Πρόσφατη απόφαση του Αρείου Πάγου (αρ.789/2019,
Α2 Πολιτικό Τμήμα) έκρινε όσον αφορά στη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος της δυσφήμισης,
ότι στην έννοια του τρίτου, περιλαμβάνεται οποιοδήποτε (πλην του δράστη και του
παθόντος) φυσικό πρόσωπο ή αρχή, όπως ο γραμματέας, ο δικαστικός επιμελητής, οι
δικαστές, οι εισαγγελείς κλπ, που έλαβαν γνώση του δυσφημιστικού ισχυρισμού ή
της διαδόσεως , σε αντίθεση με άλλες αποφάσεις του ίδιου δικαστηρίου (βλ. ΑΠ 487/19: Τα δικαστικά πρόσωπα δεν είναι "τρίτοι" για τη στοιχειοθέτηση τουαδικήματος της συκοφαντικής δυσφήμισης)
Αναφέρει χαρακτηριστικά η απόφαση: «Για τη
στοιχειοθέτηση της υποκειμενικής υπόστασης του εγκλήματος της δυσφήμησης
απαιτείται γνώση του δράστη, ότι το ισχυριζόμενο ή διαδιδόμενο απ' αυτόν
ενώπιον τρίτου γεγονός είναι κατάλληλο να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη άλλου
και θέληση του ίδιου να ισχυρισθεί ή να διαδώσει ενώπιον τρίτου το βλαπτικό για
άλλον γεγονός, ενώ για τη στοιχειοθέτηση της υποκειμενικής υπόστασης του
εγκλήματος της συκοφαντικής δυσφήμησης απαιτείται επιπλέον και γνώση του δράστη
ότι το γεγονός είναι ψευδές. Έτσι, σε περίπτωση που ο δράστης δεν γνώριζε το
ψευδές του γεγονότος που ισχυρίσθηκε ή διέδωσε ή είχε αμφιβολίες γι' αυτό, δεν
στοιχειοθετείται μεν το έγκλημα της συκοφαντικής δυσφήμησης σε βάρος άλλου,
παραμένει όμως ως έγκλημα η απλή δυσφήμηση, που προσβάλλει επίσης την
προσωπικότητα του άλλου σε βαθμό μη ανεκτό από την έννομη τάξη. Περαιτέρω, στην
έννοια του τρίτου, κατά τις ανωτέρω διατάξεις, περιλαμβάνεται οποιοδήποτε (πλην
του δράστη και του παθόντος) φυσικό πρόσωπο ή αρχή, όπως ο γραμματέας, ο
δικαστικός επιμελητής, οι δικαστές, οι εισαγγελείς κλπ, που έλαβαν γνώση του
δυσφημιστικού ισχυρισμού ή της διαδόσεως (ΠΟΙΝ ΑΠ 1777/2017, ΑΠ 1264/2016, ΑΠ
611/2015). Αντίθετη εκδοχή, κατά την οποία, όταν η ανακοίνωση του δυσφημιστικού
γεγονότος γίνεται με το περιεχόμενο δικογράφου ενώπιον του δικαστή και του
γραμματέα του δικαστηρίου και γενικά ενώπιον προσώπων, τα οποία είναι θεσμικά
αρμόδια, ήτοι ειδικώς, συνταγματικώς και δικονομικώς εξουσιοδοτημένα, να
εξετάζουν τέτοια δικόγραφα και να λαμβάνουν γνώση υποχρεωτικά του περιεχομένου
τους, δεν στοιχειοθετείται το αδίκημα της συκοφαντικής ή απλής δυσφήμησης,
καθόσον τα πρόσωπα αυτά δεν περιλαμβάνονται στην έννοια του τρίτου, δεν
δικαιολογείται ούτε από τη γραμματική διατύπωση των άρθρων 362-362 ΠΚ, αφού,
κατά το νόημα της λέξεως, "τρίτος" είναι οποιοσδήποτε που δεν μετέχει
στη σχέση που υπάρχει μεταξύ δύο προσώπων και, συνεπώς, αυτή καταλαμβάνει
αναμφισβήτητα και τα ανωτέρω αναφερόμενα δικαστικά πρόσωπα, αλλά ούτε από την
τελολογική ερμηνεία των εν λόγω διατάξεων, σκοπός των οποίων είναι η προστασία
του έννομου αγαθού της τιμής και υπόληψης του προσώπου, το οποίο είναι μέλος
μιας οργανωμένης κοινωνίας, από την εξωτερίκευση εκδηλώσεων αμφισβήτησης του
ανωτέρω έννομου αγαθού που περιέρχονται στην αντίληψη άλλου προσώπου, το οποίο
μπορεί να σχηματίσει αρνητική αντίληψη για την προσωπικότητα εκείνου που αφορά
το δυσφημιστικό γεγονός. Μόνο το γεγονός ότι τα δικαστικά πρόσωπα, κατά την
εκτέλεση των καθηκόντων τους, έχουν αυστηρά προκαθορισμένους ρόλους, δεν
εκφράζουν την προσωπική τους άποψη, δεν δικαιούνται να προβαίνουν σε σχολιασμό
όσων εκτίθενται στο πλαίσιο της οικείας διαδικασίας και εκφέρουν την κρίση τους
εντός του πλαισίου των καθηκόντων τους, αποκλειστικά, προς διευθέτηση της
εννόμου σχέσεως που αφορά τα διάδικα μέρη, χωρίς να την ανακοινώνουν σε άλλους,
δεν δικαιολογεί τη συσταλτική ερμηνεία του όρου "τρίτος", αφού και ο
δικαστικός λειτουργός δεν παύει ως άνθρωπος να γίνεται κοινωνός μιας δυσμενούς
παραστάσεως για το πρόσωπο που αφορούν οι ισχυρισμοί, χωρίς μάλιστα να έχει
πάντοτε τη δυνατότητα να ερευνήσει την ουσιαστική βασιμότητα αυτών είτε για
λόγους τυπικούς (όπως π.χ. σε περίπτωση παραγραφής, εκπρόθεσμης υποβολής της
έγκλησης κλπ), είτε διότι περιορίζεται δικονομικά από το αντικείμενο της
έρευνάς του, όπως συμβαίνει, όταν στο απευθυνόμενο σε αυτόν δικόγραφο
περιλαμβάνονται, πέραν του ερευνώμενου αντικειμένου, και άσχετοι προς αυτό,
δυσφημιστικοί για τον αντίδικο, ισχυρισμοί, οπότε ο θεσμικός ρόλος των
δικαστικών προσώπων δεν αποτρέπει ουσιαστικά τον κίνδυνο διασυρμού του φορέα
του προστατευόμενου έννομου αγαθού. Δεν αποκλείεται δε ο δράστης, ο δόλος του
οποίου δεν χρειάζεται να οριοθετεί και να προσδιορίζει επακριβώς τους τρίτους
ενώπιον των οποίων επιδιώκει να συκοφαντήσει κάποιον, να αποβλέπει στην
πραγματικότητα στο διασυρμό του συγκεκριμένου ατόμου με δυσφημιστικά γεγονότα,
μέσω του θεσμικού ρόλου των δικαστικών λειτουργών και με πρόσχημα την επίκληση
του συνταγματικώς κατοχυρωμένου δικαιώματος προσφυγής στη δικαιοσύνη». Δείτε ολόκληρη την απόφαση εδώ
Σχόλια