“Θέλει λέει να ‘ναι λεύτερος. Σκοτώστε τον!”

της Ευλαμπίας (Μπίας) Τσολάκη, Δικηγόρου*

Η ίδρυση του Συμβουλίου της Ευρώπης αποτελεί ίσως ένα από τα σπουδαιότερα επιτεύγματα της μεταπολεμικής Ευρώπης διότι αναδυόμενο μέσα από τα αποκαΐδια του Β΄ παγκοσμίου πολέμου έχει δώσει ένα «στοίχημα», το οποίο μέχρι σήμερα τηρεί σε πείσμα των καιρών ακέραιο, να προασπιστεί την «κοινή κληρονομιά των πολιτικών παραδόσεων, των ιδεωδών της ελευθερίας και της υπεροχής του δικαίου»[1]. 

Το βασικό νομικό εργαλείο που μετέρχεται για την ευόδωση αυτής της αποστολής είναι η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των δικαιωμάτων του Ανθρώπου (εφεξής ΕΣΔΑ), η οποία υπογράφτηκε το 1950 στη Ρώμη, μαζί με τα συνοδά Πρωτόκολλα που κατά καιρούς συνάπτονται[2], εξειδικεύοντας τις επιταγές της και διευκολύνοντας την εφαρμογή της. Το αξιοσημείωτο σε αυτό το νομικό κείμενο, το οποίο περιέχει έναν πλήρη κατάλογο θεμελιωδών δικαιωμάτων, δεν αφορά τόσο καθαυτό το περιεχόμενό του, διότι η διεθνής κοινότητα γνωρίζει και άλλους διεθνείς οργανισμούς με αιχμή του δόρατος τα Ηνωμένα Έθνη που έχουν υιοθετήσει παρεμφερή κείμενα, όσο κυρίως στον τρόπο εφαρμογής και ελέγχου πραγμάτωσης των προταγμάτων του. 

Σε αντίθεση με άλλα διεθνή κείμενα της ίδιας κατηγορίας, τα τυποποιημένα στην ΕΣΔΑ θεμελιώδη δικαιώματα μπορούν να τύχουν επικλήσεως από μεμονωμένα φυσικά πρόσωπα, δηλαδή ατομικά, διότι ευρισκόμενη «πολύ μπροστά από τον καιρό της» τους αναγνωρίζει ως αυτοτελή υποκείμενα του δικαίου που υιοθετείται από αυτή που μπορούν να επικαλεστούν τις παραβιάσεις των κανόνων της τόσο έναντι του κράτους (κάθετες σχέσεις) όσο και τρίτων ιδιωτών (οριζόντιες σχέσεις), ανεξάρτητα από το γεγονός ότι και στην τελευταία περίπτωση, δηλαδή της παραβίασης της ΕΣΔΑ από ιδιώτη καταγγελλόμενος φορέας θα είναι πάλι η κρατική οντότητα για το λόγο ότι απέτυχε να την εφαρμόσει προσηκόντως στην κρινόμενη δικανική διένεξη. 

Εκτός, όμως, από αυτή την ποιοτική διαφορά έναντι άλλων διεθνών συνθηκών για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εκείνο που πραγματικά «κάνει τη διαφορά» στην περίπτωσή της ΕΣΔΑ είναι ότι ο απαιτούμενος σεβασμός στις επιταγές της διασφαλίζεται από τη λειτουργία ενός δικαιοδοτικού μηχανισμού με διαρκή χαρακτήρα και ολοκληρωμένη δομική συγκρότηση, το περίφημο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που εδρεύει στο Στρασβούργο (εφεξής ΕΔΔΑ), ενώπιον του οποίου αναγνωρίζεται αυτοτελές locus standi στα μεμονωμένα φυσικά πρόσωπα ύστερα από εξάντληση των ενδίκων μέσων της εθνικής έννομης τάξης (άρθρ.34 ΕΣΔΑ). Υπό αυτό το πρίσμα, γίνεται κατανοητό ότι η ΕΣΔΑ καλύπτει τόσο την ουσιαστική όσο και τη δικονομική διάσταση της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων με αποτέλεσμα να προσφέρει μία ολοκληρωμένη προστασία στα θύματα των παραβιάσεών της. 

