Ποινικές δίκες με μεγάλη χρονική διάρκεια: Προτάσεις της Συντονιστικής Επιτροπής Δικηγορικών Συλλόγων

Ανακοίνωση της Συντονιστικής Επιτροπής Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος «Πολυπρόσωπες ποινικές δίκες με προβλεπόμενη μακρά χρονική διάρκεια. Προτάσεις για την ταχεία απονομή της ποινικής Δικαιοσύνης»: «Η Συντονιστική  Επιτροπή των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος έκανε ομόφωνα δεκτή την εισήγηση του Προέδρου της Ολομέλειας και του Δικηγορικού Συλλόγου της Αθήνας Β. Αλεξανδρή σχετικά με την υποβολή προτάσεων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που ανακύπτουν συνεπεία των πολυπρόσωπων ποινικών δικών

με προβλεπόμενη μακρά χρονική διάρκεια. Ακολουθεί το κείμενο της εισήγησης:

Ι. Προτάσεις ορθολογικότερης διαχείρισης

1.Προγραμματισμός κατά το στάδιο προσδιορισμού της αρχικής ή μετ´ αναβολή δικασίμου:

Ως γνωστόν, την τελευταία ιδίως διετία, παρατηρείται το φαινόμενο να προσδιορίζονται προς εκδίκαση την αυτή χρονική περίοδο σειρά ποινικών υποθέσεων, με πολλούς κατηγορουμένους και προβλεπόμενη μακρά χρονική διάρκεια. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την έλλειψη δικαστικών αιθουσών, συνεπάγεται την καθυστέρηση  ολοκλήρωσης της εκδίκασής τους στον πρώτο βαθμό δικαιοδοσίας. 

Ενόψει τούτου, είναι αναγκαίος -και εφικτός- ένας κεντρικός συντονισμός από τον αρμόδιο Εισαγγελέα, ώστε: α) Κατ´ αρχάς να προηγείται η εκδίκαση εκείνων των υποθέσεων, στις οποίες υπάρχουν κατηγορούμενοι που είναι προσωρινώς κρατούμενοι. β) Ως προς τις λοιπές υποθέσεις, κυρίως διαφθοράς και οικονομικού εγκλήματος, που -συνήθως- δεν υπάρχουν προσωρινώς κρατούμενοι, να προσδιορίζεται ο χρόνος εκδίκασης τους, κατά τρόπο που να μην συμπίπτουν χρονικά, τουλάχιστον κατά το αυτό πρώτο εξάμηνο.

Ομοίως, τούτο θα πρέπει να γίνεται και στις περιπτώσεις αναβολής της δίκης.

2. Προγραμματισμός κατά τη διάρκεια διεξαγωγής των υποθέσεων:

Εδώ πρόκειται για την ορθότερη "διαχείριση" του χρόνου, στις περιπτώσεις που, όπως συμβαίνει σήμερα, διεξάγονται παράλληλα οι εν λόγω υποθέσεις. Προς αντιμετώπιση των προβλημάτων που παρατηρούνται, προτείνεται:

α) Να υπάρχει ένας κεντρικός συντονισμός, ώστε να προσδιορίζονται εγκαίρως -τουλάχιστον ένα μήνα πριν- οι δικάσιμοι του κάθε επόμενου μήνα για κάθε μία εκ των ανωτέρω υποθέσεων. Έτσι, οι παράγοντες της δίκης θα γνωρίζουν το συντομότερο δυνατό τις δικασίμους του κάθε μήνα και ιδίως οι δικαστικοί λειτουργοί και οι συνήγοροι θα έχουν τη δυνατότητα να διευθετούν τα ζητήματα που συνδέονται με άλλες ανειλημμένες υποχρεώσεις τους. Σκόπιμο επίσης είναι, ιδίως στις υποθέσεις, όπου οι κατηγορούμενοι υπερβαίνουν τον αριθμό των 30, με συνέπεια να είναι αναλόγως υψηλός και ο αριθμός των συνηγόρων, να λαμβάνεται ειδικότερη πρόνοια, ώστε να μην συμπίπτει η διεξαγωγή της δίκης την αυτή ημέρα. 

Ο ως άνω συντονισμός θα συμβάλει επίσης στην εξάλειψη του φαινομένου, να προσδιορίζονται για την αυτή ημέρα περισσότερες της μιας εκ των εν λόγω δικών στην αυτή δικαστική αίθουσα, με τα εντεύθεν ανακύπτοντα προβλήματα.

β) Με μέριμνα του Προεδρεύοντος τη διαδικασία, να γνωστοποιούν οι μάρτυρες (τόσο του κατηγορητηρίου όσο και οι προταθέντες από την υπεράσπιση) την πρώτη ημέρα εκδίκασης της εκάστοτε υπόθεσης τα στοιχεία επικοινωνίας τους στον/στην Γραμματέα, ώστε να ενημερώνονται, ανάλογα με την πρόοδο της δίκης, για την ημερομηνία εμφάνισης τους προς εξέταση. Ο προγραμματισμός αυτός συμβάλει στην ευταξία της όλης διαδικασίας και στην μη απώλεια χρόνου από την μη εμφάνιση των μαρτύρων στον προσήκοντα χρόνο.

ΙΙ. Γενικότερο ζήτημα

Πέραν των ανωτέρω, ένα γενικότερο ζήτημα αποτελεί το γεγονός ότι τα Συμβούλια -είτε λόγω έλλειψης χρόνου για ενδελεχή εξέταση της υπόθεσης ή και για άλλους λόγους- οδηγούνται σε παραπεμπτική κρίση συλλήβδην για όλους τους κατηγορουμένους. Ας σημειωθεί ότι σε αρκετές περιπτώσεις η μη ύπαρξη ενδείξεων ενοχής ορισμένων εξ´ αυτών προκύπτει ήδη από το στάδιο της ανάκρισης ή ακόμη η σχετική εισαγγελική πρόταση προς το Συμβούλιο είναι απαλλακτική.

Είναι ευνόητο ότι το φαινόμενο αυτό ισοδυναμεί με ακύρωση της ενδιάμεσης διαδικασίας, ως βασικού σταδίου της σύνολης ποινικής δίκης.

Και περαιτέρω, συνεπάγεται δίκες μη λειτουργικές, που κλονίζουν την απονομή της δικαιοσύνης, κατά την έννοια του κράτους δικαίου».