της επιβλήθηκε κάθειρξη πέντε ετών και χρηματική ποινή δύο χιλιάδων (2.000) ευρώ. Κατά της αποφάσεως αυτής η αναιρεσείουσα άσκησε νομοτύπως και εμπροθέσμως την κρινόμενη αίτηση, η οποία είναι παραδεκτή, περιέχουσα ορισμένους λόγους αναίρεσης από το άρθρο 510 παρ 1 στοιχ Δ του ΚΠοινΔ, που δεν ερευνώνται λόγω της ερημοδικίας της. Όμως, αφού, μετά την ισχύ του ν. 4139/2013, η αναιρεσείουσα, στο πρόσωπο της οποίας συντρέχει η ιδιότητα του τοξικομανούς, δεν μπορεί να θεωρηθεί και υπότροπος, οι πράξεις τις οποίες αυτή τέλεσε και για τις οποίες καταδικάσθηκε με την προσβαλλόμενη, υπάγονται στις διατάξεις του άρθρου 20 του ισχύοντος Ν. 4139/2013 και τιμωρούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 30 παρ 4 περ β του ιδίου, ως άνω, νόμου με φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους, δηλαδή φέρουν το χαρακτήρα πλημμελήματος. Πρέπει, επομένως, παρά την ερημοδικία της αναιρεσείουσας, αυτεπαγγέλτως, να τύχουν εφαρμογής οι διατάξεις του ν 4139/2013 ως ευμενέστερες, κατ' άρθρο 2 παρ 1 του ΠΚ και να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 511 εδ τελευταίο και 514 ΚΠοινΔ.
Περαιτέρω, κατά τα άρθρα 111, 112 και 113 του ΠΚ, το αξιόποινο των εγκλημάτων εξαλείφεται με την παραγραφή, η οποία προκειμένου για πλημμελήματα είναι πέντε έτη και αρχίζει από τότε που τελέσθηκε η πράξη. Η προθεσμία της παραγραφής αναστέλλεται για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η κύρια διαδικασία και έως ότου γίνει αμετάκλητη η καταδικαστική απόφαση, όχι όμως πέραν από τρία χρόνια για τα πλημμελήματα.

Από τις διατάξεις αυτές σε συνδυασμό με εκείνες των άρθρων 310 παρ 1 εδ β, 370 εδ β και 511 εδ β ΚΠοινΔ προκύπτει ότι η παραγραφή, ως θεσμός δημόσιας τάξεως, εξετάζεται αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο σε κάθε στάση της δίκης, ακόμη και από τον Άρειο Πάγο, ο οποίος, διαπιστώνοντας τη συμπλήρωση αυτής, υποχρεούται να παύσει οριστικά την ποινική δίωξη, εφόσον η αίτηση αναιρέσεως γίνει δεκτή. Μετά απ' αυτά, αφού οι ανωτέρω αξιόποινες πράξεις για τις οποίες καταδικάσθηκε η αναιρεσείουσα κατέστησαν με το ν 4139/2013 πλημμελήματα και φέρουν χρόνο τελέσεως την 29-6-2005, έκτοτε δε και μέχρι τη συζήτηση της αιτήσεως αναιρέσεως (14-2-2014) παρήλθεν χρόνος πλέον της οκταετίας, εξαλείφθηκε με παραγραφή το αξιόποινο των πράξεων αυτών. Επομένως, αφού κατά τα άνω εκτεθέντα, κατέστη αναιρετέα η προσβαλλόμενη, λόγω εφαρμογής του παραπάνω επιεικέστερου νόμου, πρέπει να παύσει οριστικά η ποινική δίωξη κατά της κατηγορουμένης για τις ως άνω πράξεις, λόγω παραγραφής». (areiospagos.gr)