Της Σόφης Παυλάκη, Δικηγόρου
 |
H Ακρόπολη από τον Ελαιώνα - Στέλιος
Μηλιάδης, 1917 (Πινακοθήκη
της Βουλής)
|
Η εισφορά σε γη και χρήμα επιβάλλεται σε περίπτωση που η
βαρυνόμενη ιδιοκτησία βρίσκεται σε περιοχή, η οποία εντάσσεται το πρώτον σε
πολεοδομικό σχέδιο ή σε περιοχή, στην οποία επεκτείνεται πολεοδομικό σχέδιο,
προκειμένου να συμμετάσχει υποχρεωτικά στη δημιουργία των προβλεπομένων
κοινοχρήστων
χώρων και στην αντιμετώπιση της δαπάνης κατασκευής των βασικών κοινοχρήστων πολεοδομικών έργων, και όχι σε βάρος ιδιοκτησίας, η οποία είναι ήδη εντεταγμένη σε σχέδιο πόλεως (πολεοδομικό σχέδιο), το οποίο τροποποιείται βάσει νεοτέρου Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου και σχετικής πολεοδομικής μελέτης.
χώρων και στην αντιμετώπιση της δαπάνης κατασκευής των βασικών κοινοχρήστων πολεοδομικών έργων, και όχι σε βάρος ιδιοκτησίας, η οποία είναι ήδη εντεταγμένη σε σχέδιο πόλεως (πολεοδομικό σχέδιο), το οποίο τροποποιείται βάσει νεοτέρου Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου και σχετικής πολεοδομικής μελέτης.
Με την απόφαση 17245/2015 του
Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών (Τμ. 9ο)[1]
έγινε δεκτή προσφυγή, δυνάμει της οποίας ζητήθηκε η ακύρωση, άλλως η
τροποποίηση, της από έτους 2006 πράξεως της Διευθύντριας της Δ/νσης Πολεοδομίας
του Κεντρικού Τομέα Νομαρχίας Αθηνών, με την οποία είχε επιβληθεί σε βάρος της
προσφεύγουσας εισφορά σε χρήμα, ποσού 209.445,35 ευρώ, η οποία προσδιορίστηκε
με βάση σχετική από έτους 2005 Μεμονωμένη Πράξη Εφαρμογής, που κυρώθηκε με
απόφαση της Νομαρχίας Αθηνών της 28.2.2006.
Σύμφωνα με την απόφαση, η προσφεύγουσα υπήρξε συνιδιοκτήτρια
οικοπέδου στην περιοχή Ελαιώνα Δήμου Αθηνών, επί της Ιεράς οδού, εντός του
σχεδίου πόλης του Δήμου Αθηνών. Η περιοχή αυτή εντάχθηκε στο ρυμοτομικό σχέδιο
της πόλης των Αθηνών δυνάμει: α) του από 29.2.1944 κανονιστικού διατάγματος «Περί
καθορισμού οικοδομικών ορίων και περιορισμών επί των οικοπέδων και οικοδομών
των κειμένων επί του εγκρινομένου σχεδίου από του Βοτανικού κήπου μέχρι του
Κηφισού ποταμού» (Α΄ 54/13.3.1944), με το άρθρο 1 του οποίου εγκρίθηκε η
τροποποίηση και επέκταση του σχεδίου πόλης Αθηνών επί της Ιεράς οδού μέχρι του
ρεύματος Κηφισού και με το άρθρο 2 του οποίου καθορίστηκαν οι όροι δόμησης για
τα οικόπεδα που έχουν πρόσωπο επί των οικοδομικών γραμμών που εγκρίνονται με το
εν λόγω κανονιστικό διάταγμα και β) του από 16.9.1968 βασιλικού διατάγματος
«Περί τροποποιήσεως και επεκτάσεως του ρυμοτομικού σχεδίου Αθηνών και
καθορισμού όρων και περιορισμών δομήσεως των οικοπέδων αυτού» (Δ΄ 198/19.10.1968), με το οποίο εγκρίθηκε
η τροποποίηση και η επέκταση του ρυμοτομικού σχεδίου Αθηνών εκατέρωθεν της
κοίτης του χειμάρρου Προφήτου Δανιήλ και καθορίστηκαν όροι και περιορισμοί
δόμησης για τα οικόπεδα της περιοχής, στην οποία έγινε η τροποποίηση και η
επέκταση του ρυμοτομικού σχεδίου.