Κατά συνέπεια, από την άποψη αυτή, και υπό το πρίσμα της ιδιαίτερα πλούσιας νομολογίας που έχει προσφέρει το ΕΔΔΑ εν τω μεταξύ με σταθερό και αποκλειστικό προσανατολισμό την παροχή της πληρέστερης δυνατής προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων  δικαιολογημένα μπορεί να ειπωθεί ότι το σύστημα της ΕΣΔΑ προσφέρει ένα ασφαλές νομικό «λιμάνι» για την ανακούφιση των κατατρεγμένων αυτού του κόσμου που έχουν πέσει στον καιάδα της αδικίας. Μία τέτοια περίπτωση αποτελεί και η υπόθεση Σολωμού και λοιποί εναντίον Τουρκίας, την οποία επιλέξαμε να ανασύρουμε από το «συρτάρι της ιστορίας» στην επέτειο της άνανδρης δολοφονίας του Σολωμού Σολωμού την 14^η Αυγούστου 1996 από φρουρούς των «κατεχομένων» της Κύπρου, η οποία επισφράγισε το μόλις λίγες ημέρες νωρίτερα, την 11^η Αυγούστου 1996, θανατηφόρο γρονθοκόπημα του Τάσου Ισαάκ.

Το ιστορικό της μαύρης αυτής σελίδας της ιστορίας του ελληνισμού είναι λίγο-πολύ γνωστό, οπότε θα αρκεστούμε σε μία ευσύνοπτη παρουσίασή του[3]. Το «φυτίλι της οργής» από την παράνομη κατοχή του βορινού τμήματος της Κυπριακής Δημοκρατίας άναψε για τα καλά κατά τη διάρκεια μίας αντικατοχικής διαδήλωσης Κυπρίων μοτοσικλετιστών  με κεντρικό σύνθημα «Απελευθέρωση, η μόνη λύση» που κατέληξε την 11^η Αυγούστου 1996 στην εισχώρηση του πλήθους εντός της «Πράσινης Γραμμής», όπου ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου ο Κύπριος Τάσος Ισαάκ από ανθρώπους των «Γκρίζων Λύκων» και άλλους παρακρατικούς παράγοντες. Ακριβώς, τρεις ημέρες μετά, την 14^η Αυγούστου 1996, κηδεύτηκε σε κλίμα ανείπωτης οδύνης και δικαιολογημένης αγανάκτησης για ένα ακόμη έγκλημα του Τούρκου κατακτητή. Στη συνέχεια ακολούθησε πορεία στον τόπο εκτέλεσης του εγκλήματος και οι διαδηλωτές δε δίστασαν να εισχωρήσουν ξανά στην «Πράσινη Γραμμή» για να αποτίσουν ελάχιστο φόρο τιμής στον τόπου όπου ξεψύχησε ο αδικοχαμένος συμπατριώτης τους Τάσος Ισαάκ. 

Ένας από αυτούς ήταν και ο Σολωμός Σολωμού, δεύτερος εξάδερφος του θύματος, ο οποίος ξέφυγε από τους κυανόκρανους φρουρούς του Ο.Η.Ε., διέσχισε την «Πράσινη Γραμμή» και πέρασε στα κατεχόμενα. Επιχειρώντας εντελώς άοπλος να σκαρφαλώσει στο κοντάρι της τουρκικής σημαίας για να την υποστείλει, χωρίς καμία προηγούμενη προσπάθεια φυσικής απώθησής του και άνευ καμίας απολύτως προειδοποιητικής βολής δέχτηκε πέντε πυροβολισμούς από φρουρούς του τουρκικού φυλακίου που επέσυραν τον άμεσο θάνατό του. Ήταν μόλις 26 ετών και ο εξάδελφος του μόνο 24….

Η οδύσσεια για την ηθική δικαίωση της οικογενείας του Σολωμού Σολωμού κορυφώθηκε με την προσφυγή της ενώπιον του ΕΔΔΑ εναντίον του τουρκικού κράτους, καταγγέλλοντας παραβίαση του άρθρου 2 (προστασία της ζωής), 3 (απαγόρευση βασανιστηρίων),  8 (σεβασμός της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής) και 14 (απαγόρευση διακρίσεων) της ΕΣΔΑ. Στο πλαίσιο αυτών των κατηγοριών, το ΕΔΔΑ εξέτασε κατά προτεραιότητα κατά πόσο παραβιάστηκε το άρθρο 2 της ΕΣΔΑ, το οποίο στην § 1 επιβάλλει την προστασία της ζωής του προσώπου ενώ στην § 2 απαριθμεί περιοριστικά τρεις περιπτώσεις που η αφαίρεση της ζωής δικαιολογείται όταν προκύπτει από την άσκηση βίας απολύτως απαραίτητης (α)για την υπεράσπιση προσώπου από την άσκηση παράνομης βίας, (β)για τη νόμιμη σύλληψη ή την παρεμπόδιση απόδρασης προσώπου νομίμως κρατουμένου και (γ) την καταστολή στάσης ή ανταρσίας. 

