Συμπαραστάτης του Αθλητή και της Αθλήτριας : Η αναγκαία πρωτοβουλία της Πολιτείας για την ενίσχυση της συνταγματικής εγγύησης του Αθλητισμού

Του Ιωάννη Ελ. Κυμιωνή, δικηγόρου*

Ι.  α. Την 11.06.1975 με την δημοσίευση του Συντάγματος της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας πέραν  των άλλων υψηλών, προσανατολισμένων στην Ευρωπαϊκή Προοπτική, πολιτικών και πολιτειακών στόχων καθιερώθηκε το πρώτον και ετέθη ως στόχος προς παρακολούθηση των διεθνών προτύπων και εξελίξεων στον ειδικό αυτό χώρο η διαρκής ενίσχυση της θεσμικής εγγύησης του Αθλητισμού στην Χώρα μας. 

Το άρθρο 16 παρ. 9 αναφέρει: «Ο αθλητισμός τελεί υπό την προστασία και την ανώτατη εποπτεία του Κράτους. Το Κράτος επιχορηγεί και ελέγχει τις Ενώσεις των αθλητικών σωματείων κάθε είδους, ως Νόμος ορίζει. Νόμος ορίζει επίσης την διάθεση των ενισχύσεων, που παρέχονται κάθε φορά στις επιχορηγούμενες ενώσεις σύμφωνα με τον προορισμό τους.», ενώ η διάταξη αυτή δεν έχει αναθεωρηθεί στις έως σήμερα συνταγματικές Αναθεωρήσεις του Καταστατικού Χάρτη της Χώρας μας [Β’ Ψήφισμα 06.03.1986 Στ’ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων, Ψήφισμα 06.04.2001 Ζ’ Αναθεωρητικής,  Ψήφισμα 27.05.2008 Η’ Αναθεωρητικής, Ψήφισμα 25.11.2019 Θ’ Αναθεωρητικής].

Στόχος της Πολιτείας δεν είναι μόνο η ανάπτυξη Αθλημάτων, Κλάδων Αθλήματος και Αγωνισμάτων για την ανθρώπινη σωματική και ψυχική υγεία, μιας και ο Αθλητισμός έχει εξελιχθεί σε δραστηριότητα μεγίστου οικονομικού ενδιαφέροντος με διαρκώς δυναμικά επεκτεινόμενη ευρύτητα περιεχομένου (πέραν του κλάδου της ευεξίας, cοachingκαι της ατομικής γύμνασης πχ εσωτερικές και διεθνείς μεταγραφές ερασιτεχνών, ημιεπαγγελματιών και επαγγελματιών ενήλικων και ανήλικων αθλητών, προσλήψεις και κινητικότητα επαγγελματικών στελεχών στις Αθλητικές Εταιρείες, κατοχύρωση και εξασφάλιση δικαιωμάτων μετάδοσης Αγώνων και Αθλητικών Γεγονότων, διεθνής τυπικός και ψηφιακός στοιχηματισμός, χορηγίες αθλητών και συλλόγων/ενώσεων κά). Στόχο αποτελεί  και η θέσμιση και η προτροπή ενίσχυσης του εσωτερικού, διεθνούς και ολυμπιακού αθλητικού κινήματος, της Αθλητικής Έννομης Τάξης ως εσωτερικής δικαιοδοτικής τάξης εφαρμόζουσας (και) το Διεθνές και Ολυμπιακό Αθλητικό Δίκαιο, η ρύθμιση του ερασιτεχνικού και του επαγγελματικού αθλητισμού διά της θέσπισης κανονιστικών πλαισίων, η διάρθρωση Αθλητικής Δικαιοσύνης με  την συγκρότηση και λειτουργία αποκλειστικών δικαιοδοτικών οργάνων – παραλλήλων  των πολιτειακών Δικαστηρίων –βάσει ειδικών διαδικαστικών και ουσιαστικών κανόνων για τις αθλητικές διαφορές των αμειβομένων και μη αθλητών[Πρωτοβάθμια όργανα Σωματείων και Ομοσπονδιών (Επιτροπές Επίλυσης Οικονομικών Διαφορών, Επιτροπή Φιλάθλου Πνεύματος), δευτεροβάθμια (ΑΣΕΑΔ, Επιτροπή Εφέσεων (Ομοσπονδιών), β’βάθμιες Επιτροπές Επίλυσης Οικονομικών Διαφορών)], αλλά και των Αθλητικών Εταιρειών (ή των Τμημάτων Αμειβομένων Αθλητών αυτών) μεταξύ τους (λχ. Επιτροπή Επαγγελματικού Αθλητισμού – άρ. 77 κωδ.Ν.2725/17.06.1999), καθώς και η παραπομπή των γεννώμενων ζητημάτων με στοιχεία αθλητικής διαιτητικής αρμοδιότητας στα  διεθνή αθλητικά δικαιοδοτικά όργανα(πχ Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο Αθλητισμού – CAS, Διεθνές Συμβούλιο Διαιτητικής Διαιτησίας - ICAS).

