Γράφει η Σόφη Παυλάκη, Δικηγόρος ΜΔ (sophiepavlaki@gmail.com)
 |
Πίνακας του Νίκου Νικολάου, 1950
|
Με την πρόσφατη απόφαση 1376/2016[1] του Ε΄ Τμήματος του
Συμβουλίου της Επικρατείας έγινε δεκτό ότι κατά την έννοια του άρθρου 9 παρ. 8
του ν. 1577/1985, στενώς ερμηνευτέου εν όψει του άρθρου 24 παρ. 2 του
Συντάγματος που επιβάλλει την εξασφάλιση των καλύτερων
δυνατών όρων διαβίωσης
κατά τη διαμόρφωση, ανάπτυξη και πολεοδόμηση των πόλεων, η κατεδάφιση κάθε
αυθαίρετης και κατεδαφιστέας κατασκευής αποτελεί τον κανόνα, η δε εξαίρεση από
την κατεδάφιση αποτελεί την εξαίρεση από τον κανόνα αυτόν.
Ως εκ τούτου, η απορριπτική σχετικού αιτήματος νομαρχιακή
απόφαση δεν έχει ανάγκη ειδικής αιτιολογίας, διότι ευρίσκει έρεισμα στην
παραβιασθείσα διάταξη της πολεοδομικής νομοθεσίας και συνεπώς αρκεί για την
αιτιολόγησή της η περιγραφή της συγκεκριμένης αυθαίρετης κατασκευής και η
διαπίστωση ότι η παρέμβαση δεν είναι μικρή. Για την αποδοχή όμως αιτήματος
εξαίρεσης από την κατεδάφιση απαιτείται να διαπιστώνεται η συνδρομή, σωρευτικώς,
τεσσάρων προϋποθέσεων, από τις οποίες η δεύτερη μπορεί να υπάρχει εναλλακτικά
σε μια από τις απαριθμούμενες στον νόμο τέσσερις περιπτώσεις.
Έτσι, απαιτείται
να βεβαιώνεται αιτιολογημένα ότι: α) η παράβαση είναι μικρή, β) η κατεδάφιση
του αυθαιρέτου θα κατέληγε σε υπέρμετρη βλάβη του κτιρίου ή θα έθετε σε κίνδυνο
τη φέρουσα κατασκευή του ή θα παράβλαπτε την αισθητική του εμφάνιση ή θα
απαιτούσε υπέρμετρες δαπάνες για την αποκατάσταση της αισθητικής, γ) η
διατήρηση του αυθαιρέτου δεν θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια της κατασκευής και
δ) η διατήρηση του αυθαιρέτου δεν αποβαίνει σε βάρος της πόλης,[2]
ως τοιαύτης νοουμένης όχι μόνον όλης της πόλης, αλλά και ορισμένης περιοχής ή
και μικρού τμήματος αυτής ή και όμορης οικοδομής.[3]
Δέχθηκε περαιτέρω το Δικαστήριο ότι η κατεδάφιση αυθαίρετης
κατασκευής σε οικοδομή, η οποία ανήκει σε περισσότερους από κοινού,[4]
εμπίπτει στην έννοια του «επικείμενου κινδύνου» κατά την έννοια του άρθρου 788
ΑΚ και συνεπώς, σε περίπτωση διαφωνίας των συγκυρίων όσον αφορά την εξαίρεσή
της από την κατεδάφιση, η σχετική αίτηση, ως κατάλληλο «μέτρο συντήρησης» κατά
την έννοια της ίδιας διατάξεως, μπορεί να υποβληθεί από οποιονδήποτε συγκύριο,
ο οποίος άλλωστε ευθύνεται εις ολόκληρον για την καταβολή των σχετικών
προστίμων, σύμφωνα με το άρθρο 17 παρ. 4 του ν. 1337/1983, κατ΄ απόκλιση από
την αρχή της «συλλογικής διοικήσεως» που αποτελεί τον κανόνα στην κοινωνία δικαιώματος
κατ΄ ιδανικά μέρη.[5]
[1]
Βλ. ΣτΕ 1376/2016 σε: περιοδικό «Περιβάλλον & Δίκαιο» τ. 3/2016, εκδ.
Νομική Βιβλιοθήκη (www.nbonline.gr/journal).
Με την υπό κρίση έφεση ο εκκαλών, συγκύριος οικοδομής εντός του εγκεκριμένου
ρυμοτομικού σχεδίου της Λάρισας, ζητούσε την εξαφάνιση της αποφάσεως 381/2005
του Διοικητικού Εφετείου Λάρισας, με την οποία είχε απορριφθεί αίτηση ακυρώσεως
αυτού κατά: α) της ένδικης από 5.6.2001 αποφάσεως του Νομάρχη Λάρισας, με την
οποία είχε εξαιρεθεί από την κατεδάφιση, κατόπιν αιτήσεως των λοιπών συγκυρίων
της οικοδομής, αυθαίρετο τμήμα της, κατασκευασθέν καθ΄ υπέρβαση της από
13.10.1989 σχετικής οικοδομικής αδείας του Τμήματος Πολεοδομίας του Δήμου
Λάρισας, β) της ως άνω από 13.10.1989 οικοδομικής αδείας, γ) της αρνήσεως του
Δήμου Λάρισας να ανακαλέσει την οικοδομική αυτή άδεια και δ) της από 16.5.2001
αποφάσεως του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Πολεοδομίας του Δήμου Λάρισας περί
επιβολής προστίμου ανέγερσης και διατήρησης του ως άνω αυθαίρετου τμήματος
οικοδομής. Η υπόθεση αφορούσε το νομοθετικό πλαισιο των διατάξεων των άρθρων: 9
(§ 8) ν. 1512/1985 (Α΄ 4, όπως τροπ. με το άρθρο 23 § 6 περ. γ΄ ν. 2300/1995,
Α΄ 69), 17 (§§ 2, 4) ν. 1337/1983 (Α΄ 33), 123 (§§ 3-4) νδ 8/1973 (ΓΟΚ/1973 -
Α΄ 124), 1-3 ν. 3741/1929 (Ιδιοκτησία κατ΄ ορόφους - Α΄ 4), 785, 788-789, 1113
ΑΚ (πδ/γμα 456/1984 - Α΄ 164).
[2]
Βλ. ΣτΕ 564/2005, 3678, 2566/1999, 215/1996 κ.ά.
[3]
ΣτΕ 4459/1984, πρβλ. ΣτΕ Ολ 2583/1975.
[4]
Βλ. σχετ. άρθρα 1 (§ 1), 2 (§§ 1 και 3) και 3 (§§ 1-2) ν. 3741/1929 «Περί της
ιδιοκτησίας κατ΄ ορόφους» (Α΄ 4) (ο οποίος διατηρήθηκε σε ισχύ και μετά την
εισαγωγή του ΑΚ δυνάμει του άρθρου 54 ΕισΝΑΚ) καθώς και τα άρθρα 785, 788-789
και 1113 ΑΚ.
[5]
Πρβλ. ΣτΕ Ολ 250/1965, 2413/1997 (7μ., σκ. 10), ΑΠ 1160/2010.
Σχόλια