Κατάσχεση εις χείρας τρίτου: Αγωγή αποζημίωσης του κατασχόντος λόγω παράλειψης δήλωσης του τρίτου

Άρειος Πάγος αρ. απόφασης 448/2016: «Στην περίπτωση κατασχέσεως στα χέρια τρίτου, σύμφωνα με το άρθρο 985 παρ. 1,3 Κ.Πολ.Δ. "Μέσα σε οκτώ ημέρες αφότου του επιδοθεί το κατασχετήριο, ο τρίτος οφείλει να δηλώσει αν υπάρχει η απαίτηση που κατασχέθηκε, αν έχει στα χέρια του το κατασχεμένο πράγμα και αν επιβλήθηκε στα χέρια του άλλη κατάσχεση και συνάμα να αναφέρει ποιος την επέβαλε και για ποιο ποσό. Η παράλειψη της δήλωσης εξομοιώνεται με αρνητική δήλωση. Αν η δήλωση παραλειφθεί ή είναι ανακριβής, ο τρίτος ευθύνεται να αποζημιώσει αυτόν που επέβαλε την κατάσχεση".

Τέλος, κατά τη διάταξη του επόμενου άρθρου 986 "μέσα σε τριάντα ημέρες από τη δήλωση του άρθρου 985, όποιος επέβαλε κατάσχεση έχει δικαίωμα να την ανακόψει ... Με την ανακοπή μπορεί να ζητηθεί και αποζημίωση κατά το άρθρο 985 παρ. 3".

Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει, ότι η υποχρέωση του τρίτου για αποζημίωση ορίζεται μόνον έναντι του επισπεύδοντος δανειστή και επιδιώκεται η αποζημίωση με αυτοτελή αγωγή, στην οποία εφαρμόζονται οι κοινές δικονομικές διατάξεις. Η αγωγή αυτή δεν ανοίγει δίκη περί την εκτέλεση, καθόσον δεν προσβάλλει πράξη της εκτελεστικής διαδικασίας. Η ευθύνη του τρίτου για αποζημίωση απορρέει από μόνο το γεγονός, ότι παρέλειψε να υποβάλλει την δήλωση του άρθρου 985 παρ. 1 Κ.Πολ.Δ δημιουργείται δε η υποχρέωσή του με μόνη την επιβολή της κατασχέσεως στα χέρια του, ανεξάρτητα αν υπάρχει η κατασχεμένη οφειλή.

Εξάλλου η άσκηση αγωγής προς αποζημίωση, δεν προϋποθέτει προηγούμενη άσκηση ανακοπής του κατασχόντος κατ' άρθρο 986 ΚΠολΔ. Η ερμηνεία αυτή θεμελιώνεται στο ότι, κατά το σύστημα του ΚΠολΔ η ανακοπή του άρθρου 986 και η αγωγή αποζημιώσεως του άρθρου 985 παρ. 3 συνιστούν δύο ανεξάρτητα και διαφορετικά ένδικα βοηθήματα τόσο ως προς το σκοπό τους όσο και ως προς τα αποτελέσματά τους. Το δικαίωμα αποζημιώσεως δίνεται στον κατασχόντα, ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή ανυπαρξία της οφειλής.

Έτσι, η κατά πλάσμα του νόμου αρνητική δήλωση του τρίτου, προς την οποία εξομοιώνεται η παράλειψή του να δηλώσει αν οφείλει ή όχι την κατασχεθείσα απαίτηση, δεν έχει άλλες συνέπειες, εκτός από την υποχρέωση αυτού να αποκαταστήσει τη ζημία που προκάλεσε στον κατασχόντα, χωρίς ο τελευταίος να είναι υποχρεωμένος να ασκήσει προηγουμένως και εμπροθέσμως την ανακοπή του άρθρου 986.

Εάν δε μια τέτοια πλασματική άρνηση δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια και παρά ταύτα οριστικοποιηθεί, χωρίς να προσβληθεί με την ανακοπή του άρθρου 986, επέρχεται μεν έκπτωση του κατασχόντος από το δικαίωμα να αμφισβητήσει την ειλικρίνειά της, το εντεύθεν όμως συναγόμενο νομικό πλάσμα δεν λειτουργεί και ως λόγος απαλλαγής του τρίτου από την υποχρέωση του να καταβάλει την απαίτηση στον καθού η κατάσχεση οφειλέτη, την οποία ουδόλως επηρεάζει.

Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση, το ως εφετείο δικάσαν Μονομελές Πρωτοδικείο Σπάρτης, κατ' αποδοχή της εφέσεως της αναιρεσίβλητης, εξαφάνισε την πρωτόδικη απόφαση του Ειρηνοδικείου Σπάρτης και απέρριψε την εκ του άρθρου 985 παρ. 3 ΚΠολΔ αγωγή αποζημιώσεως της αναιρεσείουσας, με την οποία η τελευταία επικαλούμενη αφ' ενός μεν παράλειψη της αναιρεσίβλητης τράπεζας, στα χέρια της οποίας ως τρίτης είχε επιβάλλει νομίμως κατάσχεση, ως έχουσα εκτελεστό τίτλο κατά της οφειλέτιδάς της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία ..., να υποβάλει εντός της προβλεπόμενης από το νόμο προθεσμίας τη δήλωση του άρθρου 985 ΚΠολΔ και αφ' ετέρου παραπλανητική συμπεριφορά των αρμοδίων υπαλλήλων της που την απέτρεψαν να ασκήσει εμπροθέσμως ανακοπή κατά της αρνητικής κατά πλάσμα δηλώσεως, ζήτησε την καταψήφιση της αναιρεσίβλητης στην καταβολή ισόποσης με το κατασχεθέν ποσό αποζημίωσης και χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης.

Ειδικότερα το δικαστήριο της ουσίας απέρριψε ως απαράδεκτη την ένδικη αγωγή με την ακόλουθη αιτιολογία: Εν προκειμένω, όπως εξάλλου συνομολογείται και από την ενάγουσα και ήδη εφεσίβλητη, (ήδη αναιρεσείουσα) η τελευταία δεν προέβη σε άσκηση σχετικής ανακοπής, παρά την πάροδο του οκταημέρου από τις 2.9.2011, οπότε κοινοποιήθηκε το κατασχετήριο...και την παράλειψη υποβολής της δήλωσης τρίτου, παρελθούσης άπρακτης της προθεσμίας των τριάντα (30) ημερών που αναφέρει ο νόμος ... Επομένως, η υπό κρίση αγωγή, η οποία αποτελεί αυτοτελή αγωγή αποζημιώσεως λόγω παράλειψης υποβολής της δήλωσης τρίτου, είναι απαράδεκτη, ... καθώς η απώλεια της προθεσμίας για άσκηση ανακοπής, έχει ως αποτέλεσμα την έκπτωση της ενάγουσας και ήδη εφεσίβλητης, από το δικαίωμα να αμφισβητήσει την ειλικρίνεια της δήλωσης (καθώς η παράλειψη ισοδυναμεί με αρνητική δήλωση) και να απαιτήσει αποζημίωση. Εξάλλου, ναι μεν η παράλειψη υποβολής δήλωσης γεννά δικαίωμα αποζημίωσης ..., η οποία μπορεί να ζητηθεί και με αυτοτελή αγωγή, χωρίς να είναι προϋπόθεση να έχει προηγηθεί η άσκηση της σχετικής ανακοπής ή να σωρεύεται υποχρεωτικά με αυτήν...
Πλην όμως εάν έχει ήδη απολεσθεί η προθεσμία άσκησης της σχετικής ανακοπής, επέρχεται έκπτωση από το δικαίωμα αποζημιώσεως. Διαφορετικά και συνεπώς εσφαλμένα έκρινε το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, το οποίο απέρριψε την ένσταση απαραδέκτου που προέβαλε η εναγομένη και ήδη εκκαλούσα, θεωρώντας ότι εφόσον δεν είναι προϋπόθεση η άσκηση της ανακοπής για την άσκηση αγωγής αποζημίωσης, παραδεκτώς ασκείται αυτή αυτοτελώς ακόμη και μετά την απώλεια της προθεσμίας της ανακοπής...".

Με αυτά που δέχθηκε και έτσι που έκρινε το δικαστήριο της ουσίας παραβίασε, σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στη μείζονα σκέψη, με εσφαλμένη μη εφαρμογή τις εφαρμοστέες εν προκειμένω ουσιαστικού δικαίου διατάξεις των άρθρων 985 παρ. 3 ΚΠολΔ και 914, 932 ΑΚ και ο σχετικός μοναδικός λόγος της αιτήσεως αναιρέσεως με τον οποίο αποδίδεται στην προσβαλλόμενη απόφαση από το άρθρο 560 αριθμ. 1 ΚΠολΔ πλημμέλεια της παραβίασης των ως άνω διατάξεων είναι βάσιμος.

Επομένως, πρέπει να γίνει δεκτός ο αναιρετικός αυτός λόγος, να αναιρεθεί η προσβαλλομένη απόφαση και να παραπεμφθεί η υπόθεση προς περαιτέρω εκδίκαση στο Μονομελές Πρωτοδικείο Σπάρτης…» (areiospagos.gr)