Εξ αρχής, το ΕΔΔΑ ξεκαθάρισε ότι το άρθρο 2 § 1 της ΕΣΔΑ αναφέρεται σε ένα από τα θεμελιωδέστερα ανθρώπινα δικαιώματα, παρεκκλίσεις από την προστασία του οποίου επιτρέπονται μονάχα υπό τους όρους της § 2, οι οποίες θα πρέπει να ερμηνεύονται στενά[4]. Εξετάζοντας τα κρίσιμα πραγματικά περιστατικά, υπό το συγκεκριμένο κανονιστικό πρίσμα, το ΕΔΔΑ απέρριψε την υπερασπιστική γραμμή της Τουρκίας που ισχυρίστηκε ότι ο θάνατος του Σολωμού Σολωμού ήταν το αποτέλεσμα ανταλλαγής πυρών όταν η διαδήλωση των Ελληνοκυπρίων μετασχηματίστηκε σε βίαιη κινητοποίηση[5]. Τουναντίον, έκανε δεκτό  τον ουσιαστικό ισχυρισμό των αιτούντων ότι ο Σολωμός Σολωμού σκοτώθηκε από πέντε σφαίρες προερχόμενες από δύο ένστολους άνδρες και έναν με πολιτική αμφίεση της τουρκικής πλευράς[6], ο οποίος επιβεβαιώθηκε από τις καταθέσεις των κυανόκρανων στρατιωτών των Η.Ε. με το δεδομένο ότι η ανεξαρτησία και η αξιοπιστία των τελευταίων δεν μπορούσε βάσιμα να αμφισβητηθεί[7]. Άλλωστε, η συγκεκριμένη εκδοχή των γεγονότων επαληθεύτηκε και από φωτογραφικό και βιντεοσκοπημένο υλικό, του οποίου η γνησιότητα δεν προσεβλήθη από το τουρκικό κράτος[8]. 

Εν συνεχεία, το ΕΔΔΑ ξεκαθάρισε ότι με βάση τις συνθήκες της κρινόμενης υπόθεσης δε συνέτρεχε καμία από τις περιπτώσεις της § 2 του άρθρου 2 της ΕΣΔΑ που όλως εξαιρετικώς μπορούν να δικαιολογήσουν την αφαίρεση της ζωής διότι η δολοφονία δεν έλαβε χώρα για την υπεράσπιση προσώπου από παράνομη βία (άρθρ. 2 § 2 (α) ΕΣΔΑ) ούτε μπορεί να υποστηριχθεί ότι κατά τον κρίσιμο χρόνο το θύμα ήταν «νομίμως κρατούμενος» (άρθρ.2 § 2 (β) ΕΣΔΑ) ή ότι εν πάση περιπτώσει ότι η άσκηση βίας ήταν «απολύτως απαραίτητη» για τη διενέργεια νόμιμης σύλληψής του (άρθρ. 2 § 2 (γ) ΕΣΔΑ). Το γεγονός ότι ο Σολωμός Σολωμού είχε διασχίσει την «Πράσινη Γραμμή» θα μπορούσε να δικαιολογήσει μόνο τη στέρηση της ελευθερίας του καθότι δύσκολα θα μπορούσε να ξεφύγει από τον έλεγχο των σωμάτων ασφαλείας, οι οποίες θα μπορούσαν να τον είχαν αποτρέψει από το να σκαρφαλώσει στο κοντάρι της τουρκικής σημαίας προτού προβούν στη σύλληψή του[9]. Κατά συνέπεια, το ΕΔΔΑ υιοθέτησε το συμπέρασμα ότι ο Σολωμός Σολωμού σκοτώθηκε από εκπροσώπους του τουρκικού κράτους χωρίς να συντρέχει καμία συνθήκη που να δικαιολογεί την αφαίρεση της ζωής του[10].

