Η δημοσιογράφος, Sofia Pinto Coelho, πορτο-γαλικής
εθνικότητας, γεννήθηκε το 1963 και ζει
στη Λισαβόνα. Η υπό- θεση (Pinto Coelho v. Portugal no. 48718/11) αφορά πρόστιμο που επιβλήθηκε στην Coelho, για μετάδοση στο πλαίσιο τηλεοπτικής εκπομπής,
ηχητικών αποσπασμάτων από την ακροαματική διαδικασία ποινικής δίκης, δίχως την προηγούμενη άδεια της δικαστικής αρχής. Συγκεκριμένα, στις 12 Νοεμβρίου 2005 το
ενημερωτικό πρόγραμμα της πορτογαλικής τηλεόρασης SIC,
στην οποία η προσφεύγουσα εργάστηκε ως δημοσιογράφος και ανταποκρίτρια νομικών
θεμάτων, παρουσίασε ένα ρεπορτάζ της σχετικά με την ποινική καταδίκη ενός 18χρονου
για κλοπή κινητού τηλεφώνου. Υπερασπιζόμενη την αθωότητα του 18χρονου και
ισχυριζόμενη ότι πρόκειται για δικαστικό σφάλμα, η Pinto Coelho
επιχειρηματολόγησε με συνεντεύξεις από διάφορους δικαστές. Συμπεριέλαβε στο
ρεπορτάζ της σκηνές από τη δικαστική αίθουσα, αποσπάσματα από ηχογραφήσεις με
υπότιτλους και τις ερωτήσεις στους μάρτυρες κατηγορίας και υπεράσπισης, στις οποίες
οι φωνές τους καθώς και οι φωνές των τριών δικαστών είχαν αλλοιωθεί ψηφιακά. Τα
αποσπάσματα συνοδεύονταν από σχόλια της Pinto Coehlo, στα οποία προσπαθούσε να
αποδείξει ότι τα θύματα (της κλοπής) δεν είχαν αναγνωρίσει τον νεαρό κατά τη
διάρκεια της δίκης, ο οποίος ήταν στην δουλειά του την ώρα του συμβάντος.
Αφότου η είδηση αυτή μεταδόθηκε, ο πρόεδρος του τμήματος που είχε δικάσει την
υπόθεση υπέβαλε καταγγελία στον δημόσιο κατήγορο κατά της Pinto Coelho,
αναφέροντας ότι δεν δόθηκε άδεια για την μετάδοση αποσπασμάτων της ηχογράφησης
της ακροαματικής διαδικασίας και για τη μετάδοση στιγμιοτύπων από τη δικαστική
αίθουσα. Ο εισαγγελέας προσέφυγε κατά της δημοσιογράφου και τριών διευθυντών
του βραδινού προγράμματος ειδήσεων των 8.00, με την καταγγελία της μη
συμμόρφωσης με δικαστική απόφαση, καταγγέλλοντας ότι η μη λήψη άδειας στοιχειοθετεί
παραβίαση των διατάξεων του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και του Ποινικού Κώδικα.
Ενώπιον του δικαστηρίου, η Pinto Coelho επικαλέστηκε παραβίαση της ελευθερίας
του τύπου, ωστόσο με δικαστική απόφαση της 6ης Αυγούστου 2008 καταδικάστηκε για
μη συμμόρφωση με δικαστική απόφαση και διατάχθηκε στην καταβολή προστίμου 1.500
ευρώ. Το δικαστήριο έκρινε ότι οι σκηνές από την ακροαματική διαδικασία που
μεταδόθηκαν δεν ήταν ουσιώδεις για το ρεπορτάζ, ότι η ελευθερία του τύπου δεν είναι
απόλυτη και ότι η μετάδοση της ακροαματικής διαδικασίας χωρίς άδεια απαγορεύεται.
Η δικανική αυτή πεποίθηση στηρίχθηκε από το Εφετείο της Λισαβόνας στις 26 Μαΐου
2009. Στις 15 Φεβρουαρίου 2011, το Συνταγματικό Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή
της δημοσιογράφου Pinto Coelho. Στηριζόμενη στο άρθρο 10 (ελευθερία της έκφρασης)
της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), η Pinto Coelho προσέφυγε κατά της ποινικής της καταδίκης
για μη εξουσιοδοτημένη χρήση της ηχογράφησης της ακροαματικής διαδικασίας.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (ΕΔΔΑ) έκρινε ότι η ελευθερία του τύπου
είναι θεμέλιο της δημοκρατίας και εν προκειμένω ότι αξίζουν σεβασμού τόσο το
δικαίωμα της προσφεύγουσας να ενημερώσει το κοινό όσο και το δικαίωμα του
κοινού να ενημερωθεί. Το επίμαχο ρεπορτάζ σαφώς αφορούσε θέμα γενικότερου
ενδιαφέροντος και η δημοσιογράφος δεν ηχογράφησε παράνομα τη διαδικασία, ενώ
αλλοίωσε τη φωνή των δικαστών και μαρτύρων ώστε να μην αναγνωρισθούν από το
κοινό.
Όπως επισημαίνει το Δικαστήριο, το άρθρο 10 της ΕΣΔΑ προστατεύει επίσης τον
τρόπο και το μέσο έκφρασης των ιδεών και των πληροφοριών και δεν μπορεί το
δικαστήριο να υποδεικνύει το πώς θα παρουσιάζεται μια υπόθεση από τον Τύπο. Το ΕΔΔΑ επίσης τονίζει ότι όταν προβλήθηκε το επίμαχο
ρεπορτάζ, είχε ήδη εκδοθεί η δικαστική απόφαση. Επομένως δεν ήταν δυνατό να αποδειχθεί
με ποιό τρόπο η προβολή των συγκεκριμένων αποσπασμάτων μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά
την ομαλή λειτουργία της δικαιοσύνης.
Το δικαστήριο έπρεπε να σταθμίσει ανάμεσα στην ελευθερία της
έκφρασης και στο δικαίωμα του σεβασμού της ιδιωτικής ζωής. Το δικαίωμα της ομιλίας
στη δημόσια ακρόαση δεν είχε την ίδια βαρύτητα με το δικαίωμα υπόληψης. Η
ακρόαση ήταν δημόσια και κανένας από όσων η φωνή ακούστηκε στα επίμαχα αποσπάσματα δεν
υπέβαλε μήνυση ή κάποιο ένδικο μέσο κατά της προσφεύγουσας. Τέλος, σε σχέση με
την αναλογικότητα της ποινής, κρίθηκε ότι, το πρόστιμο που επιβλήθηκε είχε αποτρεπτικό αποτέλεσμα
για την προσφεύγουσα και εν κατακλείδι υπήρξε παράβαση του άρθρου 10 της ΕΣΔΑ. Το κείμενο της απόφασης στα γαλλικά εδώ. [legalnews24.gr]
Σχόλια