Το φθαρμένο δικηγορικό προϊόν και μερικές προτάσεις για να γίνει ελκυστικό στον πολίτη

του Γιώργου Καζολέα, Δικηγόρου

Το δικηγορικό προϊόν δεν είναι ελκυστικό και δεν πουλάει πια. Και για το γεγονός αυτό, πέρα από τις αναμφισβήτητες ευθύνες της πολιτείας, που κατάφερε να έχει το πιο αργό δικαστικό σύστημα στην Ευρώπη και ένα από τα πιο αργά στον κόσμο (που είναι και ακριβό συν τοις άλλοις), υπάρχει ευθύνη και του δικηγορικού σώματος που όχι μόνο δεν αντέδρασε σε αυτή την απαξίωση, αλλά βοήθησε κιόλας. Άλλωστε οι δικηγορικές υπηρεσίες είναι

σε άμεση συνάρτηση με τον κρατικό θεσμό της δικαιοσύνης και η λειτουργία του ενός επηρεάζει το άλλο.

Το προϊόν προφανώς δεν είναι ελκυστικό. Όταν οι δικάσιμοι προσδιορίζονται 2,3 ή και 4 χρόνια μετά την κατάθεση της αγωγής στα αστικά δικαστήρια και 6 ή 7 χρόνια μετά την κατάθεση του εισαγωγικού δικογράφου στη διοικητική δικαιοσύνη, η δε μήνυση φτάνει, αν και εφόσον φτάσει, στο ακροατήριο 2 και 3 χρόνια μετά την υποβολή της, γιατί κάποιος να προσφύγει στη δικαιοσύνη και στο δικηγόρο; Το ίδιο το σύστημα με τις μακρές δικασίμους, τις συνεχείς αναβολές, τα υπερφορτωμένα πινάκια, τις καθιερωμένες αποχές και απεργίες, διώχνει τον κόσμο, ως ατελέσφορο και αναποτελεσματικό.

Μια υπηρεσία για να πουλάει, να βρίσκει απήχηση, πρέπει να είναι χρήσιμη, αποτελεσματική, ελκυστική. Να ξέρει ο υποψήφιος χρήστης της ότι θα πληρώσει μεν, θα απολαύσει όμως τη χρησιμότητά της κι ένα καλό αποτέλεσμα εντός ευλόγου χρόνου. Θα διεκδικήσει τα δικαιώματά του σε όλους τους βαθμούς σε 1 ή 2 χρόνια το πολύ, όχι περισσότερο. Αλλιώς δεν θα έχει νόημα και δεν θα έχει και διάθεση να μπει σε μια πολυετή γραφειοκρατική και παράλογη περιπέτεια γνωρίζοντας ότι και η δικαίωση δεν είναι πιθανή. Ταχύτητα διαδικασιών σημαίνει προσέλκυση πελατών.

Ο δικηγόρος πλήττεται άμεσα από το ευτελισμό και τη φθορά του προϊόντος αυτού. Αυτός χάνει κάθε μέρα ολοένα και περισσότερους υποψήφιους χρήστες της προσφερόμενης υπηρεσίας. Απευθύνονται οι δικηγόροι πλέον σε ένα απογοητευμένο και δύσπιστο κοινό που δεν ρισκάρει τα λίγα χρήματα που του έμειναν σε διαδικασίες 10ετίας με αβέβαιο αποτέλεσμα. 

Το δικηγορικό σώμα, μέσω των δικηγορικών συλλόγων που λαμβάνουν τις αποφάσεις, δεν στάθηκε σθεναρά απέναντι στην απαξίωση του προϊόντος, δεν κατέβηκε στους δρόμους, δεν έκανε καν τη θεσμοθετημένη αποχή, που έκανε για άλλους λόγους και χωρίς αποτέλεσμα, ως επί το πλείστον. Βολεύτηκε με τις συνεχείς αναβολές, δεν διεκδίκησε επιτάχυνση και ποιότητα της δικαιοσύνης, και με τις συνεχιζόμενες αποχές συνέβαλε κι άλλο στην καθυστέρηση.

Το κράτος, ως γενικώς αδιάφορο, λίγο το ενδιαφέρει για την ποιότητα και την ταχύτητα της απονομής δικαιοσύνης. Οι λειτουργοί του τον ίδιο μισθό θα πάρουν, είτε οι υποθέσεις κλείνουν στον 1 χρόνο είτε στα 10. Κανένα κίνητρο επιτάχυνσης δεν έχουν. Οι δικηγόροι όμως άραγε τι κερδίζουν από την αργή δικαιοσύνη; Χάνουν μόνο: εντολείς, υποθέσεις, ύλη εργασίας. Χάνουν το ψωμί τους.