Περαιτέρω, στο περίγραμμα μίας τελεολογικής ερμηνείας του άρθρου 2 § 1 της ΕΣΔΑ υπό το φως της απορρέουσας από το άρθρο 1 της ΕΣΔΑ υποχρέωσης των συμβεβλημένων σε αυτή κρατών να εξασφαλίζουν την προστασία των αναγνωριζόμενων από αυτή δικαιωμάτων και ελευθεριών, το ΕΔΔΑ προχώρησε ένα βήμα πιο πέρα. Έτσι, έκανε δεκτό ότι η ολόπλευρη και ουσιαστική προστασία της ζωής προϋποθέτει ότι όταν αφαιρείται ως αποτέλεσμα άσκησης βίας θα πρέπει να έπεται η αυτεπάγγελτη διενέργεια μίας αποτελεσματικής έρευνας από τις επίσημες αρχές του κράτους προκειμένου να εξασφαλίζεται η εφαρμογή του νόμου ενώ σε περίπτωση που η πράξη αυτή αποδίδεται σε κρατικά όργανα είναι αναγκαίο να διασφαλίζεται η λογοδοσία των υπευθύνων[11]. 

Μάλιστα, ειδικά όταν στη θανάτωση εμπλέκονται πρόσωπα που εκπροσωπούν το κράτος είναι απαραίτητη η εγγύηση της ανεξαρτησίας της εκτελούμενης έρευνας ενώ στο πλαίσιό της θα πρέπει να εξακριβώνονται με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια τα κρίσιμα πραγματικά περιστατικά για την ταυτοποίηση των ενόχων[12]. Για το λόγο αυτό, απαιτείται η άμεση[13] συλλογή όσο το δυνατόν πληρέστερου αποδεικτικού υλικού, στο οποίο θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται οι καταθέσεις των αυτοπτών μαρτύρων, η ιατροδικαστική έκθεση, η διενέργεια αυτοψίας, όπου είναι αναγκαίο, για την παροχή ενός πλήρους και ακριβούς αρχείου για το ιστορικό του τραυματισμού σε συνδυασμό με μία αντικειμενική ανάλυση των κλινικών ευρημάτων με αναφορά στην αιτία του θανάτου[14]. Άλλωστε, εάν η διεξαγωγή μίας προσήκουσας έρευνας γύρω από τα περιστατικά θανάτωσης ενός προσώπου δε θεωρούνταν sine qua non περιεχόμενο της προστασίας της ζωής, κάθε κράτος θα μπορούσε να αποποιείται των ευθυνών του με την επίκληση της «τυχαίας» παράλειψής της, γεγονός που θα οδηγούσε σε μία εντελώς αναποτελεσματική κατοχύρωσή της. 

Ενόψει των παραμέτρων αυτών, το ΕΔΔΑ αποφάνθηκε ότι στην εξεταζόμενη υπόθεση το τουρκικό κράτος απέτυχε να συγκεντρώσει το παραμικρό αποδεικτικό υλικό που να αποδεικνύει ότι έλαβε χώρα μία έρευνα για την εξακρίβωση των συνθηκών θανάτου του Σολωμού Σολωμού ούτε βέβαια ισχυρίστηκε ότι μετά από τόσο καιρό ταυτοποιήθηκαν οι δράστες και οδηγήθηκαν στη δικαιοσύνη, οπότε και από την άποψη αυτή ούτως ή άλλως υπήρξε παραβίαση του άρθρου 2 της ΕΣΔΑ[15]. Κατόπιν τούτων, έκρινε αλυσιτελή την εξέταση των υπόλοιπων ισχυρισμών των αιτούντων για την παραβίαση των άρθρων 3, 8, 10 και 14 της ΕΣΔΑ εφόσον καταφάνθηκε η καταδίκη του τουρκικού κράτους για τη μείζονα προσβολή της απορρέουσας από το άρθρο 2 της ΕΣΔΑ υποχρέωσης προστασίας της ζωής[16].

