Θάνατος 11χρονου μαθητή από αδέσποτη σφαίρα στο σχολείο: Αστική ευθύνη του Δημοσίου για παραλείψεις της Αστυνομίας (ΔΠρΑθ)

ΔΠρΑθ 1465/2020 ( 25ο Τμήμα): Αστική Ευθύνη του Δημοσίου από την παράλειψη λήψης, δια των αστυνομικών οργάνων του, των προσηκόντων μέτρων προστασίας της ανθρώπινης ζωής. Θάνατος 11χρονου μαθητή από αδέσποτη σφαίρα στο προαύλιο του σχολείου του κατά τη διάρκεια σχολικής εκδήλωσης.

Τα πραγματικά περιστατικά της ένδικης διαφοράς αφορούν τον θανάσιμο τραυματισμό 11χρονου μαθητή από αδέσποτη σφαίρα, στο προαύλιο του Δημοτικού Σχολείου του, κατά τη διάρκεια σχολικής εκδήλωσης, τον Ιούνιο του 2017.

Έλλειψη παθητικής νομιμοποίησης των εναγόμενων οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς δεν προβλέπεται αρμοδιότητα των Περιφερειών επί του τομέα της αστυνόμευσης των εντός της χωρικής αρμοδιότητάς τους περιοχών, ενώ η αρμοδιότητα των Δήμων περιορίζεται στη φύλαξη και συντήρηση των υλικοτεχνικών υποδομών των σχολείων και όχι του ανθρώπινου δυναμικού τους. 

Οι ενάγοντες (συγγενείς του αποβιώσαντος μαθητή), προσκόμισαν πλήθος, προγενέστερων του ένδικου συμβάντος, διαβημάτων από φορείς (κυρίως τοπικούς συλλόγους κατοίκων αλλά και από το Συνδικάτο εργαζομένων του ΟΑΣΑ) και σχολεία της περιοχής, προς τις αστυνομικές αρχές, με αίτημα την αντιμετώπιση της εγκληματικότητας, και ειδικότερα του φαινομένου των άσκοπων πυροβολισμών, αλλά και την φύλαξη των σχολείων, καθώς και επίσημα στοιχεία της αστυνομίας με καταγεγραμμένα εκατοντάδες περιστατικά παράνομης οπλοκατοχής και οπλοχρησίας στην επίμαχη περιοχή, μεταξύ των οποίων ο τραυματισμός κι άλλης ανήλικης από βολίδα πυροβόλου όπλου στον προαύλιο χώρο Νηπιαγωγείου του ίδιου Δήμου. Ισχυρισμοί για διαχρονικά πλημμελή αστυνόμευση της ευρύτερης περιοχής, όπου βρίσκεται το ως άνω σχολείο.

Το Δημόσιο προσκόμισε τα ειδικά επιχειρησιακά σχέδια που είχε εκπονήσει από το 2013 προς αντιμετώπιση της εγκληματικότητας στην επίμαχη περιοχή. Εξάλλου, ισχυρίζεται, πως οι αιτιάσεις που προσάπτουν οι ενάγοντες στο εναγόμενο ανάγονται, σε τελική ανάλυση, σε πολιτικές επιλογές και, επομένως, δεν συνάπτονται με την οργάνωση και λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών, ενώ, σε κάθε περίπτωση, το ένδικο περιστατικό εντάσσεται στην έννοια της ανωτέρας βίας, ως εκ του ότι στην αφετηρία του βρίσκεται μια αδέσποτη σφαίρα, την τραγική πορεία της οποίας, ακόμη και η παρουσία αστυνομικής δύναμης στο επίμαχο σχολείο δεν θα μπορούσε να αποτρέψει.

Κατά την κρίση του Δικαστηρίου, από τα εκατέρωθεν προσκομισθέντα στοιχεία προέκυψαν τα εξής: α) ο Δήμος Αχαρνών βρίσκεται τουλάχιστον από το 2013 αντιμέτωπος με μια πανθομολογούμενη έξαρση της εγκληματικότητας, ειδικότερη έκφανση της οποίας αποτελεί το φαινόμενο της παράνομης οπλοκατοχής και οπλοχρησίας, β) παρά την ανθεκτικότητα που εμφάνιζε το φαινόμενο, τα μέτρα αντιμετώπισής του έβαιναν μειούμενα ή πάντως δεν ενισχύονταν, γ) το ένδικο συμβάν έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια σχολικής εκδήλωσης του .. Δημοτικού Σχολείου Αχαρνών, η οποία ήταν εξαιρετικά επίφοβη, ενόψει τόσο του πλήθους των ανθρώπων (στην πλειονότητά τους παιδιά) που συγκέντρωσε, όσο και του σημείου στο οποίο βρίσκεται το σχολείο, ήτοι μεταξύ των δύο χαρτογραφημένων από την ίδια την αστυνομία ως πλέον επικίνδυνων από άποψη εγκληματικότητας περιοχών του Δήμου.

