Κοστολόγηση και ποσοτικοποίηση προγραμμάτων κομμάτων : Αρμοδιότητα ελληνικού δημοσιονομικού συμβούλου ή πιστοποιημένων ορκωτών ελεγκτών-λογιστών;
Ι. 1. Μέσα στα δύο (2) πρώτα Σχέδια Νόμου της Κυβέρνησης, που κατατέθηκαν προς συζήτηση και ψήφιση με μεγάλο επικοινωνιακό ορυμαγδό αμέσως μετά την έναρξη των εργασιών της Βουλής των Ελλήνων της 25.06.2023, είναι το Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών «Ενίσχυση του εισοδήματος των μισθωτών, των νέων και της οικογένειας». Σε αυτό το Σχέδιο Νόμου περιλαμβάνεται μεγάλη σειρά μισθολογικών αυξήσεων και οικονομικών επιδοματικών παροχών προς πληθυσμιακές ομάδες, διότι, καλό μεν το αποτέλεσμα του Ιουνίου, αλλά οι αυτοδιοικητικές εκλογές του Οκτωβρίου 2023 έρχονται ολοταχώς! Ανάμεσα στις παροχές αυτές, αλλά άσχετη με το θέμα του Σχεδίου Νόμου, είναι η καθιέρωση του λογιστικού προελέγχου (;) από πλευράς «κοστολόγησης/ποσοτικοποίησης» των εξαγγελιών των εκλογικών προγραμμάτων των πολιτικών κομμάτων και η ανάθεση της σχετικής αρμοδιότητας στο Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο.
2. Κατά την διάρκεια της «μεσο-προεκλογικής» περιόδου - μεταξύ των δύο Εκλογών 21.05.2023 και 25.06.2023 - έλαβε ευρεία δημοσιότητα στις ρητορικές προεκλογικές αντεγκλήσεις ιδίως των τριών μεγαλυτέρων πολιτικών κομμάτων στην Χώρα μας η ιδέα της προηγούμενης «κοστολόγησης» των δημοσιοποιούμενων πολιτικών προγραμμάτων και εξαγγελιών από ένα ανεξάρτητο (από ποίον άραγε;) Φορέα(είχε προταθεί λχ το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους ή το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στην ΒτΕ) με στόχο την ενημέρωση της κοινής γνώμης για την βασιμότητα, την βιωσιμότητα και την λειτουργικότητα του προεκλογικού προγράμματος των κομματικών σχηματισμών. Στην μετεκλογική κυβερνητική πρόταση επελέγη χωρίς αιτιολόγηση το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο (ΕΔΣ)ως Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή (ΑΔΑ)για τον ρόλο αυτό – την ίδια ώρα, που αντίστοιχο όργανο δεν έχει προβλεφθεί εξίσου ειδικώς για τον έλεγχο των οικονομικών των κομμάτων κατά τρόπο, ώστε τα δύο από τα τρία μεγαλύτερα κόμματα να είναι υπερχρεωμένα κατά εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ! Ωστόσο η προτεινόμενη νομοθετική πρωτοβουλία λόγω πλημμελούς προετοιμασίας δεν κινείται προς την σωστή κατεύθυνση, ενώ άνευ ουδενός λόγου δημιουργεί εκ του μηδενός έντονα προβλήματα αντισυνταγματικότητας στην προτεινόμενη ρύθμιση.
