Aπόρριψη αίτησης αποζημίωσης προσωρινά κρατηθέντος και μετέπειτα αθωωθέντος. Αναίρεση Εισαγγελέα Αρείου Πάγου

ΑΠ 448/2014 (ποιν). Aπόρριψη αίτησης αποζημίωσης προσωρινά κρατηθέντος και μετέπειτα αθωωθέντος κατ'αρ. 533 επ.ΚΠΔ. Αναίρεση Εισαγγελέα Αρείου Πάγου: "Κατά το άρθρο 505 παρ.2 εδ. α' Κ.Ποιν.Δ., ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου μπορεί να ζητήσει την αναίρεση οποιασδήποτε αποφάσεως μέσα στην προθεσμία που ορίζεται από το άρθρο 479 παρ.2 (άρθρο 483 παρ.3), δηλαδή μέσα σε ένα μήνα από την καταχώριση της αποφάσεως καθαρογραμμένης στο ειδικό βιβλίο του άρθρου 473 παρ.3 του ίδιου Κώδικα. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει, ότι ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου δικαιούται να ασκεί αναίρεση κατά

οποιασδήποτε αποφάσεως, οποιουδήποτε ποινικού Δικαστηρίου (έστω και αν αυτή δεν απαγγέλθηκε ανέκκλητα ή έστω και αν είναι παρεμπίπτουσα), για όλους τους αναφερόμενους στο άρθρ. 510 παρ.1 Κ.Ποιν.Δ. λόγους, μεταξύ των οποίων και η έλλειψη της, από τα άρθρα 93 παρ.3 του Συντάγματος και 139 του Κ.Ποιν.Δ., απαιτούμενης ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας (άρθρ. 510 παρ.1 στοιχ. Δ' Κ.Ποιν.Δ.). Τέτοια απόφαση, που υπόκειται σε αναίρεση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, είναι και εκείνη, η οποία απορρίπτει αίτηση για αποζημίωση, κατ' εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 533 έως 545 Κ.Ποιν.Δ., αυτών που κρατήθηκαν προσωρινά ή με καταδικαστική απόφαση και μετέπειτα αθωώθηκαν αμετάκλητα με βούλευμα ή δικαστική απόφαση. Περαιτέρω, κατά το άρθρ. 535 του ίδιου Κώδικα, "το Δημόσιο δεν έχει υποχρέωση για αποζημίωση, αν εκείνος που καταδικάστηκε ή κρατήθηκε προσωρινά έγινε από πρόθεση παραίτιος της καταδίκης ή της προσωρινής κράτησης". Παραίτιος από πρόθεση (όρος, ο οποίος διαφοροποιείται, όχι μόνο λεκτικά αλλά και εννοιολογικά, από εκείνον του υπαιτίου) θεωρείται εκείνος, που με τη συμπεριφορά του, η οποία δεν είναι ανάγκη να χαρακτηρίζεται ως υπαίτια ή να θεμελιώνει οποιαδήποτε ενοχή, συντέλεσε στην προσωρινή κράτηση ή την καταδίκη του, αποτέλεσμα το οποίο είτε επεδίωξε ο ίδιος είτε το αποδέχθηκε ως ενδεχόμενο ή αναγκαίο. Για να αποκλεισθεί το δικαίωμα αποζημιώσεως απαιτείται, πάντως, να υφίσταται σχέση αιτίου και αποτελέσματος μεταξύ της συμπεριφοράς και της προσωρινής κρατήσεως του αθωωθέντος, ως πρόθεση δε μπορεί να θεωρηθεί, μεταξύ άλλων ενεργειών και παραλείψεων του προσωρινώς κρατηθέντος ή καταδικασθέντος, η άρνηση απολογίας, η ψευδής ομολογία ή ψευδής δήλωση.-

