Δικηγόροι θύματα εκφοβισμού και σεξουαλικής παρενόχλησης: Έκθεση για το mobbing στο νομικό επάγγελμα
Συγκλονιστικά είναι τα ευρήματα της έκθεσης του Διεθνούς Δικηγορικού Συλλόγου (ΙΒΑ) για την εργασιακή παρενόχληση στο νομικό επάγγελμα.
Στην Κένυα, αρκετοί δικηγόροι μιας εταιρείας έχουν αποχωρήσει ή σχεδιάζουν να το κάνουν, μετά από συνεχή εκφοβισμό που η εταιρεία δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει. Αυτές οι ιστορίες προέκυψαν ως απαντήσεις στη διεθνή έρευνα του Διεθνούς Δικηγορικού Συλλόγου (IBA, Legal Policy and Research Unit (LPRU), η οποία διεξήχθη το 2018.
Άλλες απαντήσεις δείχνουν ότι αυτή η αποτυχία καταπολέμησης του εκφοβισμού έχει πολύ σοβαρές συνέπειες. Στη Νέα Ζηλανδία, μια γυναίκα δικηγόρος λέει ότι «έφυγε από τον χώρο εργασίας, σκέφτηκε να αλλάξει καριέρα και σκέφτηκε να αυτοκτονήσει». Αυτές οι ιστορίες, αντί να αποτελούν την εξαίρεση, είναι αντίθετα η κορυφή του παγόβουνου. Παρόμοιες εμπειρίες έχουν καταστεί ενδημικές σε ένα επάγγελμα στο οποίο ο εκφοβισμός έχει κανονικοποιηθεί.
Η σεξουαλική παρενόχληση επίσης αυξάνεται. «Οι άντρες δικηγόροι έλεγαν σεξιστικά ανέκδοτα ή άφηναν σεξουαλικά υπονοούμενα στο εργασιακό περιβάλλον, κάτι που ήταν αντιεπαγγελματικό», λέει μια γυναίκα δικηγόρος στις ΗΠΑ, «αλλά δεν συνειδητοποίησα τότε ότι αυτό ήταν επίσης σεξουαλική παρενόχληση. Ήταν κάτι τόσο ευρέως αποδεκτό, που μου φαινόταν φυσιολογικό».
Η έρευνα LPRU, η μεγαλύτερη του είδους της, διεξήχθη σε έξι γλώσσες και έλαβε απαντήσεις από 6.980 μέλη του νομικού επαγγέλματος από 135 διαφορετικές χώρες. Η αναφορά υπό τον τίτλο «κι εμείς; Ο εκφοβισμός και η σεξουαλική παρενόχληση στο νομικό επάγγελμα» , γραμμένη από τον νομικό σύμβουλο της LPRU, Kieran Pender, εξετάζει τη «φύση, την επικράτηση και τον αντίκτυπο αυτών των φαινομένων». Αποκαλύπτει τη συγκλονιστική διάχυση μιας τέτοιας συμπεριφοράς: Οι μισές από τις γυναίκες δικηγόρους που ερωτήθηκαν έχουν βιώσει εκφοβισμό. Για τους άνδρες, είναι ένας στους τρεις. Το ένα τρίτο των γυναικών που συμμετείχαν στην έρευνα έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας. Για τους άνδρες, είναι ένας στους 14.
Η έρευνα προσπάθησε να συγκεντρώσει μια σειρά από ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα για να δώσει μια ολοκληρωμένη εικόνα του εκφοβισμού και της σεξουαλικής παρενόχλησης σε χώρους εργασίας δικηγόρων. Μεταξύ των ερωτηθέντων περιλαμβάνονται in house δικηγόροι, νομικοί επαγγελματίες από το δημόσιο και το δικαστικό σώμα, καθώς και δικηγόροι που ασκούν ελευθερη δικηγορια.
Ως παραδείγματα εκφοβισμού αναφέρονται σκόπιμα υπερβολική ή πολύ λίγη δουλειά, αποκλεισμός από δραστηριότητες και επαγγελματικές ευκαιρίες, γελοιοποίηση, εξευτελιστική γλώσσα καθώς και κακόβουλες φήμες. Η έρευνα διαπίστωσε ότι ο εκφοβισμός είναι συχνότερος στους νεότερους δικηγόρους σε σχέση με τους μεγαλύτερους συναδέλφους τους.
Η έκθεση χαρακτηρίζει τη σεξουαλική παρενόχληση ως «ανεπιθύμητη συμπεριφορά που σχετίζεται με το σεξ». Τα παραδείγματα που εντοπίστηκαν στην έρευνα περιλαμβάνουν σεξιστικά και σεξουαλικά υπονοούμενα σχόλια και αστεία, ακατάλληλη σωματική επαφή, σιωπηρές ή ρητές απαιτήσεις για σεξουαλική επαφή με αντάλλαγμα παροχές που σχετίζονται με την εργασία αλλά ακόμα και σεξουαλικές επιθέσεις και βιασμούς.