β. Πέραν της 50χρονης ήδη συνταγματικής κατοχύρωσης της ολοένα ερμηνευτικά διευρυνόμενης θεσμικής εγγύησης του Αθλητισμού και του «συνταγματικού αθλητικού κεκτημένου» πρέπει να τονισθεί ότι ο Αθλητισμός πέραν του Αθλητικού Δικαίου έχει αναπτύξει με αισιόδοξη προοπτική σε υψηλό διεπιστημονικό - και κατά περίπτωση διακλαδικό! - επίπεδο τομείς της ανάπτυξής του, όπως η Αθλητική Διοίκηση, η Αθλιατρική, το Αθλητικό Management, το Αθλητικό marketing, η Αθλητική επιχειρηματικότητα και καινοτομία, η Αθλητική ψυχολογία, η Αθλητική δημοσιογραφία, αλλά και οι Εργασιακές Σχέσεις στον Αθλητισμό.

γ. Ωστόσο η καθημερινώς καταγραφόμενη και αυξανόμενη εκθετικώς έκρηξη περιστατικών αθλητικού εκφοβισμού και αθλητικής βίας με πρωτόγνωρη επίπτωση και στα διεπιστημονικά δεδομένα  των εγκληματολογικών στατιστικών δεν έχει προηγούμενο στην διαδρομή του Σύγχρονου – ιδίως της μεταπολεμικής περιόδου - Ελληνικού Κράτους τόσο στα ομαδικά, όσο και στα ατομικά, προσφάτως όμως ακόμα και στα ...μη διαδεδομένα (!) αθλήματα, ενώ παρέλκει να αναφερθεί ότι εγκυμονεί ανυπολόγιστους κινδύνους για την συνοχή της κοινωνίας  μας και την Ελληνική Οικογένεια. Η πρωτοφανής αυτή δυσώδης κατάσταση στην εκτός ελέγχου παιδική, εφηβική και νεανική, αλλά και σε αύξουσα διείσδυση και σε προχωρημένες ηλικιακά ομάδες,  εγκληματικότητα είναι νομοτελειακή πολιτική συνέπεια των εσφαλμένων κεντρικών επιλογών διά των παραλείψεων της πολιτικής ηγεσίας του εκάστοτε Υπουργείου Αθλητισμού της περιόδου 1990έως και σήμερα, που συνεχίζει με ολοένα εντεινόμενο ρυθμό  την πολιτική της απορρύθμισης. Οι έως σήμερα ασχεδίαστες και  απλώς ανακοινωνόμενες πχ. την τελευταία πενταετία πρωτοβουλίες (πχ η βιαστική καθιέρωση του συστήματος VAR στην βάση άνισα ετεροβαρών συμβατικών υποχρεώσεων χωρίς θετικές επιπτώσεις) προς ικανοποίηση της ακόρεστης επικοινωνιακής ανάγκης της Κεντρικής Κυβέρνησης, να προβάλλει και να δείχνει ότι κάνει «κάτι» εκεί, που ... δεν κάνει ούτε επιτυγχάνει τίποτα (!), δεν έχουν προσφέρει – κάθε άλλο μάλιστα! Έτσι οι κατά καιρούς σοβαρές κυβερνητικές πρωτοβουλίες (πχ θέσπιση Αθλητικού Εισαγγελέα) πάσχουν εγγενώς και ως μετέωρες συμβάλλουν στην διαχεόμενη ανομία λόγω της μη εξαναγκαστής συμμόρφωσης των Φορέων του Αθλητισμού στο νομοθετικό καθεστώς της Χώρας μας. Τα κατά καιρούς «Εθνικά Σχέδια», ακόμα και στην περίοδο της Ολυμπιακής Προετοιμασίας και Ολυμπιακής Παιδείας της Χώρας μας (1997-2024),καλοδεχούμενα μεν, άνευρα και άτολμα δε, απογοήτευσαν ακόμα και τους πιό καρτερικούς : πχ τα Σχέδια «ανάπτυξης» ολυμπιακών αθλημάτων, που οδήγησαν μετά λίγα έτη στους ελέγχους της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας και στην ...κατάργηση των αντίστοιχων Ομοσπονδιών (!) ή τα δυσλειτουργικά Σχέδια αντιμετώπισης της Αθλητικής βίας, που όχι μόνο δεν απέτρεψαν δυσμενείς εξελίξεις, αλλά η πραγματική κατάσταση έχει οδηγηθεί στον απίστευτο πολλαπλασιασμό των φαινομένων σκληρής βίας και οργανωμένου εκφοβισμού...κακουργηματικού επιπέδου! Η κατάσταση επιβάλλει την άμεση επιλογή αποτελεσματικών και αποδοτικών λύσεων. 