ΙΙ. 1. Το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο προβλέπεται ως ΑΔΑ στο άρ. 2 Ν.4270/28.06.2014 (Α’ 143), όπως έχει τροποποιηθεί πρόσφατα κατά την προεκλογική περίοδο διά του Ν.5042/10.04.2023 (Α’ 88), όταν και μάλλον προετοιμαζόταν η θεσμική καθιέρωση της πρωτοβουλίας, ήδη από τις ημέρες του Β’ Μνημονίου, αλλά ετέθη σε λειτουργία επί Γ’ Μνημονίου τον Νοέμβριο 2015, εξοπλισμένο θεωρητικώς με τις εγγυήσεις λειτουργικής ανεξαρτησίας κατά τον Κανονισμό ΕΕ 473/2013 (ΕΕ L 140/2011). Οι αρμοδιότητες του ΕΔΣ κατά το άρ. 2 παρ. 4-7 Ν.4270/2014είναι πολύ σημαντικές, αλλά δεν παύουν να έχουν μόνο πολιτικό και αυστηρό προσανατολισμό και κύριο περιεχόμενο την διαρκή επιτήρηση αυστηρής εκτέλεσης των μνημονιακών και μετα-μνημονιακών υποχρεώσεων της Χώρας. Το ΕΔΣ έχει 5μελές ΔΣμε μία και μη ανανεώσιμη πενταετή θητεία, ενώ τα Μέλη του επιλέγονται κατόπιν ανοικτού δημόσιου διαγωνισμού από Τριμελή Επιτροπή με την συμμετοχή του Υπουργού Οικονομικών, του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος και του Προέδρου του Ελεγκτικού Συνεδρίου από κατάλογο επικρατέστερων υποψηφίων με βάση προκαθορισμένα στην συγκεκριμένη κατά καιρούς δημόσια προκήρυξη και αντικειμενικά κριτήρια, ο δε κατάλογος υποψηφίων υποβάλλεται από την Τριμελή Επιτροπή προς το Υπουργικό Συμβούλιο, που τελικώς επιλέγει τα Μέλη, τα οποία εγκρίνονται στην συνέχεια από την πλειοψηφία της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της ΒτΕ. Όπως προκύπτει, η όλη σύνθετη διαδικασία επιλογής των Μελών ΔΣ ΕΔΣ είναι αποκλειστικώς κυβερνητική αρμοδιότητα[πχ και τα τρία μέλη της Τριμελούς Επιτροπής Επιλογής είναι προηγούμενες ...επιλογές του ίδιου Υπουργικού Συμβουλίου!] κινούμενη στο υψηλότερο δυνατό πολιτικό επίπεδο, αυτό του Υπουργικού Συμβουλίου. Άρα σε ποία αμεροληψία αναφέρεται κανείς;! Το αυτό ισχύει και για την όλη λειτουργία, την άσκηση των ελεγκτικών και λοιπών αρμοδιοτήτων της ΑΔΑ και την διοικητική πρακτική του ΕΔΣ, που είναι αυστηρώς στοχοπροσηλωμένες πολιτικά και κυβερνητικά στην επιτήρηση, στον έλεγχο, την εποπτεία και στην επίτευξη των μνημονιακών και μετα-μνημονιακών στόχων και δεσμεύσεων της Χώρας.Επομένως για ποία ουδετερότητα κάνει λόγο κανείς;! Τελικώς δημιουργείται το ερώτημα, πόσο συνταγματικώς ανεκτό είναι άραγε ένα τέτοιο διορισμένο συλλογικό διοικητικό όργανο κυβερνητικής προέλευσης, λειτουργίας και σύμπλευσης υπό τον τύπο της ΑΔΑ κατά περιγραφή θεσμού είτε να περιορίζεται να διατυπώνει με καλυμμένη ή όχι πολιτική σκοπιμότητα επιμέρους κρίσεις ή και απλές υποδείξεις προς συνταγματικά κατοχυρωμένους θεσμούς, ως τα πολιτικά κόμματα, βάλλοντας κατά ή και προσβάλλοντας ενδεχομένως την ελεύθερη λειτουργία τους είτε να προ-ελέγχει έως και να προδικάζει (!) πολιτικώς «αδέσμευτα και αμερόληπτα» - ακόμα καιόταν θα έχουν ευθέως αντι-μνημονιακό προσανατολισμό! - τα προγράμματα των πολιτικών κομμάτων: ας φαντασθεί κανείς την περίπτωση, που θα περιέχουν τα προελεγχόμενα προγράμματα την πολιτική εξαγγελία της ίδιας της ...κατάργησης του «μνημονιακού» ΕΔΣ;!
