Aδικοπρακτική ευθύνη τράπεζας για παράλειψη ενημέρωσης ομολογιούχου επενδυτή σχετικά με το κούρεμα ομολόγων του PSI

Το Ειρηνοδικείο Αθηνών με μία πολύ σημαντική απόφασή του (αρ.απόφασης 2724/15, ειρηνοδίκης Ζαχαρίου Ζανέττα) δικαίωσε ομολογιούχο έναντι τράπεζας επιδικάζοντας του ως αποζημίωση το ποσό που απώλεσε λόγω του «κουρέματος» των ομολόγων (PSI) που έλαβε χώρα το 2012. Η ενάγουσα ομολογιούχος, η οποία παραστάθηκε δια των πληρεξουσίων της δικηγόρων, Σκιαδιώτη Μαρίας και Κυριακόπουλου Ιωάννη, επικαλέστηκε και το δικαστήριο έκανε δεκτό ότι η εναγόμενη τράπεζα παρέλειψε να την ενημερώσει μετά την κατάρτιση της σύμβασης για τον κίνδυνο που διέτρεχε να απωλέσει το κεφάλαιο ή μέρος

αυτού λόγω της μείωσης της πιστοληπτικής ικανότητας του Ελληνικού Δημοσίου και του επικείμενου επιβλαβούς PSΙ, η οποία συμπεριφορά αντίκειται στη άρθρο 27 του Ν 3606/2007 και στις διατάξεις των άρθρων 281 και 288 του ΑΚ και είναι παράνομη. Πέραν αυτού της επιδικάστηκε και ποσό για ηθική βλάβη.

Ειδικότερα σύμφωνα με την απόφαση: «Στις συνόδους κορυφής στις 11 και 25/3/2011 και στις 21/7 και 26-10-2011 η Ευρωζώνη κάλεσε τους ιδιώτες επενδυτές να συμβάλλουν και αυτοί στην επίλυση του προβλήματος βιωσιμότητας του χρέους της Ελλάδας εκ παραλλήλου με τους φορολογούμενους της χώρας και με συνεισφορά των δημοσιονομικά υγιών κρατών της Ευρωζώνης. Επί της αρχής αυτής της τριμερούς χρηματοδότησης του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής ενός κράτους μέλους της Ευρωζώνης, το οποίο αδυνατεί να προσφύγει στις αγορές για να χρηματοδοτηθεί με τρόπο βιώσιμο, υιοθετήθηκε η προσέγγιση για την αναδιάταξη του ελληνικού χρέους στην σύνοδο κορυφής της 26/10/2011 σε συνέχεια της δήλωσης της 21/7/2011 από τους επικεφαλής των κρατών μελών της Ευρωζώνης και την οργάνωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βάσει της οποίας συστάθηκε στις 7/6/2011 το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ) με σκοπό την εξασφάλιση σταθερότητας στα κράτη μέλη της Ευρωζώνης.

 Στο πλαίσιο αναδιάταξης του ελληνικού χρέους και αντικατάστασης των ΟΕΔ με νέους τίτλους εκτός από τις χρηματοδοτικές διευκολύνσεις που απαιτείται να παρασχεθούν από το Ε.Τ.Χ.Σ.,ήταν ανάγκη να διαμορφωθεί το αναγκαίο θεσμικό πλαίσιο, προκειμένου το σχετικό εγχείρημα να ολοκληρωθεί με ασφάλεια και επιτυχία. Στην συνέχεια με τον Ν 4050/23-2-2012 ορίσθηκαν οι κανόνες τροποποίησης τίτλων εκδόσεως ή εγγυήσεως του Ελληνικού Δημοσίου με συμφωνία των ομολογιούχων και με την ΠΥΣ 5/24-2-2012 ορίσθηκε η έναρξη διαδικασίας τροποποίησης των επιλέξιμων τίτλων και καθορισμός όρων ανταλλαγής τους, με δε την από 24-2-2012 πρόσκλησή του ΟΔΔΗΧ κλήθηκαν οι ομολογιούχοι για συμμετοχή στην ορισθείσα με την ως άνω ΠΥΣ διαδικασία και με την από 9-3-2012 πράξη του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος βεβαιώθηκε ότι η διαδικασία τροποποίησης των επιλέξιμων τίτλων τερματίσθηκε με την επίτευξη της προβλεπόμενης απαρτίας και ενισχυμένης πλειοψηφίας, αφού συμμετείχαν στην ως άνω διαδικασία ομολογιούχοι με ανεξόφλητο κεφάλαιο 161.350.946.065,54 και απέρριψαν τις προταθείσες τροποποιήσεις ομολογιούχοι με κεφάλαιο 9.308.013.293,14 (βλ. ΦΕΚ 50Α/9-3-2012).

