Η ανάγκη θέσπισης αδικήματος "Γυναικοκτονίας" ως έκφραση της ενσωμάτωσης του κοινωνικού δρώμενου στο ποινικό φαινόμενο

του Γιώργου Καζολέα, Δικηγόρου

To ποινικό είναι το κατ΄εξοχήν δίκαιο που επηρεάζεται, προσαρμόζεται και διαμορφώνεται με βάση τις εκάστοτε κοινωνικές συνθήκες και σκοπός του είναι η προστασία της κοινωνίας και των δικαιωμάτων των ατόμων που πλήττονται από την προσβολή των εννόμων αγαθών τους.

Οι συνεχείς και αυξανόμενες δολοφονίες γυναικών στην Ελλάδα από τους συζύγους/συντρόφους τους συνιστά εκκωφαντικό συναγερμό για την άμεση ανάγκη εφαρμογής της προσαρμοστικότητας αυτής του ποινικού δικαίου στο κοινωνικό δρώμενο, μέσω της θέσπισης αδικήματος γυναικοκτονίας.

Η γυναικοκτονία διαφέρει από τις άλλες μορφές δολοφονίας επειδή ακριβώς σχετίζεται με το φύλο, αποτελεί φόνο ανθρώπου επειδή είναι γυναίκα. Συνιστά ειδική πτυχή εντασσόμενη στο ρατσιστικό έγκλημα και ως τέτοια θα πρέπει να προβλέπεται και περιγράφεται στο νόμο. 

Η διαφορετική αντιμετώπιση αυτού του είδους της ανθρωποκτονίας όχι μόνο δεν απαγορεύεται αλλά αντιθέτως είναι επιβεβλημένη. Σύμφωνα με τη Σύμβαση της Κων/πολης (Σύμβασης του ΣτΕ για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας), ειδικά μέτρα που είναι απαραίτητα για την πρόληψη και την προστασία των γυναικών από την φυλετική βία δεν θεωρούνται διάκριση σύμφωνα με τους όρους της Σύμβασης. (άρθρο 4 παρ.4)

Οι βαθύτερες αιτίες της γυναικοκτονίας διαφέρουν από άλλους τύπους δολοφονιών και σχετίζονται με τη θέση των γυναικών στην κοινωνία, τις διακρίσεις εναντίον τους, τους ρόλους των φύλων, την άνιση κατανομή εξουσίας μεταξύ ανδρών και γυναικών, τα συνήθη στερεότυπα και χρόνιες νοσηρές νοοτροπίες που στηρίζονται στη διάκριση των δύο φύλων, τις προκαταλήψεις και την βία κατά των γυναικών.

Η πλειοψηφία των γυναικοκτονιών εκκινούν από την αντίληψη της γυναίκας ως κατώτερης από τον άνδρα, που αντιμετωπίζεται ως «κτήμα»», «ιδιοκτησία» του συζύγου/συντρόφου της. Η άρρωστη αυτή αντίληψη, αποτέλεσμα χρόνιας κοινωνικής παθογένειας, αποτελεί τον κινητήριο μοχλό του μισογυνισμού, της κακοποίησης, λεκτικής , ψυχολογικής και σωματικής , η οποία στην αποκορύφωσή της φτάνει στη δολοφονία.

Όλα τα παραπάνω ιδιαίτερα χαρακτηριστικά διαφοροποιούν στην ουσία το αδίκημα της γυναικοκτονίας από την ανθρωποκτονία, εξειδικεύοντάς το ως έγκλημα με ρατσιστικά χαρακτηριστικά.

Την ορολογία αυτή χρησιμοποιεί ήδη ο Ποινικός Κώδικας, σύμφωνα με τον οποίο, το ρατσιστικό έγκλημα όπως προβλέπεται ρητά στο άρθρο 82Α, οριοθετείται ως έγκλημα κατά παθόντος, η επιλογή του οποίου έγινε λόγω των χαρακτηριστικών φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκείας, αναπηρίας, γενετήσιου προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου.

Τα επιχειρήματα που στηρίζονται στη λογική «αφου και η δολοφονία γυναίκας είναι ανθρωποκτονία, άρα είναι περιττή η γυναικοκτονία» παραβλέπουν την ενσωμάτωση του κοινωνικού αντίκτυπου από το ποινικό φαινόμενο. Ούτε βέβαια κάθε δολοφονία γυναίκας θα πρέπει να θεωρείται άνευ ετέρου γυναικοκτονία, προς αντίκρουση των σχετικών ενστάσεων.

Η γυναικοκτονία, επομένως δεν ταυτίζεται με τη δολοφονία, γιατί σύμφωνα με όλα τα χαρακτηριστικά και τις αιτίες της, αντιπροσωπεύει την πιο ακραία μορφή βίας κατά των γυναικών με βάση το φύλο τους. Μια βία μάλιστα που αυξάνει παγκοσμίως, ως αντίρροπη δύναμη στην επιχειρούμενη τις τελευταίες δεκαετίες, εξισορρόπηση των ρόλων των δύο φύλων. 