Απλά πράγματα χρειάζονται να γίνουν για να καταστεί το προϊόν ελκυστικό, χρειάζεται μόνο βούληση και δυναμική διεκδίκηση των συλλογικών οργάνων και πίεση των μελών προς αυτά. Ενδεικτικά και μόνο:

-Προσδιορισμός των δικασίμων για συζήτηση εντός 3 μηνών από την κατάθεση του δικογράφου σε όλες τις διαδικασίες.

-Προφορική εξέταση μαρτύρων μόνο σε συγκεκριμένες υποθέσεις και με όριο τις 5 ερωτήσεις για επιτάχυνση της διαδικασίας. Έτσι θα επιλέγονται οι πιο ουσιαστικές και η προφορική συζήτηση δε θα διαρκεί ώρες, καταδικάζοντας σε αναβολή τα μεγάλα νούμερα του πινακίου.

-Αναβολή μόνο μία φορά και μόνο με δημόσιο έγγραφο που πιστοποιεί το λόγο. Δεύτερη αναβολή απαγορεύεται ρητά και κατηγορηματικά.

-Κατάθεση τυποποιημένων δικογράφων συγκεκριμένης έκτασης ώστε να αποφεύγεται το φαινόμενο δικογράφων-βιβλίων 50 και 100 σελίδων που «τρώνε» το χρόνο του δικαστή. Φυσικά δυνατότητα ηλεκτρονικής κατάθεσης απλουστευμένης.

-Ηχογράφηση πρακτικών και αποστολή τους στους πληρεξουσίους με email.

-Δημοσίευση τυποποιημένων αποφάσεων συγκεκριμένης έκτασης για ταχύτερη έκδοση.

-Δυνατότητα ηλεκτρονικής δημοσίευσης των αποφάσεων στην ιστοσελίδα κάθε δικαστηρίου. Μεγαρόσημα κλπ στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.

-Καθιέρωση υποχρέωσης των δικαστών έκδοσης απόφασης εντός 3 μηνών από τη συζήτηση με συνέπειες σε περίπτωση μη τήρησης.

-Καθιέρωση bonus αποδοχών στους δικαστές που εκδίδουν μεγάλο αριθμό αποφάσεων σε σύντομο χρονικό διάστημα.

-Κατάργηση φόρων υπέρ τρίτων (ταμείων κλπ) οι οποίοι έτσι κι αλλιώς έχουν κριθεί παράνομοι από αποφάσεις του ευρωπαϊκού δικαστηρίου.

-Μείωση κόστους των παραβόλων. Δεν μπορεί τα έξοδα να υπερβαίνουν την δικηγορική αμοιβή.

-Απελευθέρωση των αμοιβών των δικαστικών επιμελητών με κατάργηση των κατώτατων ορίων. Δεν μπορεί η επίδοση ενός εγγράφου να φτάνει σχεδόν την αμοιβή για τη σύνταξή του, ούτε και η αναγκαστική εκτέλεση να κοστίζει αποτρεπτικά για τον επισπεύδοντα.

-Υποχρεωτική παράσταση του δικηγόρου για κάθε διαδικαστική πράξη σε κάθε διαδικασία ανεξαιρέτως, ώστε κανείς να μην μπορεί να παριστάνει το δικηγόρο, χωρίς να είναι.

-Υποχρεωτική έκδοση προείσπραξης αμοιβής για επίσκεψη πελάτη στο γραφείο και για κάθε εξωδικαστική ενέργεια χωρίς εξαίρεση. Ο δικηγορικός χρόνος, όπως και σε κάθε άλλο επάγγελμα, πρέπει να πληρώνεται.

Είναι μερικές μόνο προτάσεις για τη δημιουργία μιας νέας δυναμικής για το δικηγορικό επάγγελμα, αλλαγές που θα το κάνουν ελκυστικό προϊόν στον υποψήφιο χρήστη της υπηρεσίας, αλλά και θα του προσδώσει το χαμένο κύρος και σεβασμό που οφείλουν όχι μόνο οι πολίτες αλλά και οι ίδιοι οι δικηγόροι στον εαυτό τους και στο λειτούργημά τους.