2. Η προτεινόμενη ρύθμιση αναθέτει στην εν λόγω ΑΔΑ «(...) [τις] Αξιολογήσεις και ποσοτικοποιήσεις του δημοσιονομικού αντικτύπου που αναμένεται να έχουν οι προτάσεις που περιλαμβάνονται στα προγράμματα των πολιτικών κομμάτων κατόπιν αιτήματός τους. (...)», και διευκρινίζει ότι «(...) Η υποβολή του αιτήματος του δευτέρου εδαφίου γίνεται κατόπιν απόφασης του αρμοδίου οργάνου του κάθε πολιτικού κόμματος. (...)». Από την ανάγνωση και μόνο της διάταξης προκύπτει η αντισυνταγματικότητα εκ πλαγίου της διάταξης προς το άρ. 29 Συντάγματος 1975/1986/2001/2008/2019, διότι η τιθέμενη έμμεση προϋπόθεση προηγούμενης «θετικής» αξιολόγησης και μνημονιακής συμβατότητας των προγραμμάτων επί τη βάσει «ελεύθερης» και «αβίαστης» πρωτοβουλίας των κομμάτων κατόπιν τάχα «απόφασης των οργάνων τους» μεν, έμμεσα δε ευθέως εξαναγκαστής, δεν συνδέεται προς το παρόν ως όρος καν του ενεργού με την ελεύθερη και απρόσκοπτη συμμετοχή στις Εκλογές, αλλά κατά το πρόσφατο παράδειγμα του αποκλεισμού κομμάτων από την συμμετοχή στις Εκλογές με συνταγματικώς ετοιμόρροπες Αποφάσεις του Α1 Τμήματος Αρείου Πάγου μπορεί να συνοδευθεί ακόμα και με την κύρωση της ίδιας της οικονομικής ενίσχυσης και χρηματοδότησης των κομμάτων από το Κράτος ή και συν τω χρόνω με την ίδια την ελεύθερη λειτουργία των κομμάτων.
3. Και ενώ αναφερόμενος σκοπός της νομοθετικής πρωτοβουλίας είναι η άσκηση της εξόχως πολιτικής αρμοδιότητας της προηγούμενης (!) αξιολόγησης (!!) και του ουσιαστικού προ-ελέγχου των πολιτικών προγραμμάτων από τα τυπικώς ανεξάρτητα, αμερόληπτα και με έλλειψη σύγκρουσης συμφερόντων (άρ. 9 Ν.4270/2014)Μέλη ΔΣ ΕΔΣ, όπως η έλλειψη αυτή ως κώλυμα διορισμού κατ’άρ. 5 παρ. 3 εδ. α’ Ν.4270/2014 ειδικώς προβλέπεται, δηλαδή εάν στο παρελθόν τα Μέλη ΔΣ ΕΔΣ έχουν διατελέσει Μέλη της ΒτΕ, της Ευρωβουλής, της Κυβέρνησης ή εκτελεστικών οργάνων πολιτικού κόμματος, στο επόμενο εδάφιο (β’) του αυτού άρθρου προβλέπεται κατ’εξαίρεση ότι ... δύο (2) από τα ... πέντε (5) Μέλη ΔΣ ΕΔΣ μπορούν να διορισθούν επί πενταετία στο όργανο αυτό μόλις όλη και όλη μία ...τετραετία από την αφυπηρέτησή τους από τις θέσεις αυτές! Δηλαδή πολιτικώς εκτεθέντα ίσως και επί μακρόν πρόσωπα και πολιτευτές και πλέον ξαφνικώς αναβαπτισμένα ... «ανεξάρτητα» Μέλη ΔΣ θα αξιολογούν αμερόληπτα (;) τις εξαγγελίες του δικού τους και των έως πρότινος λοιπών αντιπάλων κομμάτων!
