Νόμος και Αισθητική

Κώστας Δουζίνας «Νόμος και αισθητική»: Η σχέση νόμου και αισθητικής είναι προφανής και μόνιμη παρ' ότι ο κυρίαρχος θετικισμός της νομικής επιστήμης την έχει αποσιωπήσει. Η επιτυχία του νόμου και η αξιοπιστία του δικαίου εξαρτώνται, από την αρχαία Ελλάδα μέχρι και σήμερα, και από την αισθητική του διάσταση... Αυτή η αισθητική διάσταση του νόμου είναι εμφανής στις πηγές του δικαίου από τον Όμηρο ως τον μεσαιωνικό Καπελάνο.

Όλοι οι μεγάλοι φιλόσοφοι, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης, ο Θωμάς Ακινάτης, ο Kant, ο Hegel αλλά και ο Marx, ο Durkhein και ο Weber είχαν μελετήσει το δίκαιο και μπορούν να χαρακτηριστούν φιλόσοφοι του νόμου. Παράλληλα, σε όλη την κλασική φιλοσοφία, ένας νόμος χωρίς δικαιοσύνη αντιμετωπίζεται ως νεκρό γράμμα, ως σώμα χωρίς ψυχή. Όμως όταν οι διάφορες επιστήμες αυτονομήθηκαν και αποχωρίστηκαν από την μελέτη του δικαίου, η φιλοσοφία του δικαίου απαρνήθηκε την σχέση της με την ηθική και την αισθητική και μεταβλήθηκε σε στείρα ανάλυση κανόνων. Έκτοτε η επιστήμη του δικαίου έχασε την δεσπόζουσα θέση της στην φιλοσοφία και τις ανθρωπιστικές σπουδές και έγινε απλή μελέτη της μηχανικής της εξουσίας.
Υπάρχει νόμος χωρίς επιθυμία; Ο Αριστοτέλης υποστηρίζει στα "Πολιτικά", ότι ο νόμος είναι σκέψη χωρίς επιθυμία. Ο Kant επαναλαμβάνει στη νεωτερικότητα ότι η υπακοή στον νόμο είναι απόλυτη και δεν πρέπει να περνάει μέσα από ανάγκες και επιθυμίες, υπολογισμούς και πάθη. Αλλά πίσω από αυτές τις κυρίαρχες απόψεις επιβιώνει μία άλλη παράδοση για την οποία ο Νόμος έχει ιστορία, φύλο, ερωτισμό και επιθυμία. Ο πίνακας του Klimt "Jurisprudence" ανήκει σ' αυτήν την άλλη "αιρετική" παράδοση η οποία αρνείται τον διαχωρισμό του λόγου σε καθαρό, πρακτικό και αισθητικό. Μία σύντομη ανάλυση του έργου αυτού δείχνει ότι ο νόμος της τέχνης εξηγεί με τον καλύτερο τρόπο την τέχνη του νόμου.  (επιμέλεια: Κατερίνα Σχινά, μετάφραση: Χριστίνα Ξανθοπούλου, Εκδόσεις Παπαζήση, 2005)