Εν συνεχεία με το πδ/γμα της 11.2.1991 (Δ΄ 74), όπως τροποποιήθηκε
με τα πδ/τα της 20.9.1995 (Δ΄ 1049) και 21.6.1996 (Δ΄ 742), που αφορά την
«Έγκριση Πολεοδομικής Μελέτης των Δήμων Αθηναίων, Αγ. Ιωάννη Ρέντη, Αιγάλεω,
Περιστερίου και Ταύρου (περιοχή Ελαιώνα Ν. Αττικής) και τροποποίηση των
εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων στα όρια της σύνδεσής τους», εγκρίθηκε ο
πολεοδομικός κανονισμός της περιοχής, της οποίας εγκρίνεται το πολεοδομικό
σχέδιο. Βάσει των ανωτέρω προεδρικών διαταγμάτων εκδόθηκε από τη Διεύθυνση
Πολεοδομίας και Περιβάλλοντος της Νομαρχίας Αθηνών η από έτους 2005 μεμονωμένη
πράξη εφαρμογής στα μνημονευόμενα οικοδομικά τετράγωνα της περιοχής Ελαιώνα του
Δήμου Αθηναίων, σύμφωνα με την οποία, στην ανωτέρω ιδιοκτησία της
προσφεύγουσας, που βρίσκεται επί της Ιεράς οδού, επεβλήθη απαλλοτρίωση λόγω
ρυμοτομίας για δημιουργία κοινοχρήστου χώρου σε τμήμα 830,21 τ.μ. και εισφορά
σε γη εμβαδού 1.348,59 τ.μ. και εισφορά σε χρήμα για εμβαδό 625,21 τ.μ. Με την από
28.2.2006 ένδικη απόφαση του Νομάρχη Αθηνών, κυρώθηκε διορθωμένη η
προαναφερόμενη πράξη εφαρμογής, αφού έγινε εν μέρει δεκτή ένσταση της
προσφεύγουσας κατ΄ αυτής. Στη συνέχεια, με την από έτους 2006 πράξη της
Διευθύντριας της Διεύθυνσης Πολεοδομίας του Κεντρικού Τομέα της Νομαρχίας
Αθηνών επεβλήθη σε βάρος της προσφεύγουσας εισφορά σε χρήμα, η οποία
προσδιορίστηκε, με βάση τη από 2005 Μεμονωμένη Πράξη Εφαρμογής και με βάση τις
διατάξεις του άρθρου 9 του ν. 1337/1983, σε ποσό 209.445,35 ευρώ. Κατά της
τελευταίας πράξης η προσφεύγουσα άσκησε την κριθείσα προσφυγή ζητώντας την
ακύρωση, άλλως τροποποίησή της, υποστηρίζοντας ότι παράνομα της επεβλήθη
εισφορά σε χρήμα, διότι η ιδιοκτησία της είχε ενταχθεί στο σχέδιο πόλης ήδη από
το 1944.
Μετά την από 30.1.2015 αίτηση της προσφεύγουσας προς την
Περιφέρεια Αττικής για την ανάκληση της από 2005 Μεμονωμένης Πράξης Εφαρμογής
κατά το μέρος, με το οποίο επεβλήθη σε βάρος της ιδιοκτησίας της εισφορά σε γη
και χρήμα, με την από 12.3.2015 διαπιστωτική πράξη της Αναπλ. Προϊσταμένης του
Τμήματος Πολεοδομικών Θεμάτων της Δ/νσης Χωρικού Σχεδιασμού της Γενικής Δ/νσης
Ποιότητας Ζωής Περιφέρειας Αττικής, διαπιστώθηκε ότι μετά την έκδοση της
4986/2013 απόφασης του ΣτΕ, η από 2005 Μεμονωμένη Πράξη Εφαρμογής, η οποία
κυρώθηκε με την απόφαση της 28.2.2006 του Νομάρχη Αθηνών, για την ένδικη
ιδιοκτησία της προσφεύγουσας, έχει χάσει το νόμιμο έρεισμά της και συνεπώς δεν
έχει ισχύ ως προς την ιδιοκτησία αυτή. Με την προαναφερομένη 4986/2013 απόφαση
του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας απερρίφθη έφεση κατά της
1114/2007 απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, με την οποία έγινε εν μέρει δεκτή αίτηση ακύρωσης που
άσκησαν ιδιοκτήτες ακινήτου γειτονικού με το ένδικο ακίνητο της προσφεύγουσας
κατά της από 28.2.2006 απόφασης του Νομάρχη Αθηνών, με την οποία κυρώθηκε η
Μεμονωμένη Πράξη Εφαρμογής έτους 2005, κατά το μέρος που αφορούσε την επιβολή
σε αυτούς εισφοράς σε γη.
