Ανάθεση επιμέλειας τέκνου στον πατέρα

Γράφει η Δικηγόρος Αθηνών Αναστασία Χρ. Μήλιου

Μια πολύ λιτή και τολμηρή απόφαση του Δικαστηρίου ήρθε να ταρακουνήσει λίγο την περπατημένη στα θέματα επιμέλειας των ανήλικων τέκνων  και να αναθέσει προσωρινά την επιμέλεια τετράχρονου ανηλίκου στον πατέρα αυτού.

Η επικρατούσα θέση των δικαστών στα θέματα επιμέλειας  των μικρών σε ηλικία τέκνων είναι να την αναθέτουν στην μητέρα. Σπανίως η επιμέλεια δίνεται στον πατέρα και αυτό κυρίως όταν αποδειχθεί ότι η μητέρα έχει ψυχολογικά προβλήματα, είναι ναρκομανής ή αλκοολική ή γενικά έχει  σοβαρά  προβλήματα είτε υγείας  είτε ψυχολογικά που την καθιστούν γενικά  ακατάλληλη.

Οποιασδήποτε άλλος ισχυρισμός περί π.χ. αδιαφορίας της μητέρας προς το παιδί, ανωριμότητας, ανευθυνότητας, συμπεριφορές που συνδέονται  συνήθως με παραμέληση του παιδιού, κακή διατροφή του, έλλειψη καθαριότητας και που αποδεδειγμένα προκαλούν σε αυτό εκδήλωση αρνητικών αντιδράσεων και είναι βέβαιο ότι δεν είναι προς το συμφέρον του τέκνου, δεν τυγχάνουν της προσοχής που τους αναλογεί  από τα δικαστήρια.

Όχι μόνο αυτό, αλλά έχει επικρατήσει και η άποψη ότι επειδή το  μικρό ηλικιακά τέκνο πρέπει να νιώθει ασφάλεια και σταθερότητα, περιορίζεται ακόμα περισσότερο η επαφή του και η επικοινωνία του με τον πατέρα, στα πλαίσια …της προσαρμογης του στα νέα δεδομένα.

Έτσι, η επικοινωνία του πατέρα γίνεται τυπική, δηλ. 2-3 ώρες μια φορά την βδομάδα και ίσως δύο μέρες το μήνα από το πρωι ως αργά το απόγευμα. Λίγοι είναι οι τυχεροί πατέρες που επιτυγχάνουν διανυκτέρευση με το τέκνο τους όταν αυτό είναι σε μικρή ηλικία δηλαδή από 3 ως 5 ετών. Και τουτο για να μην διαταραχθεί τάχα το αίσθημα ασφάλειας  που νιώθουν κοντά στην μητέρα τους.

Το παράδοξο σε αυτές τις υποθέσεις είναι ότι μπορεί το παιδί μέχρι την διάσπαση της έγγαμης σχέσης να ζούσε στο σπίτι του πατέρα του και όχι στο σπίτι που τώρα κατοικεί με την μητέρα του. Επομένως η διαμονή του στο χώρο που ήδη έχει ζήσει κάποιο χρονικό διάστημα ενδεχομένως   δεν θα του ήταν ξένο.

Πώς λοιπόν κερδίζεται ένας αγώνας για επιμέλεια από τον πατέρα όταν το παιχνίδι δεν παίζεται εξ αρχής επι ίσοις όροις; 

Το βασικό και πρωταρχικό είναι το συμφέρον του παιδιού και τι πραγματικά χρειάζεται το παιδί. Αν το παιδί που συνήθως χρειάζεται περισσότερο την μητέρα του από τον πατέρα του σε μια τόσο μικρή ηλικία, μένει με την μητέρα του αλλά αποζητά έντονα και την παρουσία του πατέρα του, τότε  με την αίτηση επικοινωνίας  ο γονιός θα πρέπει να διεκδικεί περισσότερες μέρες και ώρες από το σύνηθες και τυπικό, ώστε να γίνει κατανοητό από το δικαστηριο ότι αυτός ο πατέρας πράγματι αποζητά να είναι με το παιδί του και να συμμετέχει ενεργά στην ζωή του και όχι να είναι ο πατέρας του σαββατοκύριακου και  μελλοντικά ο επισκέπτης.