Στην προκειμένη περίπτωση, με την υπ' αριθ. 35/27-6-2013 αίτηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, που ασκήθηκε νομοτύπως και εμπροθέσμως, ζητείται η αναίρεση της 1386/2013 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου (Κακουργημάτων) Θεσσαλονίκης, με την οποία απορρίφθηκε η από 31-7-2012 αίτηση του A. D. του Y., κατοίκου ..., περί καθορισμού αποζημιώσεως λόγω της προσωρινής του κρατήσεως για την πράξη της απλής συνέργειας σε εισαγωγή ναρκωτικών στην επικράτεια κατ' εξακολούθηση, κατ' επάγγελμα και κατά συνήθεια, για την οποία στη συνέχεια αθωώθηκε αμετακλήτως, λόγω ελλείψεως ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας. Με την εν λόγω προσβαλλόμενη απόφαση, όπως προκύπτει από το σκεπτικό αυτής, απορρίφθηκε η πιο πάνω αίτηση του ανωτέρω προσωρινά κρατηθέντος και μετέπειτα αθωωθέντος με την ακόλουθη αιτιολογία: "Από το σύνολο των εγγράφων της δικογραφίας προκύπτει ότι ο αιτών τόσο στις προανακριτικές απολογίες του, όσο και στην απολογία του ενώπιον του Ανακριτή και στο απολογητικό υπόμνημα που κατέθεσε, δέχεται ότι μετέφερε με το ταξί του από τα Σαντάνσκι της Βουλγαρίας στο Σιδηρόκαστρο Σερρών και στη Θεσσαλονίκη την συγκατηγορούμενη του R. E. του D., σε βάρος της οποίας ασκήθηκε δίωξη για τα αδικήματα της εισαγωγής ναρκωτικών στην ελληνική επικράτεια κατ' εξακολούθηση και κατ' επάγγελμα και της κατοχής ναρκωτικών κατ' εξακολούθηση, κατ' επάγγελμα και κατά συνήθεια, αρκετές φορές και μάλιστα το διάστημα των 45 ημερών πριν την σύλληψή του την μετέφερε 15 φορές περίπου και αφού σταματούσε σε κάποιο ελεύθερο πάρκιγκ στο Σιδηρόκαστρο ή στη Θεσσαλονίκη την άφηνε στο σημείο εκείνο για 15-20 λεπτά, επέστρεφε αυτή στο σημείο εκείνο και κατευθύνονταν στη συνέχεια στην Βουλγαρία. Με την απολογία του αυτή δεχόταν ότι η μεταφορά της κατηγορουμένης από το Σαντάνσκι της Βουλγαρίας στο Σιδηρόκαστρο και στη Θεσσαλονίκη και η παραμονή της σε ύποπτα σημεία για μικρά χρονικά διαστήματα πραγματοποιούνταν για την εξυπηρέτηση παρανόμων ενεργειών της που είχαν άμεση σχέση με την μεταφορά ναρκωτικών, καθόσον η παραμονή της στα συγκεκριμένα σημεία ήταν ολιγόλεπτη και με δεδομένο ότι τα κόμιστρα που του κατέβαλε ήταν αρκετά υψηλά, 100 ευρώ έναντι των 50 ευρώ που συνήθως καταβάλλονταν για τέτοιες μεταφορές, και ως εκ τούτου και ο ίδιος αντιλήφθηκε ότι πραγματοποιούσε μεταφορά ναρκωτικών και την συνέδραμε κατά την εκτέλεση της εν λόγω πράξης της. Ο ίδιος βέβαια στη συνέχεια αρνούνταν την τέλεση της εν λόγω πράξης και το ίδιο συνέβη και όταν εκδικαζόταν η υπόθεση του ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου κακουργημάτων Θεσσαλονίκης κατά τη δικάσιμο της 24ης Ιουλίου 2012, οπότε το Δικαστήριο τον κήρυξε αθώο λόγω αμφιβολιών κατά πλειοψηφία για το προαναφερόμενο αδίκημα που του αποδίδεται, ενώ ένα μέλος του δικαστηρίου είχε την άποψη ότι πρέπει να κηρυχθεί ένοχος, δεχόμενο ότι "δεν αποδείχθηκε αναμφίβολα ότι γνώριζε ότι η παραπάνω κατηγορούμενη μετέφερε επάνω της και μέσα στην τσάντα της ναρκωτικά... και δεν προέκυψαν στοιχεία που να αποδεικνύουν τη γνώση αυτού για το περιεχόμενο της τσάντας της πρώτης κατηγορουμένης".

