Πρόσφατα εκδόθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας που είναι το ανώτατο δικαστήριο μία απόφαση που αναφέρεται στον χρόνο παραγραφής των οφειλών προς το δημόσιο από τους ασφαλισμένους. Με διατάξεις που ίσχυαν από το 2014 όλα τα χρέη προς το δημόσιο παραγράφονταν μετά από 20 χρόνια και μάλιστα ο χρόνος παραγραφής άρχιζε από τότε που η οφειλή βεβαιωνόταν και όχι από τον χρόνο γέννησης της. Το Συμβούλιο της Επικρατείας με ένα μακροσκελές σκεπτικό που στο παρόν άρθρο παρατίθονται επί μέρους τμήματά του, καταλήγει ότι η παραγραφή σε κάποιες περιπτώσεις πρέπει να είναι 10ετής και όχι 20ετής.
Το σκεπτικό αυτό υιοθετεί και η παρούσα δικαστική απόφαση σε ανακοπή κατά ατομικής ειδοποίησης οφειλών που έστειλε το ΚΕΑΟ για απαιτήσεις από ασφαλιστικές οφειλές παλιών ετών.
Οι οφειλές αυτές με τις προσαυξήσεις είχαν φτάσει σε υπέρογκα ποσά και αφορούσαν εισφορές προς τον ΟΑΕΕ. Οι 3 πρώτες ταμειακές βεβαιώσεις ήταν από το 1987 μέχρι το 2006 και η τελευταία από το 1999 μέχρι το 2007.
Γενικά κατά των ατομικών ειδοποιήσεων που στέλνει το ΚΕΑΟ ο οφειλέτης ασφαλισμένος έχει δικαίωμα να ασκήσει ανακοπή στο Μονομελές Διοικητικό Πρωτοδικείο εντός προθεσμίας 30 ημερών από την ημέρα που έλαβε την ατομική ειδοποίηση.
Για τις οφειλές προς τον ΟΑΕΕ ακολουθείται η διαδικασία είσπραξης δημοσίων εσόδων. Το δικαίωμα του Οργανισμού προς είσπραξη εισφορών παραγράφεται μετά από παρέλευση 20ετίας από τη λήξη του οικονομικού έτους, κατά το οποίο αυτές κατέστησαν απαιτητές. Σε περίπτωση έκδοσης Π.Ε.Ε.Π.Τ. ή ρύθμισης των οφειλών σε δόσεις ή υποβολής μήνυσης από τον Οργανισμό ή σε κάθε άλλη περίπτωση προβλεπόμενη από τον Κ.Ε.Δ.Ε. η παραγραφή διακόπτεται και αρχίζει νέα 20ετής.
Ακολούθως, προβλέφθηκε, εικοσαετής παραγραφή για τις απαιτήσεις των ασφαλιστικών φορέων από μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές, η οποία αρχίζει από τη λήξη του οικονομικού έτους μέσα στο οποίο βεβαιώθηκαν.
Από 12.5.2016 πουσυστάθηκε ο Ε.Φ.Κ.Α., ήδη e-Ε.Φ.Κ.Α., στον οποίο εντάχθηκε και ο Ο.Α.Ε.Ε, άλλαξε και πάλι το καθεστώς της παραγραφής και έκτοτε οι απαιτήσεις από μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές υπόκεινται σε εικοσαετή παραγραφή, που αρχίζει από την πρώτη μέρα του επόμενου έτους εντός του οποίου παρασχέθηκε η ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία.