Αν τώρα το παιδί πραγματικά είναι συναισθηματικά πιο κοντά στον πατέρα του και ο χωρισμός του από αυτόν  και από το οικείο περιβάλλον του έχει επηρεάσει τον ψυχισμό του, τότε είναι ξεκάθαρο ότι ο πατέρας θα πρέπει να παλέψει για την επιμελεια του παιδιού του.

Θα πρέπει να  έχει μάρτυρες που να καταθεσουν την σχέση του με το παιδί, το πόσο έχει επηρεαστεί το παιδί από το χωρισμό. Πιθανόν έναν ψυχολόγο που θα έχει δει το παιδί και θα μπορεί να βγάλει συμπεράσματα. Αν το παιδί από το χωρισμό και την αλλαγή του περιβάλλοντος έχει ανησυχητικά ψυχολογικά συμπτώματα τότε οπωσδήποτε θα πρέπει αυτά να ερμηνευτούν και να καταδειχθούν στο δικαστήριο. Οι κοινωνικοί λειτουργοί μπορεί να παίξουν ρόλο σε αυτό. Άλλες φορές θετικό και άλλες αρνητικό. Η έκθεση τους επηρεάζει το δικαστήριο και κατά συνέπεια την έκβαση της δίκης. Είναι ένα δυσκολο δικαστηριο αλλά όχι ακατόρθωτο. Τα πάντα εξαρτώνται από τις αποδείξεις και από τις ιδιαίτερες συνθήκες που κάθε φορά μπορούμε να επικαλεστούμε.

Στην συγκεριμένη υπόθεση τόσο ο πατερας όσο και η μητέρα του παιδιού διεκδικούσαν την επιμέλεια αυτού. Η εγγαμη σχέση διακόπηκε σχετικά σύντομα και ο πατέρας απεχώρησε από το σπίτι. Όμως από τις προσκομιζόμενες ένορκες βεβαιώσεις και από την κατάθεση των μαρτύρων στο ακροατήριο αποδείχθηκε ότι  από τη διάσπαση της έγγαμης συμβίωσης των διαδίκων, το ανήλικο τέκνο έχει διαμείνει μεγάλα χρονικά διαστήματα στην οικία του πατρός του.  Το δικαστήριο λοιπόν έκρινε ότι το συμφέρον του ως άνω ανηλίκου τέκνου των διαδίκων ενόψει της ηλικίας του και των συνθηκών διαβίωσης του, επιβάλλει όπως η επιμέλειά του ανατεθεί αποκλειστικά στον πατέρα του, με τον οποίο έχει άλλωστε διαμείνει από την διακοπή της εγγάμου συμβιώσεως των γονέων του και έχει αναπτύξει ιδιαίτερο ψυχικό δεσμό, ο οποίος είναι το πλέον κατάλληλο πρόσωπο να το αναθρέψει και να επιμεληθεί των υποθέσεων του.

Πρακτικά λοιπόν για να διεκδικήσει ο πατέρας την επιμέλεια του τέκνου του πρέπει να χτίσει τις βάσεις πάνω στις οποίες θα στηρίξει την αξίωση του.  Δεν μπορεί  ένας πατέρας που δεν έχει επαφή με το παιδί του να αξιώσει επιμέλεια από το δικαστηριο.

Πρέπει να αποδείξει έμπρακτα τον ισχυρό δεσμό  και την συναισθηματική σχέση που έχει με το τέκνο του  και μετά τον χωρισμό.  Το βασικό είναι να αποδείξει ότι η επαφή και η επικοινωνία του με το τέκνο του από μεριας του  ήταν και είναι όσο το δυνατόν πιο συχνή. Κι αν η πολύ συχνή επικοινωνία εμποδίζεται από την μητέρα για λόγους εμπάθειας και εκδίκησης τότε επιβάλλεται να αντιδράσει με εξώδικο  και εν συνεχεία  με αίτηση επιμέλειας/ επικοινωνίας.