Διασυνοριακές διαφορές γονικής μέριμνας: Νέοι ευρωπαϊκοί κανόνες για μεγαλύτερη προστασία των παιδιών

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει βελτιώσεις στους κανόνες της ΕΕ για την προστασία των παιδιών στο πλαίσιο διασυνοριακών διαφορών γονικής μέριμνας που αφορούν την επιμέλεια, το δικαίωμα προσωπικής επικοινωνίας και την απαγωγή παιδιών. Οι νέοι κανόνες θα επιταχύνουν τις νομικές και διοικητικές διαδικασίες και θα διασφαλίσουν ότι λαμβάνεται πάντοτε υπόψη το συμφέρον του παιδιού. Όταν οικογένειες βιώνουν διαφορές ή όταν χωρίζουν διεθνή ζευγάρια, η

διασυνοριακή δικαστική συνεργασία έχει ζωτική σημασία για την κατοχύρωση ασφαλούς νομικού πλαισίου για τα παιδιά, έτσι ώστε να διατηρούν σχέσεις και με τους δύο γονείς (και κηδεμόνες), οι οποίοι μπορεί να ζουν σε διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες.

Οι αναθεωρημένοι κανόνες βασίζονται στην αξιολόγηση των υφιστάμενων κανόνων και έχουν σκοπό να αποκαταστήσουν τις ελλείψεις που έχουν διαπιστωθεί. Συγκεκριμένα, βασικός στόχος είναι να εξασφαλιστούν συνολικά ταχύτερες διαδικασίες, δεδομένου ότι ο χρόνος παίζει ζωτικό ρόλο για την προστασία του συμφέροντος των παιδιών στο πλαίσιο διασυνοριακών διαφορών σχετικά με τη γονική μέριμνα. Ειδικότερα, προτείνονται οι ακόλουθες στοχευμένες τροποποιήσεις:

Πιο αποτελεσματικές διαδικασίες για την αντιμετώπιση των διασυνοριακών υποθέσεων απαγωγών παιδιών από γονέα

Οι προθεσμίες που θα εφαρμόζονται στα διάφορα στάδια της διαδικασίας επιστροφής ενός παιδιού θα διαρκούν το ανώτερο 18 εβδομάδες (το πολύ έξι εβδομάδες για την κεντρική αρχή που διεκπεραιώνει την αίτηση, έξι εβδομάδες για το πρωτοβάθμιο δικαστήριο και έξι εβδομάδες για το δευτεροβάθμιο δικαστήριο). Θα μπορεί να ασκείται ένδικο μέσο κατά της απόφασης σχετικά με την επιστροφή του παιδιού μόνο μία φορά, και το δικαστήριο θα πρέπει να εξετάζει αν η απόφαση που διατάσσει την επιστροφή του παιδιού θα πρέπει να είναι στο μεταξύ εκτελεστή.

Με πλήρη σεβασμό της δομής των εθνικών νομικών συστημάτων, θα εξασφαλίζεται ότι οι υποθέσεις απαγωγής παιδιών από γονέα θα εκδικάζονται από περιορισμένο αριθμό δικαστηρίων, έτσι ώστε οι δικαστές να αναπτύσσουν την αναγκαία εμπειρογνωμοσύνη.

Εξασφάλιση της ακρόασης των παιδιών

Ένα παιδί που είναι σε θέση να διαμορφώνει τη δική του άποψη θα έχει την ευκαιρία να την εκφράσει σε όλες τις διαδικασίες σχετικά με την υπόθεσή του. Αυτό θα ισχύει ιδιαίτερα όσον αφορά τις διαδικασίες για την επιμέλεια και την προσωπική επικοινωνία, καθώς και για την επιστροφή των παιδιών που έχουν απαχθεί από έναν εκ των γονέων.

Ταχεία εκτέλεση των αποφάσεων σε άλλα κράτη μέλη

Επί του παρόντος, οι γονείς συχνά χρειάζεται να υποβάλουν αίτηση για την εκτέλεση μιας απόφασης σχετικά με την επιμέλεια ή την προσωπική επικοινωνία σε άλλο κράτος μέλος. Με τους νέους κανόνες θα καταργηθεί η διαδικασία κήρυξης της εκτελεστότητας, μια ενδιάμεση διαδικασία που απαιτείται για την εκτέλεση μιας δικαστικής απόφασης σε άλλη χώρα. Εάν μια απόφαση δεν έχει εκτελεστεί εντός έξι εβδομάδων, το δικαστήριο θα ενημερώνει την αιτούσα κεντρική αρχή στο κράτος μέλος προέλευσης ή απευθείας τον/την αιτών/-ούσα σχετικά με τους λόγους για τη μη έγκαιρη εκτέλεσή της. Επιπλέον, για να επιταχυνθεί η εκτέλεση, το δικαστήριο που εξέδωσε την απόφαση θα μπορεί να την κηρύσσει προσωρινά εκτελεστή.

Βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των αρχών των κρατών μελών

Η αγαστή συνεργασία μεταξύ των κεντρικών αρχών για τη διεκπεραίωση υποθέσεων παιδιών αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ των αρχών των διαφόρων κρατών μελών. Οι νέοι κανόνες θα ενισχύσουν τη συνεργασία μεταξύ των κεντρικών αρχών, καθώς αυτές αποτελούν το σημείο απευθείας επαφής για τους γονείς και διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην υποστήριξη των δικαστών κατά την εφαρμογή των κανόνων. Επίσης, οι υπηρεσίες παιδικής πρόνοιας θα ενταχθούν καλύτερα στη διασυνοριακή συνεργασία.

Αυτοί οι νέοι κανόνες θα ωφελήσουν τις οικογένειες και τα παιδιά. Θα μειωθεί ο χρόνος ολοκλήρωσης των διαδικασιών και θα αποφεύγεται το μεγάλο οικονομικό κόστος που συνεπάγονται συχνά οι εν λόγω διαδικασίες. Για παράδειγμα, σε περίπτωση διαδικασίας επιστροφής, οι γονείς θα διαθέτουν σαφέστερους κανόνες και θα ενθαρρύνονται να προσφεύγουν σε διαμεσολάβηση, έτσι ώστε να εξοικονομούν το κόστος προσφυγής στη Δικαιοσύνη, που ανέρχεται σε 2.200 ευρώ κατά μέσο όρο για το σύνολο της διαδικασίας. Η κατάργηση της διαδικασίας κήρυξης της εκτελεστότητας θα συμβάλει στην εξοικονόμηση μεταξύ 1.100 και 4.000 ευρώ περίπου ανά υπόθεση σε ορισμένα κράτη μέλη. Επιπλέον, η ταχύτερη εκτέλεση θα επιτρέψει στις οικογένειες να εξοικονομούν τις δαπάνες αμοιβής εξειδικευμένου δικηγόρου, οι οποίες εκτιμώνται, ανάλογα με το κράτος μέλος, από 1.000 έως και 4.000 ευρώ για κάθε 10 ώρες εργασίας.

Επόμενα βήματα

Η πρόταση που εγκρίθηκε από την Επιτροπή θα αποσταλεί στο Συμβούλιο της ΕΕ. Η απόφαση του Συμβουλίου λαμβάνεται ομόφωνα, σύμφωνα με την ειδική νομοθετική διαδικασία για τη δικαστική συνεργασία σε θέματα οικογενειακού δικαίου (άρθρο 81 παράγραφος 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα γνωμοδοτήσει σχετικά με την πρόταση. (europa.eu)