Αδικοπραξίες: Τόπος επέλευσης ζημιογόνου γεγονότος

ΔΕΕ (Απόφαση της 16ης Ιουνίου 2016, υπόθεση C‑12/15) Προδικαστική παραπομπή- Δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις- Κανονισμός (EK) 44/2001- Ειδικές δωσιδικίες -Άρθρο 5, σημείο 3- Αδικοπραξίες ή οιονεί αδικοπραξίες- Ζημιογόνο γεγονός - Αμέλεια του δικηγόρου κατά τη σύνταξη της συμβάσεως- Τόπος όπου συνέβη το ζημιογόνο γεγονός. Σύμφωνα με την απόφαση, ως «τόπος όπου συνέβη το ζημιογόνο γεγονός» δεν μπορεί να θεωρηθεί, ελλείψει άλλων σημείων
συνδέσεως, ο κείμενος σε κράτος μέλος τόπος όπου συνέβη η ζημία, όταν η ζημία αυτή συνίσταται αποκλειστικώς σε οικονομική απώλεια επελθούσα άμεσα στον τραπεζικό λογαριασμό του ενάγοντος και απορρέουσα άμεσα από παράνομη πράξη διαπραχθείσα σε άλλο κράτος μέλος.

Ιστορικό: Η Universal Music άσκησε αγωγή ενώπιον του Rechtbank Utrecht (πρωτοδικείου της Ουτρέχτης, Κάτω Χώρες), δυνάμει του άρθρου 5, σημείο 3, του κανονισμού 44/2001, με αίτημα να υποχρεωθούν αλληλεγγύως και εις ολόκληρον οι M. T. Schilling και I. Schwartz, ως πρώην συνεργάτες του δικηγορικού γραφείου Burns Schwartz International, καθώς και ο J. Brož, στην καταβολή ποσού ύψους 2.767 861,25 ευρώ, πλέον τόκων και εξόδων, για τη ζημία που υποστηρίζει ότι υπέστη λόγω της αμέλειας αυτού του τελευταίου κατά τη σύνταξη του κειμένου της συμβάσεως για το δικαίωμα εξαγοράς μετοχών. Υποστηρίζει ότι η ζημία επήλθε λόγω της οφειλόμενης στην αμέλεια αυτή διαφοράς μεταξύ, αφενός, της αρχικώς προβλεφθείσας τιμής πωλήσεως και, αφετέρου, του ποσού του διακανονισμού και των εξόδων στα οποία η Universal Music έπρεπε να υποβληθεί στο πλαίσιο της διαιτησίας.

Προς στήριξη της αγωγής της, η Universal Music διατείνεται ότι υπέστη ζημία στο Baarn (Κάτω Χώρες), όπου εδρεύει. Με απόφαση της 27ης Μαΐου 2009, το Rechtbank Utrecht (πρωτοδικείο της Ουτρέχτης) απεφάνθη ότι στερείται δικαιοδοσίας να εκδικάσει την αχθείσα ενώπιόν του διαφορά για τον λόγο ότι ο τόπος όπου η προβαλλόμενη από τη Universal Music ζημία, την οποία χαρακτήρισε ως «άμεση ζημία αμιγώς περιουσιακού χαρακτήρα» που επήλθε στο Baarn, δεν μπορούσε να θεωρηθεί ως ο τόπος όπου συνέβη «το ζημιογόνο γεγονός», κατά την έννοια του άρθρου 5, σημείο 3, του κανονισμού 44/2001, ελλείψει επαρκών συνδετικών στοιχείων βάσει των οποίων θα μπορούσε να θεμελιωθεί η διεθνής δικαιοδοσία του ολλανδικού δικαστηρίου.

Κατόπιν εφέσεως που άσκησε ενώπιόν του η Universal Music, το Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden (εφετείο του Arnhem-Leeuwarden, Κάτω Χώρες) επικύρωσε, με απόφαση της 15ης Ιανουαρίου 2013, την πρωτόδικη απόφαση. Το δικαστήριο αυτό έκρινε ότι δεν υφίστατο εν προκειμένω το ιδιαιτέρως στενό συνδετικό στοιχείο μεταξύ της αγωγής και του επιληφθέντος δικαστηρίου που αποτελεί κριτήριο για την εφαρμογή του άρθρου 5, σημείο 3, του κανονισμού 44/2001. Επομένως, το γεγονός και μόνον ότι εταιρία εγκατεστημένη στις Κάτω Χώρες έπρεπε να καταβάλει το ποσό του διακανονισμού δεν αρκούσε προκειμένου να θεμελιωθεί η διεθνής δικαιοδοσία των ολλανδικών δικαστηρίων.

Η Universal Music άσκησε κατά της αποφάσεως του Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden (εφετείου του Arnhem-Leeuwarden) αναίρεση ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου. Οι M. T. Schilling και J. Brož άσκησαν, ο κάθε ένας χωριστά, ανταναίρεση.

Υπό τις συνθήκες αυτές, το Hoge Raad der Nederlanden (Ανώτατο Ακυρωτικό του Βασιλείου των Κάτω Χωρών) αποφάσισε να αναστείλει τη διαδικασία και να θέσει στο Δικαστήριο μεταξύ άλλων το προδικαστικό ερώτημα  αν πρέπει το άρθρο 5, [σημείο] 3, του κανονισμού 44/2001 […] να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι ως “τόπος όπου συνέβη το ζημιογόνο γεγονός” δύναται να θεωρηθεί ο τόπος σε κράτος μέλος όπου επήλθε η ζημία, αν η ζημία αυτή συνίσταται αποκλειστικά σε περιουσιακή ζημία η οποία απορρέει ευθέως από παράνομη πράξη τελεσθείσα σε άλλο κράτος μέλος.

Το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι:

1) Το άρθρο 5, σημείο 3, του κανονισμού (ΕΚ) 44/2001 του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 2000, για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι, σε περίπτωση όπως αυτή της κύριας δίκης, ως «τόπος όπου συνέβη το ζημιογόνο γεγονός» δεν μπορεί να θεωρηθεί, ελλείψει άλλων σημείων συνδέσεως, ο κείμενος σε κράτος μέλος τόπος όπου συνέβη η ζημία, οσάκις η ζημία αυτή συνίσταται αποκλειστικώς σε οικονομική απώλεια επελθούσα άμεσα στον τραπεζικό λογαριασμό του ενάγοντος και απορρέουσα άμεσα από παράνομη πράξη διαπραχθείσα σε άλλο κράτος μέλος.

2) Στο πλαίσιο του καθορισμού της δικαιοδοσίας του βάσει του κανονισμού 44/2001, το επιληφθέν της διαφοράς δικαστήριο πρέπει να εκτιμά όλα τα στοιχεία που διαθέτει, συμπεριλαμβανομένων τυχόν αντιρρήσεων που προβάλλει ο εναγόμενος.

Δείτε το πλήρες κείμενο της απόφασης εδώ