H Ελλάδα παραμένει ουραγός στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως προς το χρόνο απονομής της δικαιοσύνης, όπως προκύπτει από την έκθεση που δημοσίευσε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Στον εκτιμώμενο χρόνο που απαιτείται για την επίλυση δικαστικών αστικών και εμπορικών υποθέσεων α’ βαθμού, η Ελλάδα έχει τη χειρότερη επίδοση σε όλη την Ευρώπη για το 2022, με απαιτούμενο χρόνο πάνω από 700 ημέρες.
Στον εκτιμώμενο χρόνο επίλυσης διοικητικών υποθέσεων σε πρώτο βαθμό, το 2022, η Ελλάδα έχει την έβδομη χειρότερη επίδοση ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ, με παραπάνω από 400 ημέρες . Στο χρόνο επίλυσης των διοικητικών διαφορών σε τρίτο βαθμό απαιτούνται περίπου 1200 ημέρες , αριθμός που αποτελεί την χειρότερη επίδοση στην Ευρώπη.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε τη δωδέκατη έκδοση του πίνακα αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης, μιας ετήσιας επισκόπησης που παρέχει συγκριτικά στοιχεία σχετικά με την αποδοτικότητα, την ποιότητα και την ανεξαρτησία των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης στα κράτη μέλη. Σε σύγκριση με πέρυσι η αντίληψη του κοινού για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης έχει βελτιωθεί, μεταξύ άλλων και σε χώρες που αντιμετώπισαν συστημικές προκλήσεις.
Ο φετινός πίνακας αποτελεσμάτων περιλαμβάνει διάφορα νέα στοιχεία σχετικά με την προσβασιμότητα στη δικαιοσύνη, όπως την προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία στα επαγγέλματα του τομέα της δικαιοσύνης· την προσβασιμότητα των καταναλωτών στη δικαιοσύνη κατά την άσκηση αντιπροσωπευτικών αγωγών για την προστασία των συλλογικών συμφερόντων τους· τους μισθούς του εξειδικευμένου δικαστικού και εισαγγελικού προσωπικού· και σχετικά με τους συμβολαιογράφους και τις εξουσίες τους στις διαδικασίες κληρονομικής διαδοχής. Η έκδοση του 2024 περιλαμβάνει επίσης, για πρώτη φορά, συγκεκριμένα νέα αριθμητικά στοιχεία σχετικά με την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, για παράδειγμα σχετικά με το διορισμό προέδρων δικαστηρίων, τα εθνικά πλαίσια σχετικά με τις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων και την παύση των γενικών εισαγγελέων.
Κυριότερα πορίσματα του πίνακα αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης για το 2024:
- Η αντίληψη όσον αφορά την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης έχει βελτιωθεί, μεταξύ άλλων και στις χώρες που αντιμετώπισαν συστημικές προκλήσεις:
- Έρευνα του Ευρωβαρόμετρου στο ευρύ κοινό δείχνει ότι, από το 2016, η αντίληψή του για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης έχει βελτιωθεί ή παρέμεινε σταθερή σε 19 κράτη μέλη. Μια άλλη έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, που διεξήχθη σε επίπεδο επιχειρήσεων, δείχνει ότι η αντίληψη για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης έχει βελτιωθεί ή έχει παραμείνει σταθερή σε 19 κράτη μέλη σε σύγκριση με το 2016. Η αντίληψη τόσο του ευρέος κοινού όσο και των επιχειρήσεων περί της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης βελτιώθηκε επίσης σε χώρες που έχουν αντιμετωπίσει συστημικές προκλήσεις όσον αφορά την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης.
- Διαφωτιστικά στοιχεία σχετικά με τον διορισμό των εισαγγελέων και την παύση του γενικού εισαγγελέα: Σε 14 κράτη μέλη οι εισαγγελείς διορίζονται είτε από τα ανεξάρτητα ανώτατα εισαγγελικά συμβούλια είτε από την ίδια την εισαγγελική αρχή. Η εξουσία του εκτελεστικού κλάδου (του υπουργού Δικαιοσύνης, της κυβέρνησης, ή του αρχηγού κράτους) να διορίζει εισαγγελείς υπόκειται σε δικαστικό έλεγχο σε όλα σχεδόν τα 12 κράτη μέλη στα οποία διορίζονται εισαγγελείς κατ' αυτόν τον τρόπο. Είναι επίσης υποχρεωτικό σε όλα σχεδόν αυτά τα 12 κράτη μέλη να αιτιολογούν την απόρριψη ενός υποψήφιου εισαγγελέα. 20 κράτη μέλη παρέχουν στον εκτελεστικό κλάδο ή στο κοινοβούλιο την εξουσία να παύει τον γενικό εισαγγελέα (σε πέντε από αυτά κατόπιν πρότασης του Δικαστικού Συμβουλίου) και σε έξι κράτη μέλη η εξουσία αυτή παρέχεται στο Δικαστικό τους Συμβούλιο. 16 κράτη μέλη προσφέρουν τη δυνατότητα επανεξέτασης της απόφασης.
- Τρέχουσες δυνατότητες για την ενίσχυση της ψηφιοποίησης των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης: Μόνο έξι κράτη μέλη διαθέτουν δικονομικούς κανόνες που επιτρέπουν το παραδεκτό των αποδεικτικών στοιχείων σε ψηφιακή μορφή στις αστικές, εμπορικές, διοικητικές και ποινικές υποθέσεις. Σε 26 κράτη μέλη η δυνατότητα αυτή προβλέπεται μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις ή σε ορισμένους τομείς του δικαίου. Επιπλέον, από τα πορίσματα της φετινής έκδοσης προκύπτει ότι υπάρχουν ακόμη περιθώρια βελτίωσης όσον αφορά τη δυνατότητα ηλεκτρονικής κίνησης διαδικασίας ή ηλεκτρονικής υποβολής αγωγής. Εννέα κράτη μέλη είτε επιτρέπουν τη δυνατότητα αυτή μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις, είτε δεν την επιτρέπουν καθόλου.
- Τα περισσότερα κράτη μέλη διαθέτουν ορισμένες ρυθμίσεις για τη στήριξη της συμμετοχής των ατόμων με αναπηρία ως επαγγελματιών στο σύστημα απονομής δικαιοσύνης: Σε 20 κράτη μέλη υπάρχουν τουλάχιστον ορισμένες ειδικές ρυθμίσεις για τη στήριξη της συμμετοχής των ατόμων με αναπηρία.
- Διαφορετικού βαθμού ειδικές ρυθμίσεις για φιλικές προς τα παιδιά διαδικασίες σε υποθέσεις όπου τα παιδιά εμπλέκονται ως θύματα ή ως ύποπτοι ή κατηγορούμενοι: Σε 26 κράτη μέλη παρέχονται πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματα του θύματος ή του υπόπτου και τις φιλικές προς τα παιδιά διαδικασίες και σε 18 κράτη μέλη δίνεται επείγουσα προτεραιότητα σε ποινικές διαδικασίες που αφορούν παιδιά. (πηγή europa.eu)
Σχόλια