Eυρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου - Απόφαση της 1.7.2014, A.B. κατά Ελβετίας: Χρηματική ποινή σε δημοσιογράφο για τη δημοσιοποίηση
στοιχείων ποινικής δικογραφίας κατά το στάδιο της ανάκρισης. "Το 2003, ο
προσφεύγων, δημοσιογράφος, δημοσίευσε άρθρο σχετικά με την ποινική διαδικασία
κατά του Μ.Β., ενός οδηγού που όρμησε με το αυτοκίνητό του πάνω σε πεζούς,
προκαλώντας το θάνατο τριών και τον τραυματισμό οκτώ ανθρώπων, και ακολούθως
έπεσε από τη γέφυρα της Λωζάνης. Το δημοσίευμα, με τίτλο «Το δράμα της
Grand-Pont στη Λωζάνη - η εκδοχή του ασυνείδητου οδηγού - η ανάκριση του τρελού
οδηγού»,
περιλάμβανε μια περίληψη των ερωτήσεων που τέθηκαν από τους
αστυνομικούς και τους ανακριτές και των απαντήσεων που έδωσε ο Μ.Β., τις
κατηγορίες που του αποδόθηκαν, καθώς και φωτογραφίες από επιστολές που ο ίδιος
απηύθυνε στους ανακριτές. Μεταξύ άλλων, στο άρθρο αναφερόταν ότι ο
κατηγορούμενος μοιάζει «ανεπηρέαστος από τα γεγονότα...», «κλειστός,
εσωστρεφής, αινιγματικός...», «δεν φαίνεται να έχει καθόλου τύψεις», και ότι
«με τα επανειλημμένα ψέματά του, τις παραλείψεις του, αυτό το μείγμα αφέλειας
και υπεροψίας, αμνησίας και ελαφράς τρέλας που χαρακτηρίζουν τις καταθέσεις
του, ο Μ.Β. δεν κάνει τα πάντα για να μείνει ανεπίδεκτος υπεράσπισης;», ενώ, με
τίτλο «Του έχει λασκάρει η βίδα...», περιλαμβάνονταν δηλώσεις της συζύγου του
και του ιατρού που τον παρακολουθούσε. Σε βάρος του προσφεύγοντος επιβλήθηκε,
λόγω της δημοσίευσης στοιχείων που καλύπτονταν από τη μυστικότητα της
ανάκρισης, χρηματική ποινή ύψους 4.000 ελβετικών φράγκων (περίπου 2.667 €). Το
ΕΔΔΑ δέχθηκε ότι η πιο πάνω καταδίκη συνιστούσε μεν επέμβαση στην ελευθερία
έκφρασης του προσφεύγοντος, η οποία προβλεπόταν στο νόμο και εξυπηρετούσε,
καταρχήν, τους αναφερόμενους στην παρ. 2 του άρθρου 10 σκοπούς της
«παρεμποδίσεως της κοινολογήσεως εμπιστευτικών πληροφοριών», της «προστασίας
της υπολήψεως ή των δικαιωμάτων τρίτων» (του Μ.Β., όσον αφορά στην ιδιωτική του
ζωή και το τεκμήριο της αθωότητας) και της «διασφάλισης του κύρους και της
αμεροληψίας της δικαιοσύνης», έκρινε όμως ότι δεν συνιστούσε μέτρο «αναγκαίο σε
μία δημοκρατική κοινωνία». Και τούτο διότι, κατά το ΕΔΔΑ : (α) το κοινό έχει,
γενικά, νόμιμο ενδιαφέρον να ενημερωθεί για τις ποινικές υποθέσεις, και το ως
άνω δημοσίευμα αφενός μεν αφορούσε ένα θέμα γενικότερου ενδιαφέροντος, ενόψει
των ιδιαίτερων περιστάσεων αυτού του ασυνήθιστου συμβάντος, το οποίο προκάλεσε
ζωηρά συναισθήματα στην τοπική κοινωνία και στα μ.μ.ε., αφετέρου δε ενέσκυπτε
στην προσωπικότητα του Μ.Β. και στους χειρισμούς των αρχών, (β) η Κυβέρνηση δεν
απέδειξε με ποιον τρόπο η δημοσίευση των ως άνω εμπιστευτικών πληροφοριών θα μπορούσε,
υπό τις συγκεκριμένες περιστάσεις, να ασκήσει επιρροή στο τεκμήριο αθωότητας
και στη δικαστική κρίση, δεδομένου ότι κρίσιμο στοιχείο του άρθρου δεν ήταν αν
οι εν λόγω πράξεις αποδίδονται ή όχι στον Μ.Β., ενώ για την τυχόν προσβολή της
ιδιωτικής του ζωής θα μπορούσε να ασκήσει προσφυγή ο ίδιος ο Μ.Β., πράγμα που
δεν έκανε, (γ) το άρθρο 10, το οποίο κατοχυρώνει και τον τρόπο έκφρασης των
ιδεών ή πληροφοριών, δεν αποκλείει να υπάρχει στον Τύπο μια δόση υπερβολής ή
πρόκλησης, όπως εν προκειμένω υπήρχαν στο επίμαχο άρθρο κάποιες εκφράσεις με
σκοπό να προσελκύσουν την προσοχή του κοινού. Τέλος, το Δικαστήριο επεσήμανε
ότι το ύψος του επιβληθέντος προστίμου ήταν σχετικά υψηλό και δυσανάλογο σε
σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό, ενόψει του περιοριστικού αποτελέσματος που θα
μπορούσε να έχει στην ελευθερία του τύπου. Συνεπώς, παραβιάστηκε το άρθρο 10 (ελευθερία
έκφρασης) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ)" [1] (ste.gr)
[1] «1. Παv πρόσωπov έχει δικαίωμα εις τηv
ελευθερίαv εκφράσεως. Τo δικαίωμα τoύτo περιλαμβάvει τηv ελευθερίαv γvώμης ως
και τηv ελευθερίαv λήψεως ή μεταδόσεως πληρoφoριώv ή ιδεώv, άvευ επεμβάσεως
δημoσίωv αρχώv και ασχέτως συvόρωv. Τo παρόv άρθρov δεv κωλύει τα Κράτη από τoυ
vα υπoβάλωσι τας επιχειρήσεις ραδιoφωvίας, κιvηματoγράφoυ ή τηλεoράσεως εις
καvovισμoύς εκδόσεως αδειώv λειτoυργίας. 2. Η άσκησις τωv ελευθεριώv τoύτωv,
συvεπαγoμέvωv καθήκovτα και ευθύvας δύvαται vα υπαχθή εις ωρισμέvας
διατυπώσεις, όρoυς, περιoρισμoύς ή κυρώσεις, πρoβλεπoμέvoυς υπό τoυ vόμoυ και
απoτελoύvτας αvαγκαία μέτρα εv δημoκρατική κoιvωvία δια τηv εθvικήv ασφάλειαv,
τηv εδαφικήv ακεραιότηταv ή δημoσίαv ασφάλειαv, τηv πρoάσπισιv της τάξεως και
πρόληψιv τoυ εγκλήματoς, τηv πρoστασίαv της υπoλήψεως ή τωv δικαιωμάτωv τωv
τρίτωv, τηv παρεμπόδισιv της κoιvoλoγήσεως εμπιστευτικώv πληρonoριώv ή τηv
διασφάλσισιv τoυ κύρoυς και αμερoληψίας της δικαστικής εξoυσίας».
.
Σχόλια