Παρεμπόδιση της δυνατότητας υποβολής αίτησης ασύλου: Μη νόμιμη η υποχρέωση του αιτούντος να υποβάλει δήλωση προθέσεων πριν την αίτηση (ΔΕΕ)
Σύμφωνα με την Απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ στις 22.6.2023 στην υπόθεση C-823/21(Επιτροπή κατά Ουγγαρίας) η Ουγγαρία παρεμπόδισε αδικαιολόγητα τη δυνατότητα υποβολής αίτησης ασύλου.
Το 2020, κατόπιν της εμφάνισης της πανδημίας Covid-19, η Ουγγαρία εξέδωσε νέο νόμο ο οποίος επιβάλλει σε ορισμένους υπηκόους τρίτων χωρών ή ανιθαγενείς που βρίσκονται στο έδαφός της ή παρουσιάζονται στα σύνορά της και επιθυμούν να τύχουν διεθνούς προστασίας να ακολουθήσουν προηγούμενη διαδικασία. Η ρύθμιση αυτή απαιτεί να μεταβούν τα ως άνω πρόσωπα στην ουγγρική πρεσβεία στο Βελιγράδι (Σερβία) ή στο Κίεβο (Ουκρανία) προκειμένου να υποβάλουν εκεί αυτοπροσώπως δήλωση προθέσεων σχετικά με την υποβολή αίτησης διεθνούς προστασίας. Κατόπιν εξέτασης της δήλωσης αυτής, οι αρμόδιες ουγγρικές αρχές δύνανται να αποφασίσουν να χορηγήσουν ταξιδιωτικό έγγραφο στους εν λόγω υπηκόους τρίτης χώρας ή ανιθαγενείς, το οποίο επιτρέπει την είσοδό τους στην Ουγγαρία προκειμένου να υποβάλουν στο κράτος μέλος αυτό αίτηση διεθνούς προστασίας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεώρησε ότι η Ουγγαρία, θεσπίζοντας τις διατάξεις αυτές, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το δίκαιο της Ένωσης και ειδικότερα από την οδηγία σχετικά με κοινές διαδικασίες για τη χορήγηση και ανάκληση του καθεστώτος διεθνούς προστασίας. Για τον λόγο αυτό η Επιτροπή άσκησε προσφυγή λόγω παραβάσεως ενώπιον του Δικαστηρίου.
Με την απόφαση του, το Δικαστήριο αποφαίνεται ότι η Ουγγαρία, εξαρτώντας τη δυνατότητα ορισμένων υπηκόων τρίτων χωρών ή ανιθαγενών που βρίσκονται στο έδαφος ή στα σύνορά της να υποβάλουν αίτηση διεθνούς προστασίας από την προηγούμενη υποβολή δήλωσης προθέσεων σε ουγγρική πρεσβεία η οποία βρίσκεται σε τρίτη χώρα και από τη χορήγηση ταξιδιωτικού εγγράφου που επιτρέπει την είσοδό τους στο ουγγρικό έδαφος, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από την οδηγία 2013/32.
Καταρχάς, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι τα εν λόγω πρόσωπα εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας. Ειδικότερα, το γεγονός ότι το ουγγρικό δίκαιο προβλέπει υποχρέωση των προσώπων αυτών να απευθυνθούν αρχικώς στις ουγγρικές πρεσβείες στο Βελιγράδι ή στο Κίεβο δεν τα εξομοιώνει με πρόσωπα που υποβάλλουν απλώς αίτηση διπλωματικού ή εδαφικού ασύλου σε αντιπροσωπεία στην αλλοδαπή, αίτηση ως προς την οποία η οδηγία δεν εφαρμόζεται.
Στη συνέχεια, το Δικαστήριο εξετάζει, αφενός, αν η ουγγρική ρύθμιση συνιστά περιορισμό των δικαιωμάτων που απορρέουν από την οδηγία και, αφετέρου, αν ο περιορισμός αυτός δύναται να δικαιολογηθεί υπό το πρίσμα του δικαίου της Ένωσης.
Πρώτον, το Δικαστήριο επισημαίνει ότι η προϋπόθεση σχετικά με την προηγούμενη υποβολή δήλωσης προθέσεων δεν προβλέπεται στην οδηγία και αντιβαίνει στον σκοπό της που συνίσταται στη διασφάλιση πραγματικής, ευχερούς και ταχείας πρόσβασης στη διαδικασία χορήγησης διεθνούς προστασίας.
Επιπλέον, κατά το Δικαστήριο, η ρύθμιση αυτή στερεί από τους ενδιαφερόμενους υπηκόους τρίτων χωρών ή ανιθαγενείς τη δυνατότητα να απολαύουν πράγματι του δικαιώματός τους να ζητήσουν άσυλο από την Ουγγαρία, όπως το δικαίωμα αυτό κατοχυρώνεται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Δεύτερον, το Δικαστήριο εκτιμά ότι ο προβλεπόμενος περιορισμός δεν μπορεί να δικαιολογηθεί από τον σκοπό προστασίας της δημόσιας υγείας και, ειδικότερα, από την καταπολέμηση της εξάπλωσης της Covid-19, όπως προέβαλε η Ουγγαρία. Μολονότι είναι αληθές ότι τα κράτη μέλη δύνανται, υπό εξαιρετικές περιστάσεις, να εξαρτούν την υποβολή αίτησης διεθνούς προστασίας από ειδικούς όρους που αποσκοπούν στον περιορισμό της εξάπλωσης μεταδοτικής νόσου στο έδαφός τους, εντούτοις, οι όροι αυτοί πρέπει να είναι κατάλληλοι για την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού και να μην είναι δυσανάλογοι προς αυτόν.
Εν προκειμένω, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η υποχρέωση μετάβασης σε πρεσβεία στην αλλοδαπή, με αποτέλεσμα να εκτίθενται ενδεχομένως οι υπήκοοι τρίτων χωρών ή οι ανιθαγενείς στον κίνδυνο να προσβληθούν από τη νόσο Covid-19, την οποία θα μπορούσαν στη συνέχεια να μεταδώσουν στην Ουγγαρία, δεν μπορεί να θεωρηθεί μέτρο κατάλληλο για την καταπολέμηση της εξάπλωσης της πανδημίας.
Εξάλλου, η διαδικασία που θέσπισε η Ουγγαρία αποτελεί προδήλως δυσανάλογη προσβολή του δικαιώματος των αιτούντων διεθνή προστασία να υποβάλουν αίτηση χορήγησης διεθνούς προστασίας ήδη κατά την άφιξή τους στα ουγγρικά σύνορα. Ως προς το ζήτημα αυτό, το Δικαστήριο επισημαίνει ότι το εν λόγω κράτος μέλος δεν απέδειξε ότι δεν μπορούσαν να ληφθούν άλλα μέτρα δυνάμενα να επιτύχουν τον κατάλληλο συμβιβασμό μεταξύ, αφενός, της αποτελεσματικότητας του δικαιώματος κάθε υπηκόου τρίτης χώρας ή ανιθαγενούς να υποβάλει αίτηση διεθνούς προστασίας στο έδαφος ή στα σύνορα της Ουγγαρίας και, αφετέρου, της καταπολέμησης των μεταδοτικών ασθενειών. (πηγή curia.europa.eu)
Σχόλια