Με την 1833/2021 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, κρίθηκε ότι ο γενικός κανόνας της εικοσαετούς παραγραφής των αξιώσεων για την καταβολή εισφορών των εντασσόμενων στον Ε.Φ.Κ.Α. φορέων κοινωνικής ασφάλισης, αντίκειται στις συνταγματικές αρχές της αναλογικότητας και της ασφάλειας δικαίου. Εν σχέσει προς τους βεβαρυμένους με τις ασφαλιστικές εισφορές υπόχρεους, ο χρόνος της παραγραφής απαιτείται να είναι ο αναγκαίος, ώστε, αφενός, να διασφαλίζεται το δικαίωμα άμυνας αυτών έναντι δυσχερειών απόδειξης περιστατικών αναγόμενων στο απώτερο παρελθόν, αφετέρου δε να μην οδηγούνται οι οφειλέτες σε οικονομική εξουθένωση λόγω της υποχρέωσης ταυτόχρονης καταβολής συσσωρευμένων οφειλών περισσότερων ετών, με περαιτέρω δυσμενείς επιπτώσεις στην απασχόληση και την εθνική οικονομία γενικότερα. Αντιθέτως, απαιτείται να εξασφαλίζεται η έγκαιρη και σε σχετικά σύντομο χρόνο γνώση των υποχρεώσεών τους, ώστε να μην αιφνιδιάζονται, αλλά να δύνανται να προγραμματίζουν την επαγγελματική τους δραστηριότητα προς όφελος και της εθνικής οικονομίας.
Επιπλέον, η ανωτέρω διάταξη αντίκειται στην αρχή της ασφάλειας δικαίου, κατά το μέρος που η εικοσαετής παραγραφή, που θεσπίσθηκε, μάλιστα, σε χρόνο κατά τον οποίο οι υπόχρεοι είχαν ήδη υποστεί διάφορες οικονομικές επιβαρύνσεις για την αντιμετώπιση του δημοσιονομικού προβλήματος της χώρας, ισχύει αναδρομικώς και για απαιτήσεις που είχαν γεννηθεί έως την έναρξη ισχύος της νέας διάταξης και δεν είχαν ακόμη παραγραφεί.
Επειδή υπάρχει ένα κενό νόμου μεταξύ των δύο νόμων που αναφέρονται στην παραγραφή των ασφαλιστικών απαιτήσεων πριν και μετά την δημιουργία του ΕΦΚΑ, το κενό αυτό πρέπει να πληρωθεί με την εφαρμογή του κανόνα της δεκαετούς παραγραφής των αξιώσεων καταβολής εισφορών για το σύνολο των εντασσόμενων στον Ε.Φ.Κ.Α. φορέων, ο οποίος κρίνεται ότι αποτελεί εύλογο χρόνο παραγραφής των εν λόγω αξιώσεων.
Στην προκείμενη περίπτωση, προκύπτουν τα ακόλουθα: Mε ατομική ειδοποίηση ληξιπρόθεσμων οφειλών Κ.Ε.Α.Ο., ενημερώθηκε η ανακόπτουσα για τις ληξιπρόθεσμες ασφαλιστικές οφειλές της προς τον Ε.Φ.Κ.Α. (τέως Ο.Α.Ε.Ε.), συνολικού ποσού 120.449,48 ευρώ. Οι ως άνω οφειλές, προερχόμενες από τις ως άνω πράξεις του Ο.Α.Ε.Ε., βεβαιώθηκαν με τέσσερις πράξεις ταμειακής βεβαίωσης του Κ.Ε.Α.Ο.
Η ανακόπτουσα προβάλλει, ότι το δικαίωμα του ασφαλιστικού οργανισμού έχει υποπέσει σε παραγραφήδιότι ασφαλίστηκε στον τ. Ο.Α.Ε.Ε. από το 1987 έως το 2007, ενώ το 2017 της κοινοποιήθηκε η προαναφερθείσα ατομική ειδοποίηση με την οποία ενημερώθηκε για την ύπαρξη των εν λόγω οφειλών, οι οποίες ανάγονται σε χρονικό διάστημα πέραν της εικοσαετίας.
Με τα δεδομένα αυτά λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανακόπτουσα ασφαλίστηκε από το 1987 έως 2007 το Δικαστήριο, έκρινε ότι οι επίμαχες απαιτήσεις του καθ’ ου που καταλογίστηκαν κατά το έτος 2017 χρόνο έκδοσης των ως άνω καταλογιστικών πράξεων, είχαν υποπέσει σε παραγραφή.
* Η Αναστασία Χρ.Μήλιου είναι δικηγόρος Αθηνών παρ' Αρείω Πάγω (e-mail: natmil@otenet.gr)
Σχόλια