Ο συντάκτης της έκθεσης, Pender, λέει ότι «υπάρχουν ορισμένα χαρακτηριστικά του επαγγέλματός μας που το καθιστούν ιδιαίτερα ευαίσθητο σε αυτές τις μορφές συμπεριφοράς».
Η ακαδημαϊκή έρευνα σχετικά με τον εκφοβισμό και τη σεξουαλική παρενόχληση σε διαφορετικά επαγγέλματα και χώρους εργασίας υπογραμμίζει παράγοντες που επιδεινώνουν το πρόβλημα. Αυτοί οι παράγοντες περιλαμβάνουν την ανδροκρατούμενη ηγεσία, ιεραρχικούς χώρους εργασίας όπου υπάρχει σημαντική ανισορροπία δύναμης μεταξύ κατώτερων και ανώτερων μελών του προσωπικού και όπου η πρόοδος ή η καθημερινή εργασία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη διακριτική ευχέρεια των ανώτερων στελεχών. Το δικηγορικό επάγγελμα, από τη φύση του, εμφανίζει όλα αυτά τα γνωρίσματα.
Παρά την τεράστια κλίμακα του προβλήματος, η έκθεση τονίζει την έλλειψη καταγγελιών καθώς το 57% των περιστατικών εκφοβισμού και το 75% των περιστατικών σεξουαλικής παρενόχλησης δεν έχουν αναφερθεί ποτέ.
Φαίνεται ότι υπάρχουν σοβαροί αποτρεπτικοί παράγοντες για την καταγγελία, που περιλαμβάνουν το status του δράστη και τον φόβο των επιπτώσεων για το θύμα. Μια γυναίκα στη Νέα Ζηλανδία είπε στην έρευνα ότι «ο επικεφαλής απείλησε να μου κόψει το λαιμό αν ανέφερα κάποια από τα πράγματα που μου είχε πει».
Ένας άλλος από τους συμμετέχοντες στην έρευνα τόνισε την απροθυμία των εταιρων των δικηγορικών εταιρειών να επιβληθούν κυρώσεις στους δράστες και ότι αυτή σχετίζεται με το μοντέλο οικονομικών κινήτρων των δικηγορικών γραφείων. Ως εκ τούτου, η έκθεση προσδιορίζει τον βασικό ρόλο που διαδραματίζουν οι ανώτεροι δικηγόροι στη διευκόλυνση ή την επιδείνωση μιας τέτοιας συμπεριφοράς στο χώρο εργασίας καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η σιωπή είναι συνενοχή.
«Έχω γίνει μάρτυρας και έχω παραπονεθεί για περισσότερα από 20 παραδείγματα σεξουαλικής παρενόχλησης, εκφοβισμού και θυματοποίησης στο χώρο εργασίας στην καριέρα μου και σε όλες τις περιπτώσεις η εταιρεία αγνόησε το θέμα και θυματοποίησε και/ή απέλυσε το άτομο που παραπονέθηκε για σεξουαλική παρενόχληση εκφοβισμό και θυματοποίηση. Οι δράστες δεν κλήθηκαν ποτέ να λογοδοτήσουν για τη συμπεριφορά τους» αναφέρει άνδρας δικηγόρος από την Αυστραλία που συμμετείχε στην έρευνα.
Είναι σαφές ότι το δικηγορικό επάγγελμα έχει ένα συστημικό πρόβλημα με τον εκφοβισμό και τη σεξουαλική παρενόχληση, με ρίζες στην κουλτούρα και τη δομή του. Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «είναι υποχρέωση όλων των μελών του επαγγέλματος να συνεργαστούν για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων, επειδή τα ευρήματα αυτής της έρευνας μας καταδικάζουν όλους».
Ο Horacio Bernardes Neto, Πρόεδρος του Διεθνούς Δικηγορικού Συλλόγου (IBA) και εταίρος στη δικηγορική εταιρεία Brazilian Motta Fernandes Advogados, λέει: «το νομικό επάγγελμα καλείται τακτικά να συμβουλεύει τρίτους για αυτά τα θέματα. Η ικανότητά μας να συμβουλεύουμε αποτελεσματικά και να οδηγούμε σε ευρύτερες κοινωνικές αλλαγές υπονομεύεται εάν δεν αντιμετωπίσουμε τον κίνδυνο της υποκρισίας».
Ο εκφοβισμός και η σεξουαλική παρενόχληση απομακρύνουν ταλαντούχους ανθρώπους από το επάγγελμα, με πάνω από το ένα τρίτο των ερωτηθέντων που υπέστησαν σεξουαλική παρενόχληση να έχουν εγκαταλείψει ή να σκέφτονται να εγκαταλείψουν τον χώρο εργασίας τους. Περίπου το δέκα τοις εκατό έχει εγκαταλείψει ή σκέφτεται να εγκαταλείψει εντελώς το επάγγελμα. Εν τω μεταξύ, περισσότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες που δήλωσαν ότι είχαν υποστεί εκφοβισμό έχουν εγκαταλείψει ή μπορεί να φύγουν από τον χώρο εργασίας τους και ένας στους επτά έχει εγκαταλείψει ή σκέφτεται να εγκαταλείψει το επάγγελμα. (legalnews24.gr/ibanet.org)
Σχόλια