4. Η θεσμική ακροβασία της προτεινόμενης διάταξης συνεχίζεται περαιτέρω, διότι η διατύπωση «(...) Οι αξιολογήσεις και οι ποσοτικοποιήσεις εξετάζονται σύμφωνα με το υπόδειγμα, τη διαδικασία, και τη μεθοδολογία που ορίζεται από το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο. (...)» αποτελεί προφανώς μία άνευ σοβαρού λόγου υποκρυπτόμενη, αλλά αποτυχημένη στην σύλληψη και την υλοποίηση, απόπειρα εισαγωγής στον πολιτικό βίο προχωρημένων εφαρμογών της κατά λοιπά ευπρόσδεκτης στην κοινωνία μας και πολλαπλώς αναγκαίας ...τεχνητής νοημοσύνης–υποτιμώντας όμως την πολιτική νοημοσύνη όλων μας! Ωστόσο η πολιτική πρωτοβουλία αυτή λόγω αστοχίας πάσχει αθεράπευτη παρανομία, διότι κείται εκτός των προβλέψεων του άρ. 43 Σ/τος ως κινούμενη ασύδοτα εκτός του πλαισίου κανονιστικής εξουσιοδότησης. Κυρίως όμως αυτή αποτελεί μία υπονομευτική για την ελεύθερη πολιτική δράση των κομμάτων στοχευμένη κυβερνητική ενσυνείδητη ενέργεια για την θέσπιση άνευ συνταγματικών ορίων και κανονιστικών όρων δεσμευτικών επί θεσμική ποινή ακόμα και της μη δυνατότητας συμμετοχής στις εκλογές έως και εκβιαστικών πολιτικών όρων χειραγώγησης και ποδηγετημένης διεξαγωγής από τα κόμματα της ελεύθερης πολιτικής/κομματικής δράσης και δραστηριότητάς τους και του εκλογικού αγώνα τους υπό το κάλυμμα μίας αθώας ...«οικονομετρικής μεθόδου»! Προς την κατεύθυνση αυτή άλλωστε συνηγορούν και οι προβλέψεις των άρ. 10, 11 και 12 Ν.4270/2014 : αλήθεια, τι θα αποφαινόταν το ΕΔΣ κατά την αξιολόγηση και την ποσοτικοποίηση (;) του προγράμματος κόμματος πχ (i) για την μαζική πολιτογράφηση, την ενσωμάτωση και αποκατάσταση των εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων Προσφύγων του 1922, των βιαίως Εκπατρισθέντων από την Κωνσταντινούπολη, την Ιμβρο και την Τένεδο το 1955-1964, των παλιννοστούντων Ελλήνων της τ.ΕΣΣΔ το 1990-2000, (ii) για την πρόταση προμήθειας εξοπλιστικών προγραμμάτων με αυξημένες μονομερώς τις εκτός ΝΑΤΟικού σχεδιασμού αμυντικές δαπάνες για την οργάνωση του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδος-Κύπρου ή του Δόγματος της Παλλαϊκής Αμυνας,(iii) τι στην περίπτωση της υποστήριξης χρηματοδότησης του Εθνικoαπελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ στην Κύπρο το 1955-1959ή και σήμερα (!), (iv) τι στην περίπτωση συγκεκριμένων μέτρων για την αντιμετώπιση του σχεδίου αφελληνισμού και εκρίζωσης της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας στην Βόρεια Ηπειρο, αλλά επίσης – αντίστροφα! – (v) δεν θα ... επαινούσε «τεχνοκρατικώς» καιθα διέσωζε πολιτικώς από την δημόσια χλεύη και κοινωνική κατακραυγή τις δηλώσεις/απόψεις πολιτικών-ανακηρυγμένων από το Α1 Τμήμα ΑΠ υποψηφίων Βουλευτών, όπως κατά την πρόσφατη προεκλογική περίοδο των Καθηγητών Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, ΚΚ Δ. Πνευματικού (ΝΔ), Αθ.