Πριν από χρόνια μια γυναίκα που μπορεί να ήθελε να χωρίσει τον σύζυγο/σύντροφο της δεν τολμούσε να το πράξει και υπέμεινε έναν καταναγκαστικό βίο μαζί του. Σήμερα, που μια γυναίκα τολμά να εξωτερικεύσει τη θέλησή της να χωρίσει, αυτομάτως καθιστά εαυτήν υποψήφιο θύμα βίας και γυναικοκτονίας.

Η αναγνώριση και κατανόηση της γυναικοκτονίας σε επίπεδο ποινικής δικαιοσύνης, και όχι απλά συμβολικά, αποτελεί προϋπόθεση για την ανάπτυξη αποτελεσματικών και αποδοτικών μέτρων για την εξάλειψη και την πρόληψή της. 

Ο χαρακτηρισμός της γυναικοκτονίας ως συγκεκριμένου ποινικού αδικήματος με ρατσιστικά χαρακτηριστικά, όχι μόνο θα λειτουργήσει αποτελεσματικότερα για σκοπούς γενικής και ειδικής πρόληψης αλλά και μετά την τέλεση του αδικήματος, θα επιτρέπει την αποτελεσματική έρευνα, τον έγκαιρο εντοπισμό του δράστη και των κινήτρων του και την παραδειγματική τιμωρία του.

Δείτε την αρθρογραφία του Γιώργου Καζολέα εδώ

Σχόλια

Ο χρήστης Ανώνυμος είπε…
Δεν έπεισε με το άρθρο του για την αναγκαιότητα αφού ο φόνος τιμωρείται χωρίς διακρίσεις …..! Δεν προσφέρει τίποτα περισσότερο από την υφιστάμενη ρύθμιση ….απλά πρόσθετη στις εντυπώσεις ….!
Ο χρήστης Ευάγγελος Κ. Νασίου είπε…
Ενδιαφέρον άρθρο. Παρ' αυτά δεν υπάρχει ουσιώδεις λόγος δια την θέσπιση ειδικού αδικήματος γυναικοκτονίας στον ΠΚ αφού ο Δικαστής σε τέτοιες περιπτώσεις μπορεί με βάση τα άρθρα 79 και 84 παρ 2 1ον και να επιβάλλει την αυστηρότερη ποινή, αλλά και να μην αναγνωρίσει, λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του εγκλήματος ελαφρυντικά. Γενικά ως κοινωνία υιοθετώντας ένα τέτοιο αδίκημα θα προχωρήσουμε δίχως προφανώς και να το θέλουμε στο άλλο άκρο δηλαδή στη διάκριση σε βάρος των ανδρών, αφού με την θέσπιση του αδικήματος της γυναικοκτονίας η ζωή του άνδρα θα "αξίζει λιγότερο" σε μια σχέση απ' ότι της γυναίκας, μιας και που η σύζυγός/σύντροφος του θα πληρώσει λιγότερο αν τον σκοτώσει απ' ότι θα πληρώσει αυτός αν σκοτώσει τη σύζυγό του.
Το δε, επιχείρημα της απάτης με ηλεκτρονικό υπολογιστή δεν περίμενα να το διαβάσω από έναν Νομικό του δικού σας βεληνεκούς για τον οποίο όλα τα γράμματα της λέξεως νομικός θα πρέπει να γράφονται ως κεφαλαία. Η απάτη με ηλεκτρονικό υπολογιστή αποτελεί τελείως διαφορετικό έγκλημα απ' την κανονική απάτη του 386 ΠΚ και μάλιστα μια πολύ ευχάριστη στο διάβασμα και ουσιώδης απόφαση δια να το διαπιστώσετε τούτο είναι η ΑΠ 1152/1999 Πράξη & Λόγος του Ποινικού Δικαίου, 3 (2000) κατά την οποία διαπράττεται κανονική απάτη στην περίπτωση που κάποιος στο διαδίκτυο αναγράψει ψευδείς προσφορές κλπ και όχι απάτη με ηλεκτρονικό υπολογιστή.
Υπάρχει πρόβλημα με την έμφυλη βία ;. Φυσικά και υπάρχει και γι' αυτό θα πρέπει, αντί να θεσπίσουμε ποινικούς νόμους οι οποίοι όπως έγινε φανερό παραπάνω είναι καθ' όλα άχρηστοι αφού το απαιτούμενο αποτέλεσμα μπορεί να έρθει με βάση τα άρθρα 79 και 84 παρ 2 ΠΚ, να διδαχθούμε όλοι μας όπως όχι απλά η έμφυλη αλλά η βία είναι κάτι το λάθος και ότι η βία καθ' εαυτή δεν είναι λύση στο πρόβλημα, αλλά ένα πρόβλημα που έρχεται να προστεθεί στη στοίβα των ήδη υπάρχοντών προβλημάτων.
Κατά τα άλλα το άρθρο είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον.
Ο χρήστης Legalnews24.gr είπε…
Αγαπητέ κ. Νασίου, οι απόψεις σας καταγράφονται και είναι απολύτως σεβαστές. Ευχαριστούμε για το σχόλιο σας.