Με βάση το παραπάνω σκεπτικό, το ΕΔΔΑ με την από την 24^η Ιουνίου 2008 απόφασή του δέχτηκε το αίτημα για αποκατάσταση της ηθικής βλάβης που υπέστησαν οι αιτούντες από την απώλεια του οικείου τους ενώ απέρριψε το αίτημά τους για την επανόρθωση της περιουσιακής ζημίας με τη βάσιμη αιτιολογία ότι δεν αποδείχθηκε ότι αυτοί ήταν υπό οιονδήποτε τρόπο εξαρτημένοι οικονομικά από το δολοφονηθέντα[17]. Με τον τρόπο αυτό, έκλεισε το ηθικό κεφάλαιο της οδυνηρής απώλειας του Σολωμού Σολωμού. Έτσι, ενόσω η Ενωμένη Ευρώπη είναι βυθισμένη στο βαθύ και νωχελικό λήθαργο του αδίκου, είναι κάτι τέτοιες αποφάσεις του ΕΔΔΑ που δικαιολογούν τη φήμη που απολαμβάνει ως θεματοφύλακας των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών κατά τρόπο που να τίθεται εν αμφιβόλω η σκοπιμότητα της επίσημης προσχώρησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην ΕΣΔΑ[18]^,[19] υπό την έννοια του ενδεχομένου της διακινδύνευσης της νόθευσης του ανεξάρτητου τρόπου λειτουργίας του, ο οποίος μέχρι και σήμερα έχει λειτουργήσει παραδειγματικά και εξακολουθεί να είναι υποδειγματικός. Πέρα όμως από την ηθική διάσταση της υπόθεσης δεν πρέπει να παραβλέπεται ότι παραμένει εκκρεμής η ιστορική της πτυχή που συνδέεται με τη σωρεία εγκλημάτων που συντελέστηκαν με τον ΑΤΤΙΛΑ Ι και ΙΙ[20], ανοίγοντας μία πληγή που δεν πρόκειται να επουλωθεί όσο αργεί η δικαίωση του ελληνισμού που δε θα πάψει ποτέ να διεκδικεί το «δίκιο» του απτόητος παρά την ανελέητη προσπάθεια φίμωσής του.

Σήμερα, μαύρη επέτειο του ΑΤΤΙΛΑ ΙΙ και της εν ψυχρώ δολοφονίας του Σολωμού Σολωμού που ακολούθησε λίγες μόνο ημέρες ύστερα από το θανατηφόρο λιντσάρισμα του Τάσου Ισαάκ, αφιερώνουμε τις λίγες αυτές γραμμές σε αυτούς ως ένα ελάχιστο φόρο τιμής στη μνήμη τους και στους ελληνοκύπριους αδερφούς μας με την υπόσχεση ότι ούτε θα ξεχάσουμε ούτε θα σταματήσουμε το δίκαιο και ηθικό αγώνα για την αποκατάστασή τους, σιγοψιθυρίζοντας τους σπαρακτικά συμβολικούς στίχους του Οδυσσέα Ελύτη υπό τη συνοδεία της συγκλονιστικής μελωδίας του Μίκη Θεοδωράκη:

                    «Ένα το χελιδόνι

                     Κι η Άνοιξη ακριβή

                     Για να γυρίσει ο ήλιος

                     θέλει δουλειά πολλή

                     Θέλει νεκροί χιλιάδες

                     Να ΄ναι στους Τροχούς

                     Θέλει κι οι ζωντανοί

                     Να δίνουν το αίμα τους

                     Θε μου Πρωτομάστορα

                      μ’ έχτισες μέσα στα βουνά  

                      Θε μου Πρωτομάστορα

                      μ’ έκλεισες μες στη θάλασσα!

                     Πάρθηκεν από Μάγους

                     το σώμα του Μαγιού

                     Το ‘χουνε θάψει

                     σ’ ένα μνήμα του πέλαγου

                     Σ’ ένα βαθύ πηγάδι

                     το ΄χουνε κλειστό

                     Μύρισε το σκοτάδι

                     κι όλη η Άβυσσο

                    Θε μου Πρωτομάστορα

                   μέσα στις πασχαλιές και Συ

                  Θε μου Πρωτομάστορα

                  μύρισες την Ανάσταση!»

 Άστιον Εστίν, Μέρος Β΄: Τα πάθη

Ολόκληρη η απόφαση του ΕΔΔΑ είναι διαθέσιμη εδώ

* Ο τίτλος είναι από τις Αδελφοφάδες του Νίκου Καζαντζάκη

 * Η Ευλαμπία Τσολάκη είναι Δικηγόρος Θεσσαλονίκης ΜΔΕ Αστικού, Αστικού Δικονομικού και Εργατικού δικαίου της Νομικής Σχολής ΑΠΘ LL.M. in Transnational and European Commercial Law, Mediation, Arbitration and Energy Law of International Hellenic University (IHU) & Υποψήφια Διδάκτωρ Εργατικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ.

Δείτε και άλλα άρθρα της Ευλαμπίας Τσολάκη εδώ

---

[1] Βλ. απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, παλαιότερου ελεγκτικού μηχανισμού της ΕΣΔΑ, σε Περράκη, Η «ελληνική υπόθεση» ενώπιον των διεθνών οργανισμών  (1967-1974)-Δίκαιο και πολιτική της διεθνούς προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου, σελ.15.

