Σχέδιο ενοποίησης των δικαστηρίων : Υπαγωγή των Ειρηνοδικείων στο Μονομελές Πρωτοδικείο

 Των Αφροδίτης Σακελλαροπούλου & Πάνου Βασταρούχα*

Το προτεινόμενο σχέδιο για την ενοποίηση των δικαστηρίων στην Ελληνική Δικαιοσύνη αποσκοπεί στη ριζική αναδιάρθρωση της δικαστικής ιεραρχίας μέσω της υπαγωγής της αρμοδιότητας των Ειρηνοδικείων στο Μονομελές Πρωτοδικείο. 

Η πρόταση περιλαμβάνει τη μεταφορά των οργανικών θέσεων των Ειρηνοδικών σε Παρέδρων Πρωτοδικών, Πρωτοδικών και Προέδρων Πρωτοδικείου, με σταδιακή αύξηση των θέσεων Πρωτοδικών και Προέδρων Πρωτοδικών εντός ενός πενταετούς ορίζοντα. Επιπλέον, προβλέπεται η προαγωγή των προερχόμενων από Ειρηνοδικεία σε Εφέτες. Σημαντικό στοιχείο της πρότασης είναι η περιοριστική ρύθμιση που διασφαλίζει την προτεραιότητα των Πρωτοδικών που έχουν διοριστεί έως και τέσσερα χρόνια πριν τους Ειρηνοδίκες. Ως προς τους Πταισματοδίκες, προβλέπεται η απορρόφηση τους στο νεοσυσταθέν Ανακριτικό Σώμα.

 

Προηγούμενος βαθμός	Νέος βαθμος- Αντιστοιχία	Μετάβαση
Δοκιμος Ειρηνοδίκης	Πάρεδρος Πρωτοδικών	Πάρεδρος Πρωτοδικών
Ειρηνοδίκης Δ Τάξης	Πρωτοδίκης	Απευθείας Πρωτοδίκης και στην προαγωγή του για Πρόεδρο Πρωτοδικών πρώτη προτεραιότητα θα έχει ο ήδη Πρωτοδίκης, εφόσον ο τελευταίος έχει διοριστεί παραπάνω από τέσσερα έτη πριν το κρίσιμο χρόνο της προαγωγής και δεύτερη προτεραιότητα ο προερχόμενος από το Ειρηνοδικείο με βαθμό Γ.
Ειρηνοδίκης Γ Τάξης	Πρωτοδίκης	Απευθείας Πρωτοδίκης και στην προαγωγή του για Πρόεδρο Πρωτοδικώνπροτεραιότητα θα έχει ο ήδη Πρωτοδίκης, εφόσον ο τελευταίος έχει διοριστεί παραπάνω από τέσσερα έτη πριν το κρίσιμο χρόνο της προαγωγής.
Ειρηνοδίκης Β Τάξης	Πρωτοδίκης	Απευθείας Πρωτοδίκης και στην προαγωγή του για Πρόεδρο Πρωτοδικών  πρώτη προτεραιότητα θα έχει ο ήδη Πρωτοδίκης, εφόσον ο τελευταίος έχει διοριστεί παραπάνω από τέσσερα έτη πριν το κρίσιμο χρόνο της προαγωγής .
Ειρηνοδίκης Α Τάξης	Πρόεδρος Πρωτοδικών	Απευθείας Πρόεδρος Πρωτοδικών και στην προαγωγή του για Εφέτη προτεραιότητα θα έχει ο ήδη Πρωτοδίκης, εφόσον ο τελευταίος έχει διοριστεί παραπάνω από τέσσερα έτη πριν το κρίσιμο χρόνο της προαγωγής.
Πταισματοδίκης εν ενεργεία	Ανακριτής Γ και Δ Τάξης	Οι Πταισματοδίκες με βαθμό ΕιρηνοδίκηΔ ή Γ Τάξης θα διορίζεται ως Ανακριτής Δ Τάξης και οι Πταισματοδίκες με βαθμό Ειρηνοδίκη Β ή Α Τάξης θα διορίζεται ως Ανακριτής Γ Τάξης.
Νεοδιορισθείς Ανακριτής	Δόκιμος Ανακριτής και συνεχίζει με την κανονική εξέλιξη.
Εν ενεργεία Πρωτοδίκης ή Πρόεδρος Πρωτοδικών που θα επιλέξει να μεταταχθεί ως Ανακριτής		Ανακριτής Β τάξης, με παραμονή του τέως Πρωτοδίκη στο βαθμό αυτό δύο ετών παραπάνω από τον τέως Πρόεδρο Πρωτοδικών.
Εν ενεργεία Εφέτης ή Πρόεδρος Εφετών που θα επιλέξει να μεταταχθεί ως Ανακριτής		Ανακριτής Α τάξης, με παραμονή του τέως Εφέτη στο βαθμό αυτό δύο ετών παραπάνω από τον τέως Πρόεδρο Εφετών.
Αποφάσεις επί των εκκρεμών  υποθέσεων του Ειρηνοδικείου θα δικάζουν οι εξής: 1)Οι εν ενεργεία κατά το χρόνο της ενοποίησης Ειρηνοδίκες που θα επιλέξουν να παραμείνουν στάσιμοι στο βαθμό του Πρωτοδίκη αντίστοιχα, 2) οι Ειρηνοδίκες που δεν θα κριθούν επαρκείς από το ΑΔΣ, 3)οι δόκιμοι Ειρηνοδίκες και οι Ειρηνοδικες Δ που έχουν μεταταχθεί σε Παρέδρους Πρωτοδίκες κα Πρωτοδίκες . Το Ειρηνοδικείο ως σχηματισμός θα υφίσταται παράλληλα για τρία έτη από το χρόνο ενοποίησης και θα λειτουργεί μόνο για τις εκκρεμείς υποθέσεις του Ειρηνοδικείου.
Βασική προϋπόθεση είναι η σταδιακή αύξηση των οργανικών θέσεων των Πρωτοδικών και των Προέδρων Πρωτοδικών σε βάθος πενταετίας. Προς ταχύτερη πλήρωση των άμεσων οργανικών θέσεων που πρέπει να δημιουργηθούν υφίσταται ήδη δεξαμενή επιτυχόντων δικαστικού διαγωνισμού, ήτοι οι επιτυχόντες του Διαγωνισμού Ειρηνοδικών Δ Τάξης έτους 2014.

