Νομοσχέδιο για τη Δικαιοσύνη: Τί αλλάζει στο τεκμήριο αθωότητας, στην Ποινική Δικονομία, στη Νομική Βοήθεια και στον Κώδικα Δικηγόρων

Κατατέθηκε στη Βουλή το Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης, στο οποίο περιέχονται διατάξεις προσαρμογής του εθνικού δικαίου στην ευρωπαϊκή νομοθεσία καθώς και ρυθμίσεις που αφορούν τη λειτουργία της Δικαιοσύνης και του σωφρονιστικού συστήματος.

Ειδικότερα, με την κύρωση του Πρωτοκόλλου 16 της ΕΣΔΑ διευρύνεται η γνωμοδοτική αρμοδιότητα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) και με την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2016/343 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου  της 9ης  Μαρτίου 2016, ενισχύεται το τεκμήριο αθωότητας. Μεταξύ άλλων προβλέπεται το δικαίωμά του υπόπτου ή κατηγορουμένου να ασκήσει αγωγή αποζημίωσης προς αποκατάσταση της βλάβης την οποία υπέστη εξαιτίας της προσβολής του τεκμηρίου αθωότητάς του από δηλώσεις δημόσιων αξιωματούχων σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας πριν την έκδοση απόφασης σε πρώτο ή δεύτερο βαθμό, οι οποίες αναφέρονται κατά τρόπο άμεσο στην εκκρεμή ποινική διαδικασία και είτε παροτρύνουν το κοινό να πιστέψει στην ενοχή του είτε προβαίνουν σε εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών με την οποία προδικάζουν τη δικαστική κρίση της υπόθεσης.

Επίσης, προστίθεται νέο άρθρο 177Α τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, με το οποίο οι δικαστές και οι εισαγγελείς εξετάζουν αυτεπαγγέλτως όλα τα αποδεικτικά μέσα, που θεμελιώνουν την ενοχή ή κατατείνουν στην αθωότητα του κατηγορουμένου, καθώς και κάθε στοιχείο που αφορά την προσωπικότητά του και επηρεάζει την επιμέτρηση της ποινής. Ο κατηγορούμενος δεν είναι υποχρεωμένος να προσκομίσει αποδεικτικά στοιχεία για τα πραγματικά περιστατικά που επικαλείται υπέρ του. Οι δικαστές και εισαγγελείς είναι υποχρεωμένοι να ερευνούν με επιμέλεια κάθε στοιχείο ή αποδεικτικό μέσο που επικαλέστηκε υπέρ αυτού ο κατηγορούμενος, αν αυτό είναι χρήσιμο για να εξακριβωθεί η αλήθεια. Οποιαδήποτε αμφιβολία περί της ενοχής είναι προς όφελος του κατηγορουμένου ή του υπόπτου.

Περαιτέρω προστίθεται νέο άρθρο 103Α στον ΚΠΔ για το δικαίωμα σιωπής και μη αυτοενοχοποίησης του υπόπτου ή κατηγορουμένου.

Με το άρθρο 33 του ν/σ τροποποιείται το άρθρο 417 του ΚΠΔ (Άμεση παραπομπή του κατηγορουμένου στο ακροατήριο) ως εξής: "Στο άρθρο 417 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (π.δ. 258/1986, Α’ 121), προστίθεται δεύτερο εδάφιο ως εξής: "Στην περίπτωση των εγκλημάτων των άρθρων 361, 362 και 363 του Ποινικού Κώδικα δεν ακολουθείται  η διαδικασία των επόμενων άρθρων, εκτός αν συντρέχουν ιδιαίτερα σοβαροί λόγοι".

Με το νομοσχέδιο του Υπ.Δικαιοσύνης, καθιερώνονται επίσης διατάξεις σχετικές με τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, τις αρμοδιότητες του Έλληνα Ευρωπαίου Εισαγγελέα, τη διαδικασία και τα προσόντα  επιλογής των υποψηφίων και τις αρμοδιότητες των Ευρωπαίων εντεταλμένων Εισαγγελέων.

Περαιτέρω, στο Σχέδιο Νόμου περιλαμβάνονται ρυθμίσεις που αφορούν στην ενίσχυση της λειτουργίας του Γραφείου Εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος και του Εισαγγελέα Εγκλημάτων Διαφθοράς, τη διασφάλιση της διοικητικής αυτοτέλειας των δικηγορικών συλλόγων, τη διεύρυνση της νομικής βοήθειας και την πρόβλεψη πρόσθετης αποζημίωσης για δίκες μακράς διάρκειας καθώς και την αλλαγή του συστήματος καταβολής ΦΠΑ για την παροχή νομικής βοήθειας. Επίσης τροποποιείται η διαδικασία καταβολής εξόδων σχετικά με τις δίκες σε μεταβατικές έδρες.
Eιδικότερα, αναφορικά με τον Κώδικα Δικηγόρων, το άρθρο 30 του ν/σ προβλέπει ότι τα γραμμάτια προκαταβολής εισφορών και ενσήμων θα επιβαρύνονται με πάγιο ποσό ύψους 0,50 ευρώ ανά γραμμάτιο για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών, συμπεριλαμβανομένων των εξόδων συντήρησης, του Πληροφοριακού Συστήματος «Αλληλεπεδραστικές Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες Προδικασίας - Οn line Εξυπηρέτηση Δικηγόρων, Δικαστών και Πολιτών» (portal.olomeleia.gr). 

Τέλος, στο Σχέδιο Νόμου περιλαμβάνονται η επέκταση του μέτρου του ευεργετικού υπολογισμού των εργαζομένων σε περισσότερες μονάδες Αγροτικών Καταστημάτων Κράτησης, ενώ παράλληλα ρυθμίζονται η λειτουργία των ιατροδικαστικών υπηρεσιών και η ασφαλιστική κάλυψη έναντι κινδύνου ατυχήματος σε όσους παρέχουν κοινωφελή εργασία. 

Δείτε το Νομοσχέδιο εδώ

Δείτε την Αιτιολογική Έκθεση εδώ