ΙΙ. α. Οι έως σήμερα αγκυλωμένες θεσμικές κυβερνητικές πρωτοβουλίες επικοινωνιακής κυρίως στόχευσης πραγματικά δεν δημιουργούν για τον κόσμο του Αθλητισμού, φιλάθλους, αθλούμενους, προπονητές, κριτές-διαιτητές, διοικητικούς παράγοντες, ένα σύστημα ουσιαστικής τόνωσης της φίλαθλης ιδιότητας ή και «πραγματικής δράσης και επέμβασης» στην αθλητική λειτουργία για ανακύπτοντα και επείγοντα θέματα. Δεν είναι μόνο η κραυγαλέα έλλειψη κωδικοποίησης της διάσπαρτης αθλητικής νομοθεσίας [πχ ο βασικός «Αθλητικός Νόμος» Ν.2725/17.06.1999 (Α’ 121) ή ο Ν.4726/18.09.2020 (Α’ 181) για τα Αθλητικά Σωματεία κανείς (!) δεν γνωρίζει υπεύθυνα πόσες φορές έχουν τροποποιηθεί...]. Πρόσφατα λχ από την πλημμυρίδα των καταγγελιών περιστατικών σεξουαλικών εγκλημάτων σε αθλητικούς χώρους, αλλά και της αδιαφορίας ή και και ανάμειξης κατά περίπτωση παραγόντων του Αθλητισμού σε αυτά, όλοι αντιληφθήκαμε ότι ελλείπει ένας απλός και αποτελεσματικός θεσμός προστασίας όλων. Στον νου και στα χείλη όλων μας δεν έμεινε αναπάντητη η απορία: «Τώρα πού να αναφέρω ό,τι συμβαίνει, πού να αποταθώ;»;!

Από την πρακτική εμπειρία και διαδρομή ζωής όλων μας προκύπτει ότι απλή, λειτουργική και αποτελεσματική λύση θα μπορούσε να είναι η ανυπερθέτως άμεσα χρονικά θεσμική καθιέρωση, ίδρυση, στελέχωση, οργάνωση και συντονισμένη λειτουργία στο Υπουργείο Αθλητισμού σε επίπεδο πλήρους και ευέλικτης Υπηρεσιακής Μονάδας υπαγόμενης απευθείας στο Γραφείο Υπουργού ή Υφυπουργού Αθλητισμού του θεσμού του «Συμπαραστάτη του Αθλητή και της Αθλήτριας» κατά τα παραπλήσια επιτυχή στην σύλληψη και καθιέρωση, πλην άτολμα έως στιγμής, πρότυπα του «Συνηγόρου του Φοιτητή» (άρ. 55 Ν.4009/2011) ανά ΑΕΙ στην Χώρα, του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης σε επίπεδο Δήμων (άρ. 77Ν. 3852/2010, άρ. 7 Ν. 4623/2019) και του αντιστοίχου ομολόγου του σε επίπεδο Περιφέρειας (άρ. 179 Ν.3852/2010) ή των μετεξελιχθέντων το 2018 στον «Ελληνικό Χρηματοοικονομικό Μεσολαβητή» ιδιωτικών θεσμών του «Μεσολαβητή Τραπεζικών – Επενδυτικών Υπηρεσιών» (ιδρυθέντος την 15.03.1999) και τον από το 2005 «Μεσολαβητή Κεφαλαιαγοράς».