 Σημείωση: Το παρόν σχέδιο αποτελεί εξειδίκευση προς το βασικό σχέδιο με την ονομασία «ΘΕΜΙΔΑ», το οποίο μπορείτε να δείτε εδώ

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Η αναδιάρθρωση του δικαστικού συστήματος μέσα από μια ενιαία επετηρίδα είναι πλέον όχι μόνο εφικτή αλλά και συνταγματικά διασφαλισμένη, χάρη στις τροποποιήσεις του Συντάγματος το 2001 (βλ. Ερμηνευτική δήλωση του άρθρου 88). Όπως αναπτύχθηκε ανωτέρω, μετά την κρίση του Α.Δ.Σ., οι Ειρηνοδίκες Α  τάξης θα προαχθούν σε Προέδρους Πρωτοδικών και οι Ειρηνοδίκες Β, Γ και Δ τάξης σε Πρωτοδίκες και οι Δόκιμοι Ειρηνοδίκες σε Παρέδρους (κανόνας των συν 4 ετών). Αυτό είναι εύλογο διότι ναι μεν κανείς δεν αρνείται ότι οι Ειρηνοδίκες έχουν αποκτήσει εμπειρία από την καθημερινή τριβή τους με ευρεία αντικείμενα του δικαίου, όμως οι Πρωτοδίκες έχουν λάβει διεξοδική εκπαίδευση στη Σχολή Δικαστών για δύο έτη, που τους προσδίδει συγκεκριμένη εξειδίκευση και επάρκεια που διαφέρει από την εμπειρία των Ειρηνοδικών. Η πρόσβαση σε πιο προηγμένες θέσεις, όπως Πρόεδροι Πρωτοδικών ή Εφέτες, θα πραγματοποιηθεί με μια στρατηγική (ποσόστωση προαγωγής Ειρηνοδικών)  που προωθεί τη συνέχεια αλλά και τη δυναμική εξέλιξη όλης της επετηρίδας. Η ιδέα να αποφευχθεί η στασιμότητα, δίνοντας την ευκαιρία για προαγωγή σε όλους (οι Ειρηνοδίκες ως το βαθμό του Εφέτη) χωρίς να δημιουργείται ανταγωνισμός ή προνόμιο σε βάρος κάποιων βρίσκεται στο επίκεντρο της μεταρρύθμισης. Οι προερχόμενοι από τα Ειρηνοδικεία Πρωτοδίκες δεν θα ξεπερνούν με την προαγωγή στο βαθμό του Εφέτη.  Αυτός ο προσεκτικά σχεδιασμένος μηχανισμός προβλέπει τη σταδιακή αύξηση των θέσεων, ώστε να μην ανακύπτουν εμπόδια στην καριέρα των δικαστικών λειτουργών που έχουν ήδη μια εκτεταμένη υπηρεσία. Με αυτόν τον τρόπο, η διαδικασία προαγωγής γίνεται πιο δίκαιη, ενώ ταυτόχρονα διασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα και η αξιοπιστία του δικαστικού συστήματος.

* H Αφροδίτη Σακελλαροπούλου είναι Πταισματοδίκης και ο Πάνος Βασταρούχας είναι Ειρηνοδίκης, αμφότεροι μέλη της ΕΝΔΕ