[2] Επί του παρόντος έχουν υπογραφεί 16 συνολικά πρόσθετα πρωτόκολλα στην ΕΣΔΑ, βλ. σχετικά https ://www.coe.int/en/web/conventions/search-on-treaties/-/conventions/treaty/results/subject/3 (τελευταία πρόσβαση 13.08.2020 19.18μ.μ.).

[3] Για περαιτέρω πληροφορίες βλ. ενδεικτικά σε https://www.mixanitouxronou.com.cy/stiles/sinevi-simera/ego-tha-katevaso-ti-simea-ta-teleftea-logia-tou-solomou-prin-tin-entoli-tou-tourkokypriou-pou-dietaxe-to-thelo-afto-to-skyli-pyrovoliste/ (τελευταία πρόσβαση την 13.08.2020 20.12μ.μ.).

[4] Βλ.σκ.63 της από 24 Ιουνίου 2008 απόφασης του ΕΔΔΑ.

[5] Βλ. σκ.70 της από 24 Ιουνίου 2008 απόφασης του ΕΔΔΑ.

[6] ibid.

[7] Βλ. σκ.71 της από  24 Ιουνίου 2008 απόφασης του ΕΔΔΑ.

[8] Βλ.σκ.72 της από 24 Ιουνίου 2008 απόφασης του ΕΔΔΑ.

[9]Βλ.σκ.75 της από 24 Ιουνίου 2008 απόφασης του ΕΔΔΑ.

[10] Βλ.σκ.79 της από 24 Ιουνίου 2008 απόφασης του ΕΔΔΑ.

[11] Βλ. σκ.80 και 81 της από 24 Ιουνίου 2008 απόφασης του ΕΔΔΑ.

[12] Βλ. σκ.81 της από 24 Ιουνίου 2008 απόφασης του ΕΔΔΑ.

[13] Βλ.σκ.82 της από 24 Ιουνίου 2008 απόφασης του ΕΔΔΑ.

[14] Βλ.σκ.81 της από 24 Ιουνίου 2008 απόφασης του ΕΔΔΑ.

[15] Βλ. σκ.83 και 84 της από 24 Ιουνίου 2008 απόφασης του ΕΔΔΑ.

[16] Βλ.σκ.93 της από 24 Ιουνίου 2008 απόφασης του ΕΔΔΑ, όπου για την ακρίβεια αναφέρεται ότι το Δικαστήριο δεν κρίνει απαραίτητη την εξέταση των ισχυρισμών αυτών υπό το φως της παραδοχής ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 2 της ΕΣΔΑ.

[17] Βλ. σκ.100 και 101 της από 24 Ιουνίου απόφασης του ΕΔΔΑ.

[18] Βλ. για τη σχετική προβληματική αναλυτικά σε Στάγκο, Η προσχώρηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην ΕΣΔΑ και τον ΕΚΧ, ΕΕργΔ  2017 (76), σελ.341επ.

[19] Άλλωστε, ούτως ή άλλως, σύμφωνα με το άρθρο 6 § 3 ΣΕΕ «τα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως κατοχυρώνονται από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών και όπως απορρέουν από τις κοινές συνταγματικές παραδόσεις των κρατών μελών αποτελούν μέρους των γενικών αρχών του δικαίου της Ένωσης» ενώ παράλληλα από το άρθρο 52 § 3 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποσαφηνίζεται ότι «στο βαθμό που ο παρών Χάρτης περιλαμβάνει δικαιώματα που αντιστοιχούν σε δικαιώματα τα οποία διασφαλίζονται στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προάσπιση των  Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, η έννοια και η εμβέλειά τους είναι ίδιες με εκείνη που τους αποδίδει η εν λόγω Σύμβαση. Η διάταξη αυτή δεν εμποδίζει το δίκαιο της Ένωσης να παρέχει ευρύτερη προστασία». Κατά συνέπεια, γίνεται αντιληπτό ότι η ΕΣΔΑ διηθεί το ενωσιακό δίκαιο τόσο κανονιστικά όσο και ερμηνευτικά και από την άποψη αυτή η επίσημη προσχώρηση της Ε.Ε. σε αυτή δε φαίνεται να έχει να προσθέσει μία ουσιαστική πτυχή στο πεδίο της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών.

[20] Βλ. ενδεικτικά Κοσιάρη, Διαρκές Έγκλημα χωρίς τιμωρία, σε http://www.cylegalnews.com/ 2020 /08/blog-post_31.html (τελευταία πρόσβαση την 14.08.2020 08.25π.μ.).