του Γεωργίου Π. Ρούσσου, Δικηγόρου στον Άρειο Πάγο
Ένα μεγάλο κενό στις θεωρίες της εγκληματολογίας είναι αυτό που υφίσταται στο αδίκημα της ανθρωποκτονίας από πρόθεση (ΠΚ 299) με προστατευόμενο έννομο αγαθό την ανθρώπινη ζωή και έγκειται στην αποζημίωση, στην συγγνώμη και συνακόλουθα στην επιμέτρηση και στην έκτιση της ποινής. Και τούτο διότι ούτε η αποζημίωση, ούτε η συγγνώμη , ούτε η οποιαδήποτε μορφής αποκατάσταση, αφορούν το θύμα. Ασφαλώς τα παραπάνω δικαιώματα που αναφύονται από τον θάνατο ενός ανθρώπου αφορούν μεν τους στενούς συγγενείς του θύματος, επ΄ουδενί όμως το ίδιο το θύμα. Το θύμα δεν θα αποζημιωθεί ποτέ, δεν μπορεί να γίνει αποδέκτης συγγνώμη και δεν θα αποκατασταθεί ποτέ ούτε κατ΄ ελάχιστον η ζημία που του επέφερε ο θύτης. Ο δράστης είναι εξ αντικειμένου αδύνατον εκ των υστέρων, δίκην αποκατάστασης, να του παρέχει έστω κι ένα δευτερόλεπτο ζωής. Ο θάνατος είναι μη αναστρέψιμο γεγονός.
Εξ άλλου το θύμα δεν μπορεί να παράσχει συγγνώμη, ούτε μπορεί να συναινέσει σε επιεική μεταχείριση του δράστη. Όλες οι δικαστικές εξελίξεις τρέχουν ερήμην του. Πλέον τα γεγονότα διαδραματίζονται χωρίς την παρουσία του, μολονότι υπήρξε το κεντρικό πρόσωπο του δράματος. Και για αυτό έχει φροντίσει ο θύτης, με την παράνομη πράξη του οποίου η μορφή της σύνθεσης της κοινωνίας αλλοιώθηκε στο διηνεκές. Η ανθρωπογεωγραφία στο συγκεκριμένο χώρο, ομοίως. Η διασάλευση της συμπαντικής τάξης επήλθε με βιαιότητα και διέκοψε αμετακλήτως την περαιτέρω άνθιση και εξέλιξη του γενεαλογικού δένδρου του θύματος. Ο συνεκτικός κοινωνικός ιστός δεν έχει πλέον τη δυνατότητα επανασύστασης του, με την συμμετοχή του θανόντος.
Αυτό ακριβώς το αντικειμενικό έλλειμμα δυνατότητας οιασδήποτε μορφής αποκατάστασης αναφορικά με το ίδιο το θύμα, είναι που διαφοροποιεί το αδίκημα της ανθρωποκτονίας από πρόθεση (ΠΚ 299) από τα υπόλοιπα αδικήματα.
Έτσι, η δια της βίας απαγόρευση της συνέχισης της ζωής του άλλου, ενίοτε μάλιστα με άκρως οδυνηρό τρόπο, δεν μπορεί να βρει ερείσματα ένταξης κατά τα προαναφερόμενα ούτε στις κοινές διατάξεις του Ποινικού Κώδικα, της Ποινικής Δικονομίας αλλά ούτε και του Σωφρονιστικού Κώδικα οι οποίες αφορούν γενικά το σύνολο των κακουργηματικών πράξεων ήσσονος απαξίας.
Και τούτο διότι ακόμα ακόμα και ο σωφρονισμός ως σκοπός της επιβαλλόμενης ποινής , πλέον δεν αφορά το θύμα. Αφορά στο να μην υπάρξει κι άλλο θύμα.
Υπό τα προεκτεθέντα η πολιτεία οφείλει να δομήσει ένα δικαιικό σύστημα τέτοιας μορφής, ώστε σε όλες τις εκφάνσεις του (από την αιτιολογική έκθεση του νόμου , μέχρι την υφ΄όρον απόλυση του δράστη μετά από 10ετίες) ο ανθρωποκτόνος να εισπράττει αδιάκοπα και επί μακρόν την έντονη κοινωνική απαξία και να συναισθάνεται το άγος λόγω της αποτρόπαιας πράξης του.
Ώστε να ανακτήσουν οι θεσμοί το μερίδιο ευθύνης τους απέναντι στην κοινωνία προστατεύοντας απολύτως ως υποχρεούνται (άρθρ. 5 τουΣυντάγματος) το υπέρτατο αγαθό της ανθρώπινης ζωής (άρθρ. 2 της ΕΣΔΑ).
Σχόλια