Έπειτα με την ΠΥΣ 10/9-3-2012 εγκρίθηκε η απόφαση των ομολογιούχων για την τροποποίηση των επιλέξιμων τίτλων, όπως βεβαιώθηκε από την Τράπεζα της Ελλάδος, ως διαχειριστή της διαδικασίας, και με την με αριθμό 2/20964/0023 Α/9-3-2012 πράξη του αναπληρωτή Υπ. Οικονομικών ορίσθηκε ο τρόπος υλοποίησης της τροποποίησης των επιλέξιμων τίτλων και έκδοσης νέων τίτλων ομολόγων και τίτλων ΑΕΠ Ελληνικού Δημοσίου. Μεταξύ των τίτλων που ακυρώθηκαν και αντικαταστάθηκαν με νέους τίτλους εκδόσεως του Ελληνικού Δημοσίου και του ΕΤΧΣ ήταν και το Ο.Ε.Δ. της ενάγουσας, η αντικατάσταση του οποίου επέφερε στην ενάγουσα απώλεια κεφαλαίου κατά 53,5% , που αντιστοιχεί σε 13.375,00 €. Η .... (εναγόμενη), η οποία γνώριζε όλα τα παραπάνω σχετικά με την μείωση της πιστοληπτικής ικανότητας του Ελληνικού Δημοσίου, καθώς και την επικείμενη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην μείωση του δημοσίου χρέους (PSI), δεν ενημέρωσε την ενάγουσα όπως υποχρεούτο από το καθήκον βέλτιστης εκτέλεσης, που επιβάλλει το άρθρο 27 του Ν 3606/2007, αλλά και βάσει των αρχών της καλής πίστης και των συναλλακτικών ηθών, ώστε να έχει μια σαφή εικόνα για τον κίνδυνο που διέτρεχε η επένδυσή της και να μπορέσει να προβεί σε κατάλληλες ενέργειες περιορισμού της ζημίας προκειμένου να διασωθεί το κεφάλαιό της ή να μπορέσει να πωλήσει το ομόλογο. Όπως κατέθεσε ο μάρτυρας της ενάγουσας, αν η ενάγουσα πωλούσε έγκαιρα το ομόλογο θα είχε περιορίσει την ζημία της στο 10 έως 15% και δεν θα ανερχόταν στο 53,5%.

Απ’ όσα προαναφέρθηκαν κρίνεται βάσιμος ο ισχυρισμός της ενάγουσας ότι παρέλειψε να την ενημερώσει μετά την κατάρτιση της σύμβασης η εναγόμενη για τον κίνδυνο που διέτρεχε να απωλέσει το κεφάλαιο ή μέρος αυτού λόγω της μείωσης της πιστοληπτικής ικανότητας του Ελληνικού Δημοσίου και του επικείμενου επιβλαβούς PSΙ, η οποία συμπεριφορά αντίκειται στη άρθρο 27 του Ν 3606/2007 και στις διατάξεις των άρθρων 281 και 288 του ΑΚ και είναι παράνομη.

