του Γιώργου Καζολέα, δικηγόρου
'The life of the law has not been logic:
Ιt has been experience'.
Oliver Wendell Holmes (1841-1935)
Η εισαγγελέας της δίκης για την δολοφονία της Ελένης
Τοπαλούδη ξεχώρισε με την αγόρευσή της. Η πρόταση της επί της ενοχής και επί της ποινής ήταν αναμενόμενη, όχι όμως
ο προφορικός λόγος της μέσα στην αίθουσα του μικτού ορκωτού δικαστηρίου. Είπε
τα πράγματα και τα γεγονότα με το όνομά τους, χρησιμοποιώντας απλές και
αληθινές λέξεις κάνοντας τις διαπεραστικές σε ευρύ κοινό. Θα μπορούσε να κάνει
το επαγγελματικό της καθήκον διεκπεραιωτικά. Να πει λίγες κουβέντες με νομικούς
όρους, ακαταλαβίστικες στους μη νομικούς, που στο τέλος θα ψιθύριζαν «καλά τα
είπε» χωρίς να έχουν καταλάβει λέξη. Και θα τέλειωνε τη δουλειά της, θα καθόταν
στο έδρανο της και το μεσημέρι θα πήγαινε στο σπίτι της νιώθοντας επαγγελματικά
επαρκής. Άλλωστε όπως και να εκτελούσε αυτό το καθήκον, στο τέλος του μήνα τον
ίδιο μισθό θα έπαιρνε.
Όμως προτίμησε να αγορεύσει με τρόπο που να τιμήσει την
ιδιότητά της ιδίως στον συγκεκριμένο χώρο και χρόνο. Να είναι σκληρή με αυτούς που
ξεπέρασαν κάθε σκληρότητα και να προστατεύσει τη μνήμη του πιο απροστάτευτου
προσώπου εκείνη τη στιγμή, του εκκωφαντικά απόντος πρωταγωνιστή της δίκης, της
Ελένης.
Υπήρξε υπερβολική γιατί αυτό που έγινε ήταν υπερβολικό,
συναισθηματική γιατί η απουσία κάθε συναισθήματος στις μοιραίες υπάρξεις των
δολοφόνων ήταν περισσότερο από τρομακτική. Ωμά ρεαλίστρια γιατί η ωμότητα των εγκλημάτων
που περιγράφηκαν στη δίκη ξεπέρασαν κάθε ρεαλισμό.
Πώς μπορεί να κατηγορήσει κάποιος, ακόμα και ο πιο
προσηλωμένος στη δικονομική τάξη, την αταξία των ανθρώπινων συναισθημάτων ενός εισαγγελικού
λειτουργού που νιώθει δικαιωμένος που έχει φτάσει στην πηγή της αλήθειας; Και γιατί
να μεμφθεί από τους λάτρεις του φορμαλισμού ο Άνθρωπος-Εισαγγελέας που
στηλιτεύει με πηγαία αληθινές λέξεις αυτή την τόσο άδικη και βίαιη αφαίρεση μιας ανθρώπινης
ζωής; Ποιο είναι το τόσο κακό που έδειξε με το χέρι το Κακό;
Την ποινική δίκη, και όλες τις δίκες κατά την άποψή μου, τις
συγκροτούν άνθρωποι με διάφορες ειδικότητες και ιδιότητες. Ο ανθρώπινος
παράγοντας οδηγεί σε δίκη και ο ανθρώπινος παράγοντας θα κρίνει στο τέλος τη δίκη.
Θέλαμε ή θέλουμε άραγε εισαγγελείς και δικαστές ρομπότ να αποφασίζουν βάσει αλγορίθμων
επί συγκεκριμένων δεδομένων;
Η Εισαγγελέας της δίκης Τοπαλούδη τόλμησε. Τόλμησε να παρεκκλίνει
από τις προδιαγεγραμμένες ράγες του νομικού πολιτικού κορεκτισμού , να μιλήσει
για την ουσία του δικαίου μέσα από την εμπειρία και την πράξη που αντανακλούν
στην πραγματική ζωή και πολλές φορές ασφυκτιούν μέσα στα στενά και άψυχα όρια των δικονομικών κανόνων.
Σχόλια