β. Ο προτεινόμενος Συμπαραστάτης μπορεί (α) να συγκροτείται και να συντίθεται από δύο άτομα και των δύο φύλων, άρα να μην είναι μονοπρόσωπος θεσμός, (β) κατά το δυνατόν νεαρής ηλικίας αμφοτέρων με ανοικτούς πνευματικούς ορίζοντες και επικοινωνιακή ικανότητα [ας έχουμε πχ κατά νου τις περιπτώσεις δυσμενούς ή/και άνισης μεταχείρισης στους αθλητικούς χώρους λόγω φύλου ή/και οικογενειακής κατάστασης, θρησκευτικής, εθνοτικής ή εθνικής προέλευσης, την αντιμέτωπιση  στις περιόδους με θέματα υγείας, εγκυμοσύνης, λοχείας, ανατροφής τέκνων, τον χειρισμό περιπτώσεων σεξουαλικής παρενόχλησης ή/και προσβλητικής συμπεριφοράς], (γ) ισότιμα διοικητικώς και θεσμικώς ίσα  μεταξύ τους, (δ) άμεσα και ελεύθερα προσβάσιμα από τους αθλητές  και τις αθλήτριες, καθώς και τους λοιπούς παράγοντες του αθλητισμού, και άμεσα δρώντα επί των ζητημάτων τους σε 24ωρη βάση, καθώς και αυτεπαγγέλτως (όχι μόνο επ’αναφορά!) και κατά ελεύθερη πρωτοβουλία τους δρώντα ενεργοποιούμενα  - κατά σχήμα λόγου - ακόμα και με ένα ... email ή ένα ... sms (!). Οι πάσης φύσεως εξουσίες και αρμοδιότητες του Συμπαραστάτη του Αθλητή και της Αθλήτριας θα πρέπει να διαπλασθούν ΟΧΙ με γραφειοκρατική αντίληψη και περιοριστικά ούτε εξαντλητικώς διοικητικώς, αλλά απεναντίας να αποδώσουν το κλίμα επαφής και διαρκούς προσέγγισης και το μήνυμα της από κοινού με σεβασμό στην Μεγάλη Οικογένεια του Αθλητισμού συν-νομοθέτησης και θέσμισής τους υπό το διαρκώς θερμό ενδιαφέρον του Υπουργείου. Ας φέρουμε στον νου μας το παράδειγμα της χαώδους συγκρότησης του Μητρώου Αθλητικών Σωματείων και της θολής λειτουργίας του αντίστοιχου Μητρώου Ειδικής Αθλητικής Αναγνώρισης και της ανάγκης εξεύρεσης δυναμικών ...«αστραπιαίων» λύσεων ... «εν τω άμα» (!) στην λειτουργία των Πρωταθλημάτων όλων των αθλημάτων...Η νομοθετική θέσπιση και η κανονιστική ρύθμιση του Συμπαραστάτη του Αθλητή και της Αθλήτριας μπορεί να γίνει σε ελάχιστο χρονικό διάστημα (εξ εμπειρίας λχ ενός ημερολογιακού μήνα), ενώ η λειτουργία του μπορεί να έχει άμεσα αποτελέσματα εκτόνωσης προβλημάτων, αλλά και θετικής αποτύπωσης.

γ. Όσες και όσοι ασχολούμαστε με τον Αθλητισμό υπό όποια ιδιότητα (ο γράφων επιλέγει στο σημείο αυτό να εξομολογηθεί δημοσίως την ταπεινόφρονα ιδιότητα του απλού αθλητή, αλλά και του θερμού φιλάθλου του μοναδικά ΥΠΕΡΟΧΟΥ ανά τους αιώνες της ανθρώπινης ιστορίας Ολυμπιακού Αθλήματος της ΤΟΞΟΒΟΛΙΑΣ!)  γνωρίζουμε ότι λύσεις, απλές, δίκαιες, αποτελεσματικές, βιώσιμες, αδάπανες υπάρχουν, υποσχέσεις αφειδώς δίνονται, απογοητεύσεις συσσωρεύονται. Αληθινή και ειλικρινής βούληση υπάρχει;

* Ο Ιωάννης Ελ. Κυμιωνής είναι Δικηγόρος ΔΣΑ-Εμμισθος Δικηγόρος ΔΥΠΑ/τ.ΟΑΕΔ, LL.M., LL.M., ΥΔ Παντείου Πανεπιστημίου, Νομικός Παραστάτης Διαμεσολαβήσεων, Διαπιστευμένος Διαμεσολαβητής Υπουργείου Δικαιοσύνης, Αθλητικός Διαμεσολαβητής, Πιστοποιημένος Επίκουρος Συνεργάτης Δικαστή Μητρώου Ν.5095/2024 Υπουργείου Δικαιοσύνης, Νομικός Συνεργάτης Κτηματολογίου  [ioanniskymionis@yahoo.gr]

Δείτε τα άρθρα του Ι.Ελ.Κυμιωνή εδώ