Συνδέεται δε η παράνομη συμπεριφορά αιτιωδώς προς την επελθούσα ζημία της περιουσίας της ενάγουσας αφού δεν ενημερώθηκε για τον κίνδυνο που διέτρεχε η επένδυσή της από τις διακυμάνσεις της πιστοληπτικής ικανότητας του εκδότη του ομολόγου και τις μεταβολές στην ικανότητα αποπληρωμής του εκδότη, ώστε να μπορέσει να αποφασίσει η ενάγουσα σε τι ενέργειες θα προβεί για την προστασία της επένδυσής της. Ευθύνεται δε η εναγομένη τράπεζα σε αποζημίωση της ενάγουσας ως ειδική διάδοχος της ΑΤΕ, της οποίας ανακλήθηκε η άδεια και τέθηκε υπό ειδική εκκαθάριση με την με αριθμό 46/27- 7-2012 απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδος (ΦΕΚ Β 2208/27-7-2012) και δυνάμει της με αριθμό 4/27-7-2012 και β) 24-2-2013 εντολής μεταβίβασης περιουσιακών στοιχείων του υπό ειδική εκκαθάριση πιστωτικού ιδρύματος με την επωνυμία ....στην εναγόμενη Τράπεζα με τις οποίες αποφάσεις μεταξύ άλλων «μεταβιβάζονται όλες οι συμβατικές σχέσεις του υπό εκκαθάριση πιστωτικού ιδρύματος με την επωνυμία ..... ΤΡΑΠΕΖΑ με τρίτους, στις οποίες υποκαθίσταται πλέον πλήρως η ΤΡΑΠΕΖΑ ......... (εναγόμενη) καθώς και το σύνολο του ενεργητικού και του παθητικού της ............... (δικαιώματα, αξιώσεις, υποχρεώσεις και βάρη κάθε είδους)... Στα περιουσιακά στοιχεία (συμβατικές σχέσεις, ενεργητικό και παθητικό) που θα μεταβιβασθούν στην ............ συγκαταλέγονται ιδίως..) «έννομες σχέσεις από συμβάσεις παροχής επενδυτικών υπηρεσιών της ...............», απορριπτόμενου ως αβάσιμου του ισχυρισμού της εναγόμενης ότι «πρέπει η αγωγή να απορριφθεί λόγω έλλειψης παθητικής νομιμοποίησης καθόσον η επίδικη αξίωση οφείλεται στην εφαρμογή νομοθετικού πλαισίου και αντίστοιχων κυβερνητικών πράξεων με σκοπό την απομείωση του Ελληνικού χρέους και δεν ευθύνεται το πιστωτικό ίδρυμα» διότι η επίδικη αξίωση βασίζεται στο ότι μετά την κατάρτιση της σύμβασης δεν ενημέρωσε για τον κίνδυνο που διέτρεχε η επένδυση της ενάγουσας όπως υποχρεούτο βάσει του Ν 3606/2007 και της καλής πίστης και των χρηστών συναλλακτικών ηθών. Ενώ η ένσταση ετήσιας παραγραφής της επίδικης αξίωσης που πρότεινε η εναγόμενη διότι παρήλθε έτος από τότε που συνήφθη η σύμβαση είναι απορριπτέα ως μη νόμιμη, διότι η διάταξη του άρθρου 15 του Ν 3632/1928 εφαρμόζεται στις χρηματιστηριακές συναλλαγές, δηλαδή στις συμβάσεις που καταρτίζονται στο Χ.Α.Α. Περαιτέρω όσον αφορά τον ισχυρισμό της ενάγουσας ότι με δική της πρωτοβουλία η εναγόμενη συμμετείχε στο PSΙ και συναίνεσε στο κούρεμα της αποταμίευσής της, ενώ η ίδια φρόντισε να έχει ανταλλάγματα που συνίστανται στην ανακεφαλαίωσή της από το Ελληνικό Δημόσιο, αδιαφορώντας για την ζημία που υφίσταται η ενάγουσα, κρίνεται απορριπτέος ως αβάσιμος. Ανεξάρτητα όμως από την βασιμότητά του, ουδεμία έννομη επιρροή μπορούσε να έχει η τυχόν αντίρρηση της ενάγουσας στο PSI, διότι το αποτέλεσμα κρίθηκε από τους μεγαλοεπενδυτές, που είχαν την πλειοψηφία.

Επιπλέον, η ενάγουσα πέραν της θετικής ζημίας ποσού 13.375,00€ που υπέστη εξαιτίας της παράνομης συμπεριφοράς της εναγόμενης, υπέστη από την αδικοπρακτική συμπεριφορά και ηθική βλάβη, για την οποία πρέπει να της επιδικαστεί, μετά από στάθμιση της έκτασής της, της έλλειψης υπαιτιότητας της ενάγουσας, του μεγέθους της θετικής ζημίας την οποία υπέστη, της ψυχικής ταλαιπωρίας της ενάγουσας και της κοινωνικής και οικονομικής τους κατάστασης το ποσό των πεντακοσίων ευρώ. Πρέπει επομένως η αγωγή κατά το μέρος που κρίθηκε νόμιμη να γίνει δεκτή κατά ένα μέρος και σαν ουσιαστικά βάσιμη κατά την κύρια βάση της και να υποχρεωθεί η εναγόμενη να καταβάλλει στην ενάγουσα το συνολικό ποσό των 13.875,00€ νομιμοτόκως από την επομένη της επίδοσης της αγωγής». (απόσπασμα από δημοσίευση της απόφασης στην τνπ Nomos)