Κανένα δικαίωμα στη λήθη για τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που περιέχονται στο μητρώο εταιρειών (ΔΕΕ)

Απόφαση του ΔΕΕ στην υπόθεση C-398/15 Camera di Commercio, Industria, Artigianato e Agricoltura di Lecce κατά Salvatore Manni: Το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν υφίσταται κανένα δικαίωμα στη λήθη για τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που

περιέχονται στο μητρώο εταιρειών. Ωστόσο, όταν έχει παρέλθει ένα αρκούντως μεγάλο χρονικό διάστημα μετά τη λύση της οικείας εταιρείας, τα κράτη μέλη μπορούν να προβλέπουν, σε όλως εξαιρετικές περιπτώσεις, περιορισμένη πρόσβαση των τρίτων στα δεδομένα αυτά.

Το 2007 ο Salvatore Manni, διαχειριστής εταιρίας στην οποία είχε ανατεθεί έργο ανεγέρσεως τουριστικού συγκροτήματος στην Ιταλία, στράφηκε δικαστικώς κατά του εμπορικού επιμελητηρίου της πόλεως Lecce. Κατ’ αυτόν, τα ακίνητα του εν λόγω συγκροτήματος δεν εύρισκαν αγοραστές επειδή προέκυπτε από το μητρώο εταιριών ότι ο ίδιος ήταν ο διαχειριστής μιας άλλης εταιρίας που είχε κηρυχθεί σε πτώχευση το 1992 και που είχε εκκαθαριστεί το 2005. Το Tribunale di Lecce (πρωτοδικείο του Lecce, Ιταλία) διέταξε το εμπορικό επιμελητήριο του Lecce να ανωνυμοποιήσει τα προσωπικά δεδομένα που συνδέουν τον S. Manni με την πτώχευση της πρώτης εταιρίας και το υποχρέωσε να αποκαταστήσει τη ζημία που προκλήθηκε με τον τρόπο αυτό σε βάρος του S. Manni.

Επιληφθέν αιτήσεως αναιρέσεως ασκηθείσας από το εμπορικό επιμελητήριο του Lecce κατά της εν λόγω αποφάσεως, το Corte suprema di cassazione (Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο, Ιταλία) υπέβαλε στο Δικαστήριο διάφορα σχετικά προδικαστικά ερωτήματα. Το δικαστήριο αυτό ερωτά αν αντιβαίνει προς την οδηγία περί προστασίας των δεδομένων των φυσικών προσώπων[1] όπως και προς την οδηγία περί δημοσιότητας των πράξεων των εταιριών[2] η δυνατότητα κάθε προσώπου να έχει πρόσβαση, χωρίς χρονικό περιορισμό, στα δεδομένα που αφορούν τα φυσικά πρόσωπα τα οποία περιλαμβάνονται στο μητρώο εταιριών.

Με την απόφασή του το Δικαστήριο σημειώνει καταρχάς ότι η δημοσιότητα των μητρώων των εταιριών αποσκοπεί στην εξασφάλιση της ασφαλείας δικαίου στις σχέσεις μεταξύ των εταιριών και των τρίτων, καθώς και στην προστασία ιδίως των συμφερόντων των τρίτων σε σχέση με τις μετοχικές εταιρίες και τις εταιρίες περιορισμένης ευθύνης, δεδομένου ότι αυτές παρέχουν ως εγγύηση έναντι των τρίτων μόνον την εταιρική τους περιουσία. Το Δικαστήριο διαπιστώνει επιπλέον ότι ζητήματα για τα οποία είναι αναγκαία η γνώση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, περιλαμβανομένων στο μητρώο εταιριών, μπορούν να ανακύψουν ακόμη και πολλά έτη μετά τη λύση μιας εταιρίας.