Επομένως στην προκειμένη περίπτωση αποδείχθηκε ότι συντρέχει η αρνητική ουσιαστική προϋπόθεση που αναφέρεται στο άρθρο 535 ΚΠΔ, δηλ. δόλια συμπεριφορά του κρατηθέντος, και ότι από πρόθεση έγινε παραίτιος της κράτησής του με παράλειψη, αφού δεν προσκόμισε τα αποδεικτικά μέσα που να αποδεικνύουν την αθωότητα του, και εκτός αυτού υπήρξε και έμμεση ψευδής ομολογία της πράξης του. Επομένως η αίτηση που υποβλήθηκε πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμη καθόσον η επιδίκαση αποζημίωσης πέρα από τους πρακτικούς λόγους που αφορούν την στέρηση των εισοδημάτων του ατόμου λόγω της στέρησης της ελευθερίας του, υπηρετεί και έναν ουσιαστικότερο και βαθύτερο σκοπό, που είναι η υποχρέωση της πολιτείας να αντιμετωπίζει με εξαιρετική προσοχή και τον δέοντα σεβασμό τις περιπτώσεις ποινικού κολασμού, που οδηγούν στην αποστέρηση του υπέρτατο αγαθού της προσωπικής ελευθερίας, ιδίως, μάλιστα σε περιπτώσεις, όπου η στέρηση αυτή είναι αποτέλεσμα λαθεμένων, έστω και ακούσιων, χειρισμών των δικαστικών οργάνων και των οργάνων απονομής της δικαιοσύνης στη συγκεκριμένη δε περίπτωση δεν συντρέχουν τέτοια πραγματικά περιστατικά". Με αυτά, που ανελέγκτως δέχθηκε το άνω Δικαστήριο, διέλαβε την απαιτούμενη, κατά το νόμο, ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία για την απόρριψη της προαναφερόμενης αιτήσεως αποζημιώσεως του προσωρινά κρατηθέντος και μετέπειτα αμετακλήτως αθωωθέντος αιτούντος, A. D. του Y.. Ειδικότερα, η εν λόγω απόφαση δέχθηκε, με σαφήνεια, πληρότητα, χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά και κατά τρόπο επιτρέποντα τον αναιρετικό έλεγχο, ότι ο αιτών έγινε από πρόθεση παραίτιος της προσωρινής κρατήσεώς του, ενόψει της προσδιοριζόμενης στο σκεπτικό αυτής έμμεσης εκ μέρους του ψευδούς ομολογίας της πράξεως, για την οποία κατηγορήθηκε, συμπεριφοράς, η οποία συνδέεται αιτιωδώς με την προσωρινή του κράτηση στη συγκεκριμένη περίπτωση και αποκλείει το δικαίωμα αποζημιώσεώς του, κατ' εφαρμογή του άρθρου 535 Κ.Ποιν.Δ., σύμφωνα με τα εκτεθέντα στην προηγηθείσα νομική σκέψη. Η αιτιολογία αυτή στηρίζει επαρκώς το απορριπτικό διατακτικό της προσβαλλόμενης αποφάσεως και δεν κλονίζει την εν λόγω κρίσιμη παραδοχή η περαιτέρω επισήμανση του Δικαστηρίου, κατά την οποία ο αιτών "δεν προσκόμισε τα αποδεικτικά μέσα που να αποδεικνύουν την αθωότητά του", αφού ουδεμία αντίφαση δημιουργείται από αυτήν, πλεοναστικώς αναφερθείσα χωρίς να αναιρείται ούτε να αποκλείεται το γενόμενο δεκτό γεγονός της έμμεσης ψευδούς ομολογίας της πράξεως από τον ίδιο (αιτούντα), το οποίο αυτοτελώς οδήγησε το Δικαστήριο στην απόρριψη της ανωτέρω αιτήσεως. Επομένως, ο μοναδικός πιο πάνω λόγος αναιρέσεως, περί ελλείψεως ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, από το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ. Δ' Κ.Ποιν.Δ., είναι αβάσιμος και η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί". (areiospagos.gr)