Λινού (ΣΥΡΙΖΑ, και του εξ Εσπερίας Oθ. Ηλιόπουλου (ΣΥΡΙΖΑ) περί την εκτός ανθρωπιάς και πλαισίου αρχών Ηθικής και Βιοηθικής ανάγκη (;) πολιτικής απάνθρωπης περικοπής δαπανών στην δημόσια υγεία και τελικώς άφεσης της ανθρώπινης ζωής στο έλεος του ΕΣΥ;
ΙΙΙ. Σε κάθε περίπτωση και προς κάλυψη της ανάγκης θέσπισης ελεγκτικού οργάνου για τις κομματικές εξαγγελίες αντί της εσφαλμένης και στα όρια της αντισυνταγματικότητας πρότασης περί του ΕΔΣ αποδεκτή συνταγματικά και πολιτικά λύση θα μπορούσε να αποτελέσει η καθιέρωση της ελευθερίας ανάθεσης σύνταξης μίας αναβαθμισμένης Έκθεσης Ελέγχου από ένα έκαστο κόμμα ως «οντότητα δημοσίου συμφέροντος» (άρ. 44 επ. Ν.4449/2017) και υπό την απόλυτη ελευθερία της σχετικής επιλογής της ανάθεσης του έργου της αξιολόγησης του προγράμματός του σε Πιστοποιημένο Ορκωτο Ελεγκτή-Λογιστή ή Πιστοποιημένη Ελεγκτική Εταιρεία εκ του Δημοσίου Μητρώου της ΕΛΤΕ κατά Ν.4449/24.01.2017 (Α’ 7), όπως έχει τροποποιηθεί διά του Ν.5000/ 09.12.2022 (Α’ 226). Στην περίπτωση αυτή (α) η συνταγησόμενη Ειδική Εκθεση Ελέγχου θα εκπονείτο με την εγγύηση και υπό τον έλεγχο και την εποπτεία των σχετικών προδιαγραφών εκ των επί δεκαετίες πολυδοκιμασμένων και αποδεκτών και στην Χώρα μας Διεθνών Λογιστικών και Ελεγκτικών Προτύπων του ΝΠΔΔ «Επιτροπή Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων – ΕΛΤΕ» (Ν. 3148/05.06.2003 – Α’ 136), (β) με την απολύτως εξασφαλισμένη ελευθερία επιλογής πιστοποιημένου ελεγκτή στην βάση της εμπιστοσύνης από τον ίδιο τον πολιτικώς ελεγχόμενο, (γ) υπό τις κατοχυρωμένες γενικές αρχές και θεσμικές εγγυήσεις της επαγγελματικής δεοντολογίας, της ανεξαρτησίας, της αντικειμενικότητας, της εμπιστευτικότητας και του επαγγελματικού απορρήτου των Πιστοποιημένων Φορέων ελέγχου και αφού προηγηθούν ακόμα και οι αξιολογήσεις των ίδιων των απειλών της ανεξαρτησίας αυτών (!), (δ) ενώ οι Πιστοποιημένοι Φορείς θα υπόκειντο σε ειδικώς καθιερωνόμενο και συνταγησόμενο Σύστημα Διασφάλισης Ποιότητας και Ποιοτικού Ελέγχου περί την εργασία τους.
Μήπως οι ...Επιτελάρχες του «Επιτελικού Κράτους ΙΙ» πρέπει να τό ξανασκεφθούν;
* Ο Ιωάννης Κυμιωνής είναι Δικηγόρος ΔΣΑ παρ’Αρείω Πάγω, Εμμισθος Δικηγόρος ΔΝΥτ.ΟΑΕΔ/ΔΥΠΑ, LL.M. ΔημοσίουΔικαίου (Αθήνα), LL.M. Θεωρίας Δικαίου (Αθήνα),YΔ Παντείου Πανεπιστημίου, Νομικός Παραστάτης Διαμεσολαβήσεων, Διαπιστευμένος Διαμεσολαβητής (Ακαδημίας και Θεμιστοκλέους 34, Αθήνα 10678 - ioanniskymionis@yahoo.gr)
Σχόλια