Πράγματι, λαμβανομένης υπόψη 1) της ποικιλομορφίας των δικαιωμάτων και των νομικών σχέσεων που μπορούν να αφορούν μια εταιρία στην οποία εμπλέκονται πρόσωπα από διάφορα κράτη μέλη (τούτο δε ακόμα και μετά τη λύση της) και 2) των σημαντικών αποκλίσεων μεταξύ των προθεσμιών παραγραφής που προβλέπονται από τα διάφορα εθνικά δίκαια, είναι αδύνατο να προσδιοριστεί ένα ενιαίο χρονικό διάστημα μετά το οποίο να μην απαιτείται πλέον η καταχώριση των εν λόγω δεδομένων στο μητρώο και η δημοσιότητά τους.Υπό τις συνθήκες αυτές, τα κράτη μέλη δεν μπορούν να εγγυώνται στα φυσικά πρόσωπα των οποίων τα δεδομένα καταχωρίζονται στο μητρώο εταιριών το δικαίωμα για διαγραφή, ορισμένο χρόνο μετά τη λύση μιας εταιρίας, των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που τα αφορούν.

Το Δικαστήριο κρίνει ότι η ως άνω επέμβαση στα θεμελιώδη δικαιώματα των εμπλεκομένων (ιδίως το δικαίωμα σεβασμού του ιδιωτικού βίου, καθώς και το δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, που διασφαλίζονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης) δεν είναι αντίθετη προς την αρχή της αναλογικότητας, καθόσον 1) μόνον περιορισμένος αριθμός δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα καταχωρίζεται στο μητρώο εταιριών και 2) δικαιολογείται τα φυσικά πρόσωπα που αποφασίζουν να ασκήσουν οικονομική δραστηριότητα μέσω μετοχικής εταιρίας ή εταιρίας περιορισμένης ευθύνης και που παρέχουν ως εγγύηση έναντι των τρίτων μόνον την εταιρική περιουσία της εταιρίας αυτής να υποχρεώνονται να δημοσιοποιούν τα στοιχεία της ταυτότητάς τους και τις αρμοδιότητές τους στο πλαίσιο της εν λόγω εταιρίας.

Εντούτοις, το Δικαστήριο δεν αποκλείει ότι, σε ειδικές περιπτώσεις, όταν έχει παρέλθει ένα αρκούντως μακρύ χρονικό διάστημα από τη λύση της εταιρίας, επιτακτικοί και θεμιτοί λόγοι συνδεόμενοι με τη συγκεκριμένη περίπτωση του ενδιαφερομένου μπορούν να δικαιολογούν, όλως εξαιρετικώς, να περιορίζεται η πρόσβαση στα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που τον αφορούν εκ μέρους τρίτων που δικαιολογούν ειδικό συμφέρον να λάβουν γνώση των δεδομένων αυτών. Ένας τέτοιος περιορισμός προσβάσεως στα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα πρέπει να προκύπτει από εκτίμηση κατά περίπτωση. Εναπόκειται σε κάθε κράτος μέλος να αποφασίσει αν επιθυμεί στην έννομη τάξη του έναν τέτοιο περιορισμό της προσβάσεως αυτής. (curia.europa.eu). Δείτε το κείμενο της απόφασης εδώ

---------------------------------------------------------

1] Οδηγία 95/46/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Οκτωβρίου 1995, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών (ΕΕ 1995, L 281, σ. 31).

[2] Πρώτη οδηγία 68/151/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 9ης Μαρτίου 1968, περί συντονισμού των εγγυήσεων που απαιτούνται στα κράτη μέλη εκ μέρους των εταιριών, κατά την έννοια του άρθρου 58, δεύτερη παράγραφος, της Συνθήκης, για την προστασία των συμφερόντων των εταίρων και των τρίτων με σκοπό να καταστούν οι εγγυήσεις αυτές ισοδύναμες (ΕΕ ειδ. έκδ. 06/001, σ. 80), όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2003/58/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Ιουλίου 2003 (ΕΕ 2003, L 221, σ. 13).