Ενόψει των ανωτέρω, το Δικαστήριο έκρινε ότι η αστυνομία παρέλειψε να λάβει, εν προκειμένω, τα προσήκοντα μέτρα προστασίας της ανθρώπινης ζωής, συνιστάμενα στην εγκαθίδρυση ενός μηχανισμού επιτήρησης των σχολείων που βρίσκονται εντός και περιμετρικά των δυο χαρτογραφημένων ως πλέον επικίνδυνων περιοχών, ιδίως κατά τη διάρκεια μαζικών εκδηλώσεων ως η επίμαχη (πρβλ. απόφαση ΕΔΔΑ, Dordevic κατά Κροατίας, της 24.7.2012, αριθ. προσφυγής 41526/10, σκ. 148, όπου το Δικαστήριο προβαίνει σε κατάφαση της παραβίασης εκ μέρους της Κροατίας της θετικής υποχρέωσης που απορρέει για τα συμβαλλόμενα κράτη από το άρθρο 3 της Σύμβασης, ενόψει της παράλειψης λήψης εκ μέρους των αρμόδιων αρχών κάποιου μέτρου γενικής φύσης, όπως εγκαθίδρυση μηχανισμού επιτήρησης, για την αποτροπή του συστηματικού εκφοβισμού ενός ατόμου με ειδικές ανάγκες από ομάδες ανηλίκων της γειτονιάς).

Η παράλειψη αυτή συνδέεται αιτιωδώς με τον θανάσιμο τραυματισμό του μαθητή, καθότι ένας τέτοιος μηχανισμός, συνιστάμενος κατά βάση στην διακριτική παρουσία αστυνομικού οργάνου, θα ήταν ικανός, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και λογικής, να αποθαρρύνει την εκδήλωση παράνομων ενεργειών, μεταξύ των οποίων την παράνομη οπλοχρησία, πλησίον του επίμαχου σχολείου, και επομένως να αποτρέψει το ένδικο συμβάν. Συνεπώς, στοιχειοθετείται, εν προκειμένω, ευθύνη του Ελληνικού Δημοσίου, λόγω παράνομης παράλειψης των αστυνομικών οργάνων του να λάβουν τα προσήκοντα μέτρα προστασίας της ανθρώπινης ζωής, ενόψει ιδίως του ότι δεν επρόκειτο για την επιτήρηση ενός οποιουδήποτε σημείου του ως άνω Δήμου, σε κάποια οποιαδήποτε χρονική στιγμή (πρβλ. ΔΕφΑθ 375/2012, σκ. 5), αλλά ενός σχολικού συγκροτήματος, ευρισκόμενου ανάμεσα στις δύο πλέον επιβαρυμένες από άποψη εγκληματικότητας περιοχές του Δήμου, κατά τη διάρκεια μιας ιδιαίτερα μαζικής σχολικής εκδήλωσης. 

Περαιτέρω, το Δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη του, μεταξύ άλλων: α) τις συνθήκες θανάτου του μαθητή, ο οποίος αποβίωσε εντελώς αναίτια και απρόκλητα κατά τη διάρκεια σχολικής εορτής, παρουσία πλήθους κόσμου, μεταξύ των οποίων οι γονείς και η αδελφή του, από πυροβολισμό εξωσχολικού προσώπου, β) το εξαιρετικά νεαρό της ηλικίας αυτού κατά τον χρόνο του θανάτου του (11 χρονών), γ) τον βαθμό συγγένειας των εναγόντων με τον θανόντα, δ) την ηλικία των εναγόντων, ε) τη βαρύτητα του πταίσματος των αρμόδιων οργάνων του Δημοσίου,  και ιδίως το γεγονός ότι το ένδικο περιστατικό αποτέλεσε το επισφράγισμα μιας μακρόχρονης περιόδου έξαρσης της εγκληματικότητας στην επίμαχη περιοχή, κρίνει ότι οι ενάγοντες υπέστησαν ψυχική οδύνη από τον θάνατο του συγγενούς τους, προς ανακούφιση της οποίας πρέπει να αναγνωριστεί η υποχρέωση του Δημοσίου να καταβάλει σε καθένα εκ των δύο γονέων ποσό ύψους 130.000 ευρώ, στους ίδιους ως άνω, από κοινού, για λογαριασμό της ανήλικης αδελφής του θανόντος, ποσό ύψους 80.000 ευρώ και σε καθένα από τους τρεις παππούδες ποσό ύψους 50.000 ευρώ. (πηγή: adjustice.gr)