 |
Άποψη της Αθήνας από τον Ελαιώνα, 1835
(Λιθογραφία του
Ferdinand Stademann)
|
Στην ανωτέρω απόφαση το Συμβούλιο της Επικρατείας αναφέρει
ότι η εισφορά σε γη επιβάλλεται σε περιπτώσεις που η βαρυνόμενη ιδιοκτησία
βρίσκεται σε περιοχή, η οποία το πρώτον εντάσσεται σε πολεοδομικό σχέδιο και
όχι σε περιοχή που είναι ήδη εντεταγμένη σε αυτό, έκανε δε δεκτή την αίτηση
ακυρώσεως των ήδη εφεσιβλήτων και ακύρωσε τις προσβαλλόμενες πράξεις, με την
αιτιολογία ότι μη νομίμως επεβλήθη σε αυτούς η επίμαχη εισφορά σε γη καθ΄ όσον
η ιδιοκτησία τους ήταν ήδη εντεταγμένη στο εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο των
Αθηνών πριν την έναρξη εφαρμογής των ρυθμίσεων του πδ/τος 11.2.1991 περί εγκρίσεως
της σχετικής πολεοδομικής μελέτης της περιοχής Ελαιώνα. Ομοίως κρίθηκε ότι, με
το άρθρο 1 του βδ/τος της 16.9.1968 (Δ΄ 198), το οποίο επίσης εκδόθηκε δυνάμει
των εξουσιοδοτικών διατάξεων των άρθρων 3 και 9 του νδ/τος της 17.7.1923,
εγκρίθηκε η τροποποίηση και επέκταση του ρυμοτομικού σχεδίου Αθηνών εκατέρωθεν
της κοίτης του χειμάρρου Προφήτου Δανιήλ. Με τα ανωτέρω πολεοδομικά διατάγματα
εντάχθηκαν στο σχέδιο πόλεως ακίνητα, όπως το επίμαχο, τα οποία είχαν πρόσωπο στην
Ιερά οδό και στο ρέμα Προφ. Δανιήλ. Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, ορθώς κρίθηκε από
την εκκαλούμενη απόφαση ότι μη νομίμως επιβλήθηκε στους ήδη εφεσιβλήτους
εισφορά σε γη καθ΄ όσον η ιδιοκτησία τους ήταν ήδη εντεταγμένη στο εγκεκριμένο
ρυμοτομικό σχέδιο των Αθηνών πριν την έναρξη εφαρμογής των ρυθμίσεων του πδ/τος
11.2.1991 περί εγκρίσεως της σχετικής πολεοδομικής μελέτης της περιοχής Ελαιώνα.
Η ανωτέρω κρίση της 4986/2013 απόφασης του Συμβουλίου της
Επικρατείας κρίθηκε εν προκειμένω ότι ισχύει, για την ταυτότητα του λόγου, και
όσον αφορά πράξεις επιβολής εισφοράς σε χρήμα, με βάση την ένδικη από 2005
Μεμονωμένη Πράξη Εφαρμογής, σε ακίνητα, όπως της προσφεύγουσας, που βρίσκονται
στην εν λόγω περιοχή με πρόσωπο προς την Ιερά Οδό, καθώς η εισφορά σε γη και
χρήμα επιβάλλεται στις περιπτώσεις που η βαρυνόμενη ιδιοκτησία βρίσκεται σε
περιοχή, η οποία το πρώτον εντάσσεται σε πολεοδομικό σχέδιο ή σε περιοχή στην
οποία επεκτείνεται το πολεοδομικό σχέδιο, προκειμένου να συμμετάσχει
υποχρεωτικώς στη δημιουργία των προβλεπόμενων κοινόχρηστων χώρων και στην
αντιμετώπιση της δαπάνης για την κατασκευή των βασικών κοινοχρήστων
πολεοδομικών έργων και όχι σε βάρος ιδιοκτησίας, η οποία είναι ήδη εντεταγμένη
στο σχέδιο πόλεως (πολεοδομικό σχέδιο) και το οποίο τροποποιείται βάσει νεοτέρου
Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου και σχετικής πολεοδομικής μελέτης. Άλλωστε, μετά
την έκδοση της ένδικης από 12.3.2015 Διαπιστωτικής Πράξης της Αναπληρώτριας
Προϊσταμένης Τμήματος Πολεοδομικών Θεμάτων της Δ/νσης Χωρικού Σχεδιασμού της
Γενικής Διεύθυνσης Ποιότητας Ζωής Περιφέρειας Αττικής και τη διαπίστωση ότι η από
28.2.2006 απόφαση του Νομάρχη Αθηνών, με την οποία κυρώθηκε η επίμαχη Μεμονωμένη
Πράξη Εφαρμογής έτους 2005, δεν έχει ισχύ ως προς την ιδιοκτησία της
προσφεύγουσας, το Δικαστήριο έκρινε ότι η προσβαλλόμενη πράξη εισφοράς σε χρήμα
έχει χάσει το νόμιμο έρεισμά της και έγινε δεκτό ότι έπρεπε να ακυρωθεί, κατ΄
αποδοχή της κριθείσας προσφυγής.
[1]
Βλ. ΔΠρΑθ 17245/2015 σε: περιοδικό «Περιβάλλον &
Δίκαιο» τ. 3/2016, εκδ. Νομική Βιβλιοθήκη (www.nbonline.gr/journal). Η απόφαση αφορά το νομοθετικό
πλαίσιο των διατάξεων των άρθρων 8-9, 12 ν. 1337/1983 (Α΄ 33 =
άρθρα 45, 48 πδ/τος της 14.7.1999, ΚΒΠΝ - Δ΄ 580), 11 (§ 1) ν. 3212/2003 (Α΄
308), 10 (§ 3) ν. 3044/2002 (Α΄ 197/27.8.2002), 1-2 δ/τος της 29.2.1944 (Α΄
54/13.3.1944), βδ/γμα της 16.9.1968 (Δ΄ 198/19.10.1968), πδ/γμα της 11.2.1991 (Δ΄
74, όπως τροπ. με τα πδ/τα της 20.9.1995, Δ΄ 1049 και 21.6.1996, Δ΄ 742).
Σχόλια